Singapur’da düzenlenecek olan Mali Eylem Görev Gücü (FATF) genel kurulu 23-28 Haziran’da gerçekleşecek. Türkiye’nin ise 27-28 Haziran tarihlerinde verilecek karar ile gri listeden çıkarılması bekleniyor. Peki gri liste nedir? Çıkarılmamız halinde borsa nasıl etkilenir? En fazla hangi hisseler etkilenir? Soruları yatırımcıların kafalarında soru işareti bırakıyor.
Gri Liste Nedir?
Gri Liste, 1989 yılında suç gelirlerinin aklanması, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının finansmanının önlenmesi amacıyla, OECD tarafından kurulan Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından ülkelerin kara para aklama, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı ile mücadelede eksiklikleri olduğu kanaatine varılması halinde; ilgili eksiklikleri iyileştirici aksiyonlar alarak gidereceğini taahhüt eden ülkelerin alındığı kategoridir.
Gri Listede Olmanın Dezavantajları Neler?
Gri listeye alınan ülkeler; yabancı yatırım çekme sürecinde uluslararası otoriteler, kredi kuruluşları ve yatırımcılar nezdinde itibar kaybına uğramaktadır.
Bu durum, ihracat ve ithalat ağı yüksek olan şirketlerin çeşitli yaptırımlarla ve ek yükümlülüklerle (detaylı durum tespit çalışmaları, denetim, sıkılaştırıcı tedbirler vb.) karşılaşması sonucu pazar paylarının daralmasına sebebiyet verebilir.
Özellikle yabancı yatırımcının yavaş yavaş gündeme oturmaya başladığı Borsa İstanbul piyasası için gri listeden çıkmamız ayrı bir önem taşıyor.
Gri Listeden Çıkmamız Durumunda Borsa ve Hisseler Nasıl Etkilenecek?
Türkiye’nin gri listeden çıkarılmasıyla beraber ortodoks politikalara geçiş süreciyle gelen yabancı yatırımcıların ülkemize sermaye akışlarında ivmelenme görmemiz mümkün olabilir.
İhracat ve ithalat ağı yüksek olan şirketlerin çeşitli yaptırımlarla ve ek yükümlülüklerle (detaylı durum tespit çalışmaları, denetim, sıkılaştırıcı tedbirler vb.) karşılaşması sonucu pazar paylarının daralmasına sebebiyet veren unsurlar ortadan kalkabilir.
Yabancı sermaye girişlerinin artmasıyla beraber, şirket satın alma-birleşme süreçlerinde artış meydana gelebilir. Aynı şekilde start-up fonlamalarında da artış gözlemlenebilir.
Sermaye akışının hızlanması, Türk Lirası’na olan güveni artırabilir ve enflasyonla olan mücadelede önemli rol oynayabilir.
Gri listeden çıkmamız haline yabancı fonların gözdesi haline gelen hisselere olan ilgi ivmelenerek artabilir.
Bu bilgiler ışığında ihracatçı ve yabancı sermaye girişinin Ocak-Mayıs döneminde yüksek olduğu BIST 100 şirketlerini inceleyelim.
Ford Otosan (FROTO)
Ocak-Mayıs Net Alım : 693,8 milyon TL
Tav Havalimanları (TAVHL)
Ocak-Mayıs Net Alım : 2,08 milyar TL
Otokar Otomotiv (OTKAR)
Ocak-Mayıs Net Alım : 265,4 milyon TL
Coca Cola İçecek (CCOLA)
Ocak-Mayıs Net Alım : 1,67 milyar TL
Vestel Beyaz Eşya (VESBE)
Ocak-Mayıs Net Alım : 859,5 milyon TL
Sabancı Holding (SAHOL)
Ocak-Mayıs Net Alım : 4,06 milyar TL
Oyak Çimento (OYAKC)
Ocak-Mayıs Net Alım : 295,2 milyon TL
Aselsan Elektronik (ASELS)
Ocak-Mayıs Net Alım : 961,4 milyon TL
Kardemir Karabük Demir-Çelik (KRDMD)
Ocak-Mayıs Net Alım : 566,8 milyon TL
Kocaer Demir-Çelik (KCAER)
Ocak-Mayıs Net Alım : 218,1 milyon TL
Türkiye Gri Listeden Çıkmaya Ne Kadar Yakın?
Türkiye, Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) yayınladığı 40 standardının 39’u ile uyumlu durumda bulunuyor. FATF’tan bir heyet geçen aylarda, Türkiye’nin kara para aklama ve yasa dışı finansmanın önlenmesine ilgili uygulamalarını yerinde değerlendirme için ülkeyi ziyaret etmişti.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, teknik çalışmaların başarıyla tamamlandığını belirterek, “Haziran ayında yapılacak yerinde denetimle gri listeden çıkma süreci tamamlanacak.” dedi.
Türkiye gri listeden çıkma aşamalarında önemli reformlar gerçekleştirdi. Bu reformları sıralayacak olursak;
Risk temelli kara para aklama ve terörizmin finansmanının önlenmesine yönelik denetim yaklaşımını geliştirmek;
Kara para aklama ve terörizmin finansmanının önlenmesi ihlallerine yönelik yaptırımların ve gerçek lehtarlık gerekliliklerinin caydırıcı olmasını sağlamak için adımlar atıldı.
Mali İstihbarat Birimi için kaynakları ve üretilen mali istihbaratın kullanımını arttırıldı.
Riskler doğrultusunda daha karmaşık kara para aklama soruşturmaları ve kovuşturmaları yürütüldü.
Kara para aklama neticesi edinilen varlıkların geri kazanım sistemini geliştirildi.
Birleşmiş Milletler tarafından belirlenmiş gruplarla ilgili kara para soruşturmalarına, kovuşturmalarına ve el koymalarına öncelik verildi.
Terörizmin finansmanına yönelik hedefli mali yaptırımların uygulanmasını geliştirdi.
Geniş bir yelpazedeki kâr amacı gütmeyen organizasyonlara (Non Profit Organizations) erişimin artırılması ve bu organizasyonlara yönelik denetiminin risk temelli olmasını ve bağış toplama gibi meşru organizasyon faaliyetlerini aksatmamasını veya caydırmamasını sağlamak için adımlar atıldı.
Peki Gri Listeden Çıkmamıza Engel Olabilecek Bir Durum Var Mı?
Her ne kadar gri listeden çıkmamız için bir çok adım atılmış olsa da geriye tek bir adımın gerçekleştirilmesi kaldı; Kripto varlıklara ilişkin yasal düzenleme.
Türkiye Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek gri listeden çıkış şartları için gerekli 40 maddenin 39’unu tamamladıklarını açıklamıştı. Fakat geriye son adım olarak kripto varlıklara ilişkin yasal düzenlemenin meclisten geçirilmesi gerekiyor.
28 Haziran’da gerçekleşecek FATF toplantısı öncesi kripto varlıklara ilişkin yasal düzenlemenin meclisten geçirilmesi öngörülüyor.
Eğer toplantı öncesi bu mesele TBMM’den geçirilemezse Türkiye’nin gri listeden çıkması Ekim ayında yapılacak FATF genel kuruluna kalabilir.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynaklar: KPMG, Businessweek, NTV Para, Independent, Halkbank Kobi, BBC NEWS
