ABD’li yarı iletken devlerinin hisseleri, jeopolitik endişelerle dün sert satışlara maruz kaldı.
Dün, teknoloji ağırlıklı Nasdaq dün yarı iletken hisseleri öncülüğünde 2,77% düşerek Aralık 2022’den beri en büyük günlük kayba işaret etti.
Peki, ne oldu da yarı iletken hisseleri bu kadar düştü?
Dün, eski Başkan ve yeni Başkan Adayı Donald Trump, Bloomberg ile yaptığı bir röportajda “Tayvan, tüm yarı iletken işimizi aldı. Şu anda onlara ülkemizde yeni yarı iletken fabrikaları kurmaları için milyarlarca dolar veriyoruz. Burada inşa edip sonra ülkelerine geri götürecekler.” şeklindeki açıklamalarıyla dikkat çekti.
Donald Trump’ın ayrıca Tayvan’ın kendi savunmasını ödemesi gerektiğini ve ABD’nin Çin ile çip ticaretinde daha sert kısıtlamalar getirmeyi düşündüğünü ifade etti.
Trump’ın bu açıklamaları sonrasında yarı iletken hisselerinde satışlar takip edildi. İşte yarı iletken hisselerinin günlük kapanışları:
🔴 Advanced Micro Devices (AMD) 👉 -10,21%
🔴 Marvell Technologies (MRVL) 👉 -10,15%
🔴 Arm Holdings (ARM) 👉 -9,55%
🔴 Qualcomm (QCOM) 👉 -8,61%
🔴 Taiwan Semiconductor (TSM) 👉 -7,98%
🔴 Broadcom (AVGO) 👉 -7,91%
🔴 Nvidia (NVDA) 👉 -6,62%
🔴 Micron Technology (MU) 👉 -6,27%
🔴 NXP Semiconductors (NXPI) 👉 -4,98%
🔴 Qorvo (QRVO) 👉 -4,35%
🔴 ON Semiconductor (ON) 👉 -4,17%
🔴 Microchip Technology (MCHP) 👉 -3,47%
🔴 Skyworks Solutions (SWKS) 👉 -3,41%
🔴 Analog Devices (ADI) 👉 -3,17%
🔴 Texas Instruments (TXN) 👉 -1,14%
🟢 Intel (INTC) 👉 +0,35%
🟢 GlobalFoundries (GFS) 👉 +6,82%
Hatırlatmak gerekirse; yarı iletken yasası olan CHIPS ve ABD hükümeti tarafından sağlanan sübvansiyonlar, yerli yarı iletken üretimini güçlendirmeyi ve yabancı üreticilere bağımlılığı azaltmayı amaçlamaktaydı. Ancak bazıları da ABD başkanlık seçimlerine henüz birkaç ay kalmışken politikalarını değiştirmek için pek bir neden görmüyor.
Ancak bu politikalar ABD’li şirketlerine milyarlarca dolar gelir kaybına da yol açıyor. ABD çip endüstrisi, yükün haksız yere büyük bir kısmını üstlendiğini ve Çin’in mevcut kontrolleri aşmanın yollarını bulmasını engellemek için daha fazla işbirliğine ihtiyaç olduğunu savunuyor. Sektör yetkilileri, mevcut ticaret politikalarının ters teptiğini, ABD merkezli yarı iletken şirketlerine zarar verdiğini ve Çin’in ilerlemesini ABD hükümetinin umduğu kadar durduramadığını ifade ediyor.
Sonuç olarak Trump, CHIPS yasasının yanlış bir politika olduğuna inansa da yasanın ABD Kongresi’nden geçtiği, dolayısıyla geri çekilmesinin artık zor olduğu söylenebilir.
Yarı İletken Şirketleri Riskte
ABD hükümetinin getirebileceği ek vergiler veya ambargolar gibi ticaret bariyerleri, sadece ABD’li olmayan şirketler için değil, aynı zamanda yerel çip üreticileri için de büyük bir risk. Çünkü ABD’li şirketlerin Çin gibi büyük pazarlara erişememesi marjları baskılayabilir.
Dünya çapında yapay zekâ talebinin arttığı böyle bir dönemde ülke yönetiminin ABD merkezli olmayan TSMC, ASML, ARM gibi şirketleri ya da Çin pazarına özel çip üretmesi sebebiyle Nvidia (NVDA) gibi bir çip devini karşısına alması büyük ve tehlikeli bir hamle.
Nvidia (NVDA), Arm (ARM) ve Micron (MU) gibi şirketlerin hedef alındığı senaryoda dünya çapında yapay zekâ talebi artarken bu şirketler talepte bir düşüş görebilirler.
