Topraktan soframıza uzanan bu muazzam yolculuk, gıdaların, içeceklerin ve hatta kıyafetlerimizin üretimini kapsıyor. 

Tarım sektörü; tahıllar, meyveler, sebzeler, hayvancılık ve daha fazlasını içeren geniş bir yelpazede, doğanın bize sunduğu kaynakları en verimli şekilde kullanmayı amaçlıyor. Sektörde sürdürülebilirlik ve yenilikçilik iç içe geçmiş durumda; çünkü dünya nüfusunun artmasıyla birlikte, daha az kaynakla daha fazla insanı beslemenin yollarını bulmak zorundayız. Kaynaklarımızın git gide tükenmesiyle tarım sektörü gelecekte çok daha önemli bir konuma gelebilir.

Şimdi, tarım sektörünün görünümüne ve hem BIST hem de ABD’de işlem gören hisselere birlikte göz atalım. 👀

🌾 Tarım Sektörünün Genel Görünümü

Tarım sektörü, dünya nüfusunun artmasıyla birlikte giderek daha fazla önem kazanıyor. Çünkü dünya genelinde tarımsal ürünlere olan talep artmaya devam ediyor. Bunun yanı sıra, iklim değişikliği gibi faktörler de sektörü oldukça etkiliyor. Özellikle, kuraklık, sel ve diğer doğal afetler tarım verimliliğini olumsuz yönde etkilemektedir. Ancak, tarım teknolojilerindeki gelişmeler ve dijital dönüşüm sayesinde tarım sektörü daha dirençli hale gelebilir.

🇹🇷 Türkiye’de Tarım Sektörü

Türkiye, tarım sektörü açısından kuşkusuz önemli bir potansiyele sahip. Çünkü tarımcılık, ülke ekonomisinin önemli bir parçasını oluşturmakta ve istihdam sağlamaktadır. Türkiye’de tarım sektörü, geniş bir ürün yelpazesine sahip olup, buğday, mısır, pamuk, meyve ve sebze gibi ürünlerde önemli bir üretim potansiyeli sunuyor. Ayrıca sektördeki verimlilik ve teknolojik altyapı yatırımları, sektörün rekabet gücünü artırıyor. 

🫴🏻 Türkiye’nin elverişli iklimi ve jeopolitik konumu ile tarım, ülke ihracatında önemli bir konumda bulunuyor.

📊 Yatırım Perspektifi: Ne Beklenmeli?

Tarım sektörü, günümüzde önemli dönüşümlerden geçiyor. Gıda ve Tarım Örgütü FAO’nun raporlarına göre, dünya nüfusunun 2050 yılına kadar 9,7 milyara ulaşması bekleniyor. Rapora göre bu artış, tarım sektörüne olan talebi önemli ölçüde artırarak, gıda üretimini mevcut seviyelerin yaklaşık 70% üzerine çıkarmayı gerektirecek. Bu durum, tarım sektörünün sürdürülebilir ve verimli yöntemlerle bu artan talebi karşılaması gerektiğini gösteriyor. Ayrıca, iklim değişikliği ve doğal kaynakların azalması gibi ilerde yaşanabilecek zorluklar, tarım pratiğinde yenilikçi ve çevre dostu çözümlerin benimsenmesini zorunlu kılıyor.

👩‍🌾 Teknolojinin ilerlemesi, tarım sektörünün geleceğinde çok kritik bir rol oynuyor. Akıllı tarım uygulamaları, yapay zekâ, büyük veri ve IoT gibi teknolojiler; tarımsal üretkenliği artırmada ve kaynak kullanımını optimize etmede önemli fırsatlar sunuyor. 

🌿 Tarım sektörü, uzun vadeli yatırımcılar için istikrarlı bir getiri potansiyeli ile dikkat çekici bir sektör olarak değerlendirilebilir. Ancak, iklimsel koşullar, arz/talep dalgalanmaları ve politik riskler gibi faktörler her zaman risk olarak takip edilmeli.

