Yatırım Rehberi

Yatırım Psikolojisi: Tavşan mı, Avcı mı İşgalci misin?

Yatırım Psikolojisi: Tavşan mı, Avcı mı İşgalci misin?
Google News Icon Takip Et

Hisselerin performanslarını takip etmek, bilançoları okumak, doğru portföy oluşturmanın yollarını aramak ve değişen trendlere göre düzenlemeler yapmanın çok ötesinde, yatırım dünyasına basit bir adım atarak gireriz: Hisse satın almak. 

Kendi keyfine göre bir hisse satın aldığını ve bu hissenin bir anda dibi gördüğünü veya ralli yaptığını düşün. Bu noktada bir sonraki adım için alacağın karar, aslında yatırımcı olarak geleceğin üzerinde söz konusu hisseyi seçme kararından daha etkili olabilir. 

Bu noktada yatırım yaptığın hisse için yukarıda verdiğimiz ralli yapma yahut dip yapma senaryolarından yola çıkarak, bu adımlara biraz daha yakından bakmaya ne dersin?

Hissen Dip Yaptı! Ne Yapma(ma)lısın?

“The Art of Execution” kitabının yazarı ünlü yatırımcı ve araştırmacı Lee Freeman-Shor, dünyanın önde gelen yatırım yöneticilerinin alım satımlarını inceleyerek, kayıplarla karşı karşıya kalan yatırımcıları üç “kabileye” ayırıyor: tavşanlar, suikastçılar ve avcılar. 

Tavşanlar, para kaybettiklerinde hiçbir şey yapmazlar. Bu kabile, para kazanmaktan çok haklı olmak ister ve hisselerinde aşağı yönlü bir hareket görüldüğünde bunu ya kötü talihe bağlar ya da kendilerinin haklı, borsanın yanlış olduğu sonucuna varırlar. Ama hiçbir şey yapmamak hiçbir zaman doğru bir karar değildir; çünkü hisse yükselebilir ya da düşmeye devam edebilir. Öte yandan hissede de hiçbir hareket olmazsa, bu noktada hisseyi satmak ve parayı gerçekten işe yarayan bir yatırıma yönlendirmek gerekir. 

❗ Kısacası, asla bir tavşan olma. 

Avcılar, hisseleri düştüğünde daha fazla satın alırlar. Böylece bir hisse için ödedikleri ortalama maliyeti düşürürler. Bunun arkasında da şöyle bir mantık yatar: Diyelim ki o ya da bu sebeple (esasında bu senin yatırım tezindir) bir hisse satın aldın ve birkaç ay sonra hissenin fiyatı düştü ancak sebeplerin -yani tezin- hâlâ doğruluğunu koruyor. Eğer durum böyleyse olası fırsat aynıdır ama artık daha düşük bir fiyata daha çok hisse satın alabilirsin.

❗ Kısacası, avcı olma konusunda iki konuya dikkat edilmeli. Öncelikle, sürekli olarak hissenin ortalama maliyetini düşürmek yerine, toplam zararını belirli bir noktada -örneğin portföyünün 3%’ü ile 5%’i aralığında- tutmalısın. İkincisi, yüksek borç yükümlülükleri veya teknolojik dalgalanmalar konusunda hassas olanlar gibi riskli hisselerde ortalama maliyetini sürekli olarak düşürmemelisin.

Peki ya suikastçılar? Hangisi olmalı? sorusunun doğru cevabı: Neden ikisi de olmasın? 

Tabiri caizse en iyi saldırı planı şu olabilir: diyelim ki yatırım tezin sebebiyle satın aldığın hisse 25% değer kaybetti. Bu noktada bir suikastçı olmalı ve kayıplarını sonlandırmalısın. Ama yatırım tezine hâlâ güveniyorsan, o zaman tıpkı bir avcı gibi pozisyonunu artırmalısın. 

Hissen Rall Yaptı! Ne Yapma(ma)lısın?

Düşüşleri ele aldık. Kazanç konusunda ise Freeman-Shor yatırımcıları iki kabileye ayırmış: işgalciler ve uzmanlar. 

🎯 İşgalciler, kârlarını çabucak satan ve kazançlarını cebe indirenler olarak tanımlanıyor. Ama bu da, Freeman-Shor’a göre -genellikle oldukça sık görülen- rallinin devam etmesi durumunda kazançları kaçırma riski anlamına geliyor. 

Sahiden de en iyi yatırımcılar bile bu stratejiyi izlemiyor. Warren Buffett’ın iyi bir yükselişin ardından apar topar Apple (AAPL) hisselerini elden çıkardığını görmüyoruz. Bunun yerine böyle durumlarda Buffett bir uzman hamlesi yapıyor. 

🎯 Uzmanlar kazançlarını sürekli koruyor; hatta kârlarının küçük bir kısmını satarak kazançlarına daha da fazlasını ekliyor. Freeman-Shor uzmanları, hisseleri 30%-40% aralığında yükseldiğinde pozisyonlarından 10%-20% aralığında kâr satan yatırımcılar olarak tanımlıyor. 

Özetlemek gerekirse, yatırım performansı ağırlıklı olarak bir yatırımcının hisseyi satın aldıktan sonraki eylemleri, özellikle kazandıkları ve kaybettikleri durumlardan neler yaptıkları tarafından belirlenir. 

Eğer satın aldığın hisse düşerse, yatırım tezini gözden geçirmelisin. Eğer tezin hâlâ güvenilirliğini koruyorsa, o zaman pozisyonunu artırmalısın. Ama korumuyorsa, pozisyonunu sonlandırmalısın. 

Eğer satın aldığın hisse yükselirse, pozisyonunu sonlandırma konusunda fazla acele etmemelisin. Pozisyonunun ufak bir kısmını satarak kârını almalı ve kazançlarının tadını çıkarmaya devam etmelisin. 

Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı

Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Finimize