Siyah Kuğu teorisi; temelde olması olası olan ancak olasılıksız gözüken olaylardan ve insanoğlunun hakikati görmesine engel olan manipülatif etkenlerden bahseder.
Her şeyden önce “Siyah Kuğu Teorisi”nin ne olduğunu anlamak lazım. Zamanında bütün kuğuların beyaz olabileceği düşünülmüş. Çünkü dünyada görülen neredeyse bütün kuğular beyazmış. Siyah kuğu olabileceği ise hiç düşünülmemiş ama aslında bir ihtimal olarak her zaman olabilir. Beyaz kuğu varsa siyah kuğu neden olmasın değil mi?
İşte finans piyasalarında da bu bir metafor olarak kullanılıyor. Finans piyasalarında olmaz diye bir durum yoktur. Olmaz dediğin noktada, emin ol kendini tuzağa çekersin, kendini kandırırsın ve risk analizini eksik yapmış olursun.
11 Eylül mesela siyasette bir siyah kuğudur. Covid-19’un finans piyasalarında yarattığı etki bir siyah kuğudur. Çok önemli 2 ülke arasında çıkabilecek ve bütün dünyayı etkileyebilecek bir savaş ihtimali de bir siyah kuğudur. İnternetin fişinin çekilmesi, telefon ile iletişimin kesilmesi de bir siyah kuğudur.
İhtimal olarak finans piyasalarında bu durumlar fiyatlanamayacak durumlardır ve etkileri de hızlı ve ani olur. Devamlı bu ihtimalleri düşünerek de yaşayamazsın ama bu olayların yaklaştığını, olasılık yüzdelerinin arttığını belli dönemlerde risk analizlerinize eklemen gerekir.
Örneğin; geçtiğimiz hafta yaşanan kripto piyasasındaki FTX’in iflas haberi bir siyah kuğu olarak değerlendirilebilir. En azından şimdilik kripto piyasası için bir siyah kuğu mudur diye düşünmek gerekebilir.
Yakındır, çünkü en büyük 2. kripto borsasının batışı piyasa tarafından fiyatlanabilecek bir durum değildir. İhtimal olarak belki %1-%5 arasında gerçekleşebilecek bir olaydır ve emin olun etkisi sadece kripto piyasasında olmayacaktır.
Bu batıştan etkilenen binlerce yatırımcı, trader, borçlu, teminat sahibi etkilenecektir. FTX ile para ilişkisi olan yaklaşık 135 şirketten bahsediliyor. Dolayısıyla bu etki bir anda global bir krize de dönüşebilir ve bütün piyasaları etkileyebilir.
Buna da tabii ki finansal piyasalarda “domino etkisi” deriz.
“Bu olayın bugün, bu koşullarda gerçekleşebiliyor olması tesadüf müdür?” diye sorabilirsin. İşte orada zamansallık ve koşullar devreye giriyor. Dolayısıyla cevap olarak “hayır tesadüf değildir” diyebiliriz.
Hep anlattığımız gibi paraya, krediye, borçlanmaya kolay ulaşılan bir dönemde değiliz. Tam aksine paraya ulaşmanın, krediye ulaşmanın oldukça maliyetli olduğu bir dönemdeyiz. Dolayısıyla büyük krizler gerçekleşecekse ancak böyle ortamlarda karşımıza çıkabilir ve bize “kral çıplak” diyebilir. Ancak bunu öngörebilmek mümkün.
Siyah kuğudan kaçınabilmek zordur ama korunmak için en önemli şey çeşitlendirmedir. Çünkü her siyah kuğu, aynı zamanda kendi fırsatlarını da yaratacaktır. Risklerin parçalanarak alındığı, portföyün çeşitlendirildiği ortamlar böyle zamanlardır. Bir yatırımında yaşanacak çöküşü, diğer yatırımlarınla koruyabilir ve dengeleyebilirsin.
Böyle zamanlar para kazanmaktansa, kaybetmemenin öneminin arttığı zamanlardır. Şimdi ben bütün yatırımlarımı FTX borsasında tutsam, bütün yatırımlarımı kripto piyasası odaklı yapsam bu yaşanan olayın beni etkilememe şansı yoktur. Fakat hem yatırım yaptığım borsayı çeşitlendirsem, hem de kripto piyasası yanında ,geleneksel piyasalar, emtia ürünleri, daha sağlam duracağına inandığım para birimleri vb. eksende çeşitlendirdiğim noktada maruz kalacağım etkide o denli az olacaktır.
Büyük şemsiye daima makro ekonomidir. Makroekonomiyi belirleyen ise günümüzde merkez bankalarıdır. Eğer büyük şemsiye kapanmaya ve daralmaya başlarsa sen de o şemsiyenin altında olan kişiler olarak ıslanmaya başlarsın. En başta en riskli pozisyonda olanlar ıslanmaya başlar. Yani şemsiyenin en ucunda duranlar. Önce onlar elenir.
Peki, yağmur başladığında şemsiyenin en ortasında olmak mümkün müdür? Hayır, emin olun o kalabalık grupta sizden önce yağmurun başlayacağını hesaplamış ve yerini almış kişiler olacaktır. Sen de orada olmak istiyorsan bugüne değil, geleceğe bakmalısın. Risk analizini gelecekte gerçekleşme ihtimali olanlar üzerinden yapmalısın. Eğer sadece hava güneşli olacak, yağmur yağmayacak gibi bir risk alırsan ve bunu hele ki hava kapatmışken, nem yükselmişken yaparsan emin ol yağmur başladığında ve şemsiye kapanmaya başladığında açıkta kalan sen olursun.
-Kripto Mevsimi Kerem
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