Öne Çıkan Tarım Hisseleri

Bunge (BG)

Bunge, çiftçilerden tüketicilere kadar uzanan dikey entegre faaliyetlere sahip küresel tarım ve gıda şirketidir. Şirket dört ana bölümde faaliyet göstermektedir: Tarımsal İşletme, Rafine ve Özel Yağlar, Değirmencilik ve Şeker ve Biyoenerji.

Şirketin geçen yıl duyurduğu bir madencilik şirketi olan Glencore’un satın alınmasıyla faaliyetlerini bir üst noktaya taşıyarak madencilik alanından sağlanacak gelirler ile büyümeyi amaçlıyor.

Son Bilanço Bize Ne Söyler?

Bunge, yılın son çeyreğine ait finansal sonuçlarında piyasa beklentisini aştı ancak yıllık öngörüler beklentilerin altında kaldı. Şirketin geliri 14,94 milyar dolar ile yıldan yıla 10,3% azalış gösterse de piyasa beklentisini yaklaşık 50 milyon dolar aştı. Gelir düşüşünde gerileyen tarımsal emtia fiyatlarının etkili olduğu öne sürülebilir.

Diğer yandan emtia fiyatlarındaki normalleşme ile birlikte Bunge, düzeltilmiş hisse başına kârının bu yıl üçte bir oranında düşerek yaklaşık 9 dolara gerilemesini beklediğini, bunun son dört yılın en düşük hisse başına kâr olacağını ve analistlerin tahmini olan 10,42 doların altında olduğunu açıkladı. Şirket, marjların 2019’daki seviyelere yakın gerçekleşmesini beklediğini de ekledi.

Dikkat Çeken Noktalar

• Şirketin kârlılığı değer kaybeden mısır, soya fasulyesi ve buğday fiyatlarından dolayı geriledi.
• HSBC analistleri şirket için “Soya fasulyesi yağına olan talebin yakın vadede güçlü kalması bekleniyor. Bunge’ın yeni kırma tesisinin faaliyete geçmesiyle birlikte marjların normalleşmesini beklediğimiz için 2025 ve 2026 tahminlerimizi hafif iyileştiriyoruz.” yorumunda bulundu.
• Bunge, 40’tan fazla ülkede faaliyet göstererek üretimden işleme ve dağıtıma kadar tüm tarımsal değer zincirinde varlığını sürdürüyor. Bu durumun şirkete rekabet avantajı sağladığı belirtilebilir.
• Şirket faaliyetlerinde bulundurduğu emtia çeşitliliği sayesinde mevsimsel farklılıklardan etkilenmiyor.
• Şirket hisseleri piyasa göre düşük volatilitede hareket etse de hisse performansının endeks altında kaldığı takip ediliyor.
• Bunge, yüksek maliyetleri nedeniyle 8,15% brüt kâr marjına ve 3,77% net kâr marjına sahip.
• Şirket 41,3% Borç/Özsermaye oranıyla yüksek borçluluk oranına sahip olsa da geçmiş yıllara göre (79%) bu oranın düştüğü ve özsermayenin güçlendiği belirtilebilir.
• Şirketin temettü verimliliği 2,9% seviyesinde bulunuyor.
• Şirket hisseleri dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın biçtiği içsel fiyat olan 117,22 doların altında 90,66 dolar fiyattan işlem görüyor.

Adecoagro (AGRO)

Adecoagro, tarım ve gıda alanında, özellikle Brezilya’da şeker kamışı ekimi ve işlemesi alanında faaliyet gösteren bir Latin Amerika şirketidir.

Şirket, 2002 yılında topraksız tarım gibi yeni teknolojilerle Arjantin topraklarının değerini artıracak bir emtia üretimi ortaya çıkarabilmek amacıyla kuruldu. Kuruluşu sonrasında Adecoagro, hızla bir şekilde Arjantin’de süt üretimi için sığır, pirinç ve Brezilya’da şeker kamışı ve biyoetanol faaliyetlerine yöneldi.

Son Bilanço Bize Ne Söyler?