Özellikle Trump’ın Tayvan merkezli TSMC’ye (TSM) ödenen 6,6 milyar dolarlık yarı iletken yasa sübvansiyonlarını sorgulayan bu yorumları çip şirketinin hisselerini etkiledi. TSM hisseleri dünü yaklaşık 8% aşağıda tamamlarken Hollandalı yarı iletken ekipman üreticisi ASML (ASML), 11% düşüşle 2020’den bu yana en kötü gününü yaşadı.
ABD, Çin ve Tayvan’ın yarı iletkenler konusundaki üstünlüğünü sonlandırmaya çalışsa da çip satışlarının bölgelere dağılımında Asya Pasifik büyük bir farkla öne çıkıyor. 2023 verilerine göre küresel yarı iletken pazarında Asya Pasifik ülkeleri 55% payla lider konumda bulunurken Amerika 26% pazar payı ile ikinci sırada bulunuyor.
Yarı İletken Kaosundan Kazançlı Çıkanlar: Intel ve GlobalFoundries
Trump’ın açıklamaları sonrasında en büyük darbeyi ABD merkezli olmayan çip üreticileri alırken yatırımcıların gözleri şimdi de ABD merkezli üreticilere çevrildi.
Özellikle döküm alanında TSMC ile rekabet eden Intel (INTC), GlobalFoundries (GFS) ve Texas Instruments (TXN) gibi ABD merkezli şirketlerin olası ticaret savaşlarında daha güçlü konumda kalabileceği söylenebilir. Micron Technology’nin (MU) ise ABD merkezli olmasına rağmen gelirlerinin 6%’sının ABD’den, kalanının ise Çin ve Asya’dan sağlanması nedeniyle değer kaybettiği belirtilebilir.
Dünkü kayıplardan etkilenmeyen ve günü 0,35% artıda tamamlayan Intel’in ABD’de yer alan 3 üretim merkezine ek olarak İsrail, İrlanda, Çin, Vietnam ve Malezya’da üretimhaneleri bulunuyor. Intel’in (INTC) gelirlerinin yaklaşık 26%’si ABD’den sağlanıyor. Buna rağmen Intel’in CHIPS yasasından elde ettiği 19,5 milyar dolarlık hibe ve kredinin etkisiyle TSMC’nin pazar payını kendine çekebileceği değerlendirmesi yapılabilir.
Diğer yandan gelirlerinin 33%’ünü ABD’den sağlayan Texas Instruments’in (TXN) ve gelirinin 60%’ını ABD’den sağlayan GlobalFoundries’in (GFS) de devlet hibeleriden faydalandığı belirtilebilir. Bu da dün yarı iletken hisseleri düşerken bu hisselerin pozitif tarafta kapanış gerçekleştirmesini açıklıyor.
ABD’den sağlanan gelir oranlarına bakıldığında bu oranın Nvidia’da (NVDA) 44%, Broadcom’da (AVGO) 21%, AMD’de (AMD) yaklaşık 34% ve Qualcomm’da (QCOM) 4% olduğunu hatırlatmakta fayda var. Ayrıca, Nvidia’nın bu oranı geçen yılki 30%’lardan 44%’lere yükseltmesi olumlu değerlendirilebilir.
Ancak Nvidia’nın Çin pazarına özel ürettiği çiplerin olası ticaret bariyerleri ile karşılaşması, Nvidia’nın büyüme projeksiyonlarında değişikliğe neden olabilir.
Trump’ın Olası Zaferi, ABD’nin Pazar Payını Güçlendirebilir mi?
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın yeniden seçilmesi durumunda, yarı iletken pazarında ABD’nin pazar payını artıracak bir dizi politika ve strateji geliştirilmesi beklenebilir.
Trump yönetimi, Çin ve diğer Asya ülkelerine karşı yüksek gümrük tarifeleri ve ticaret bariyerleri uygulayarak yerli üreticileri koruyabilir. Bu politikalar, ABD’li şirketlerin yerli üretime yönelmesini teşvik ederek rekabet gücünü artırabilirken gelirlerini ABD dışından sağlayan çip üreticilerinin marjlarında daralmaya neden olabilir.
Diğer yandan ABD’li yarı iletken şirketlerine vergi indirimleri ve finansal teşvikler, yerli üretimi artırabilir. “America First” politikası doğrultusunda yerli üretimi artırmak ve teknoloji bağımsızlığını sağlamak için stratejiler geliştirilebilir. Olası kapasite artırımları dışa bağımlılığı azaltabilir.
Ancak, bu stratejilerin etkilerinin uzun vadede izlenebileceğini unutmamakta fayda var. Dolayısıyla kısa vadede konuyla ilgili gelişmeleri, açıklamaları ve seçim tarihi yaklaşırken seçmen eğilimini değerlendirmek portföyünün sağlığı için önemli.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Bloomberg, FT, MarketWatch, Statista, Quartr, The Verge