Şirketin geliri yıldan yıla 7,5% artışla 1,04 milyar dolara ulaştı. Güçlü maliyet disiplini ile şirketin FAVÖK marjı 37%’ye yükseldi. Adecoagro’nun 2023 üçüncü çeyrek sonuçlarında görülen şeker, etanol ve enerji segmentindeki rekor kırma hacmi ve yüksek kâr marjları, Adecoagro’nun bu alandaki lider konumunu pekiştiriyor. CEO Bosch bilanço sonrası yaptığı açıklamalarda, şirketin yenilikçi tarım tekniklerine ve verimlilik artırıcı stratejilere yaptığı yatırımların özellikle zorlu ekonomik koşullarda bile sürdürülebilir büyüme ve kârlılık sağlama kapasitesini arttırdığını ifade etti.

Diğer yandan, Adecoagro’nun tarım iş kolu, özellikle Arjantin ve Uruguay’da yaşanan tarihi kuraklık nedeniyle zorluklarla karşı karşıya kalsa da El Nino hava olayının getirdiği iyileşmeler ve toprak nemindeki artış, gelecek dönemler için umut verici olabilir. Özellikle, şirketin pirinç işletmesindeki başarı ve Uruguay’daki pirinç değirmenlerinin satın alınması, Adecoagro’nun kârlılığını destekleyebilir.

Dikkat Çeken Noktalar

• Şirketin maliyetlerinin bir çoğu peso ve gelirlerinin tamamı dolar bazlı olması nedeniyle Arjantin Peso’sunun zayıflaması şirket için olumlu.
• BofA analistleri 2024 yılı boyunca şirketin FAVÖK’ünün 28% artış gerçekleştirmesini öngörüyor. 
• Tarımsal emtiaların genelinde değer kaybı takip edilirken şeker kamışı fiyatlarının daha dirençli kalması şirkete olumlu yansıyor.
• Şirket, emtia vadeli finansal kontratlarla kendini koruyabiliyor. 
• Güney Amerika’daki tarım pazarının yılda ortalama 6,3% büyüyerek 2028 yılına kadar 376 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
• Nisan 2024’e kadar sürmesi beklenen El Nino hava olayının etkisinin azalmasının ve önümüzdeki süreçte şirketin kuraklıktan daha az etkilenmesinin şirket verimliliğine katkı sağlaması öngörülüyor. 
• Şirket, emsallerine göre son aylarda daha düşük volatilitede hareket ederken daha yüksek getiriler sundu.
• Şirketin temettü verimliliği 3,4% seviyesinde bulunuyor.
• Şirket hisseleri dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın biçtiği içsel fiyat olan 12,80 doların altında 9,71 dolar fiyattan işlem görüyor.

Yayla Agro Gıda (YYLGD)

Yayla, Türkiye’de bulunan, bakliyat ve hazır yemek sektöründe faaliyet gösteren bir şirkettir. Şirket merkezi Ankara’da olup, üretim tesisleri bir liman kenti olan Mersin ve Ankara’dadır.

Yayla Agro Gıda; vizyonu, geniş ürün yelpazesi ve son teknolojiye sahip yüksek üretim kapasitesi ile pirinç, bakliyat ve işlenmiş gıda sektöründe faaliyet göstermektedir. Yayla Agro Gıda, üretim tesisleri, teknolojik altyapısı ve Ar-Ge merkezi ile 27 yıllık sektör deneyimine sahiptir. 

Son Bilanço Bize Ne Söyler?

Satış temposunun 2023 9 aylık sonuçlara göre kümülatif bakışta enflasyonun oldukça altında 15% büyüme ile seyrine devam etmesi ve net kâr tarafında enflasyona yakın 61% ile büyüme sağladığı görülüyor.

Şirket brüt kâr marjlarında önceki döneme göre toparlanmalar sağlarken kümülatif bakışta geçen yıla göre gerileme yaşamış durumda. Diğer yandan net finansman giderinin de oldukça arttığı görülüyor.

Nakit akışlarına bakıldığında işletme ve yatırım faaliyetlerinden nakit çıkışının daha da arttığı bunun yanında finansman faaliyetlerde nakit akışının güçlendiği görülüyor. Genel tablonun negatif yönde ilerlediğini söylemek rakamlara bakarak mümkün.

Dikkat Çeken Noktalar

• Şirket, Fiyat kazanç rasyosunda sektör çarpanlarının aşağısında, Firma Değeri / FAVÖK ve Piyasa Değeri / Defter Değeri tarafında ise üzerinde fiyatlanıyor.
• Net Finansman Gideri / Satışlar rasyosunda, ve diğer borçluluğa dair verilerde gözle görülür artış mevcut. Bu durum şirketin yeni yatırımlarından kaynaklı olsa da artan finansman giderlerinin ödeme kontrolünü takipte olmak önemli olabilir.
• Güncel finansal kaldıraç oranı 59,26% olarak izleniyor.
• 1,41 cari oran kısa vadeli yükümlülüklerini karşılamasında büyük bir sorun olmadığına işaret ediyor.
• Yabancı para pozisyonu pozitif olarak bir risk taşımıyor.
• Artan nüfusa ve iklim şartlarına bağlı gıdaya artan talep artıp erişim zorlaşıyorken fiyatlama gücü ve kâr marjlarının artmasını beklemek doğru olabilir. Bu anlamda sektör adına parlak bir gelecekten bahsetmek mümkün.
• Şirket hisseleri dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın biçtiği içsel fiyat olan 24,24 TL’nin altında 17,34 TL fiyattan işlem görüyor.

Ulusoy Un (ULUUN)

Ulusoy Un Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi; hububat ve bakliyattan mamul un, irmik, makarna ve bisküvi gibi her türlü gıda maddesinin imalatını, ticaretini, ithalat ve ihracatını yapmak üzere 1989 yılında kurulmuştur.

Ulusoy Un’un faaliyet alanı, buğday unu, kepek ve diğer yem hammaddeleri üretimi, ticareti, yurt içi ve yurt dışı satışı ile buğday başta olmak üzere çeşitli tahılların yurt içi ve yurt dışı ticareti yanında lisanslı depoculuk faaliyetidir.

Son Bilanço Bize Ne Söyler?

Satış temposunun 2023 9 aylık sonuçlara göre kümülatif bakışta enflasyonun üzerinde 76% büyüme ile seyrine devam ederken net kâr tarafında 72% gerileme katetmesi sonuç odaklı bakılırsa negatif olarak karşımıza çıkıyor.

Şirket satışlarını artırmasına karşın net kârda gerileme yaşadı. Bura sebep olarak %100 artan finansman gideri ve düşen kâr marjlarının etkili olduğu söylenebilir. Aynı şekilde faaliyet giderlerinde de %100’ ulaşan artış dikkat çeken negatif etmenler arasında yer aldı.

Benzer negatif seyrin nakit akışlarında da görüldüğü söylenebilir. İşletme ve yatırım faaliyetlerinden nakit çıkışı hız kazanırken finansman faaliyetlerinden nakit akışının arttığını izleniyor.

Dikkat Çeken Noktalar

• Şirket, sektörün ortalama Fiyat/Kazanç çarpanlarına paralel 18,10 FK ile fiyatlanıyor. Piyasa değeri/Defter değeri ve Firma değeri / FAVÖK rasyosunda sektöre görece aşağıda fiyatlanıyor. (PD/DD, F/K, FD/FAVÖK)
• Sektöre göre yüksek sayılabilecek 75,86% borç kaynak oranı ile finanse edildiği göze çarpıyor. Yüksek finansman maliyetleri düşünüldüğünde negatif görünümden bahsetmek mümkün.
• 1,14 cari oran kısa vadeli yükümlülüklerini karşılamasında büyük bir sorun olmadığına işaret ediyor.
• Yabancı para pozisyonu negatif tarafta borçlu olan şirketin 1 milyar 202 milyon TL açığı bulunuyor. Yukarı yönlü kur hareketlerinde, bu borçluluğun hedge edilmediği ihtimalde şirketin bu kapsamda risk taşıdığı düşünülebilir.
• Artan nüfusa ve iklim şartlarına bağlı gıdaya artan talep artıp erişim zorlaşıyorken fiyatlama gücü ve kâr marjlarının artmasını beklemek doğru olabilir. Bu anlamda sektör adına parlak bir gelecekten bahsetmek mümkün.
• Şirket hisseleri dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın biçtiği içsel fiyat olan 49,95 TL’nin altında 32,10 TL fiyattan işlem görüyor.

Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı