🧈 Sezen Aksu “Altın, gümüş, pırlanta; zümrüt, sedef, yakutla, kim mutlu olmuş dünyada?” derken haklı mıydı?
📈 Altın, gümüş gibi değerli madenlerin ve madencilik sektörü hisselerinin son yıllardaki performansına bakarsak pek de haklı sayılmaz…
Dilersen madencilik sektörü görünümüne, BIST ve ABD’de işlem gören hisselere birlikte göz atalım. 👀
🌍 Madencilik Sektörü Genel Görünümü
⛏️ Madencilik, yeraltında bulunan ve ekonomik değeri olan maden cevherleri, endüstriyel hammaddeler, kömür ve petrol gibi kaynakların keşfedilmesi, çıkarılması ve işlenmesi gibi faaliyetlerin tamamı olarak değerlendirilebilir.
🇨🇳 Küresel madencilik sektörü, Çin’deki ekonomik durgunluk nedeniyle talep düşüşü yaşansa da Asya-Pasifik bölgesindeki hızlı sanayileşme ve kentselleşme süreçleriyle büyümeye devam ediyor.
🏗️ Dünya Bankası’nın raporlarına göre, özellikle Çin ve Hindistan gibi ülkelerdeki altyapı projeleri, demir, çelik ve bakır gibi endüstriyel metallere olan talebi artırıyor. Bununla birlikte, 2023-2025 yıllarında makroekonomik iyileşmelerle bu talebin daha dengeli bir büyüme patikasına oturması bekleniyor.
🤖 Son zamanlarda ise madencilik sektöründe otomasyon ve dijitalleşme trendleri ön plana çıkıyor. Özellikle uzaktan ve otomatik madencilik teknolojileri, iş güvenliği ve verimlilik açısından önem kazanıyor. McKinsey & Company’nin bir raporuna göre, otomasyon teknolojilerinin yaygınlaşması, önümüzdeki on yıl içinde madencilik sektöründe 10% ile 15% arasında verimlilik artışı sağlayabilir.
🇹🇷 Türkiye Madencilik Sektörü
Türkiye ise madencilik sektörü, son yıllarda hükümetin teşvikleri ve yabancı yatırımcıların ilgisiyle büyüme gösteriyor. TÜİK verilerine göre, Türkiye’nin maden ihracatı son beş yılda sürekli artış gösterdi. Özellikle altın, gümüş ve bakır madenciliği alanlarında önemli yatırımlar yapıldı.
🌱 Diğer yandan ülkemizde madencilik sektörü, çevresel düzenlemeler ve sürdürülebilirlik standartları açısından yeni zorluklarla karşı karşıya. Avrupa Birliği’nin çevre standartlarına uyum süreci, Türk madencilik şirketlerini daha yeşil ve sürdürülebilir üretim yöntemlerine yönlendiriyor. Bu durum, kısa vadede maliyetleri artırabilirken, uzun vadede sektörün küresel rekabetçiliğini artırabilir.
💭 Ne Beklenmeli?
Analistler, küresel ekonomideki belirsizliklerin ve ticaret savaşlarının madencilik sektörü üzerinde baskı oluşturabileceğini öngörüyor. Ancak, yenilenebilir enerji ve elektrikli araçlar gibi alanlarda artan hammadde ihtiyacı, özellikle nadir bulunan mineraller için talebi artırabilir.
🔋Özellikle pil minerallerine olan talebin artmasıyla, 2030 yılına kadar lityumun kobalt ve platinden daha yüksek bir ticari değere sahip olması bekleniyor.
☀️ Güneş panellerinde kullanılan fotovoltaiklerde gümüş ve elektrikli araçların bataryalarında bulunan lityum, alüminyum ve bakır gibi madenler yakından takip edilebilir. Ayrıca Türkiye’nin jeopolitik konumu ve zengin maden kaynakları, bu trendlerden olumlu yönde etkilenebilir.
⚒️ Özetle; madencilik sektörü güncelde hem fırsatlarla hem de zorluklarla dolu bir dönemden geçiyor. Teknolojik yenilikler, çevresel düzenlemeler ve ekonomik dinamikler, sektörün geleceğini şekillendirecek ana faktörler olarak öne çıkıyor. Yatırımcılar ve şirketler için bu dönem, hem riskleri yönetmek hem de yeni fırsatları değerlendirmek açısından kritik öneme sahip.
Favori Madencilik Hisseleri
Rio Tinto (RIO)
Rio Tinto, İngiltere-Avustralya merkezli çok uluslu, dünyanın en büyük metal ve madencilik şirketlerinden biridir. Şirket ağırlıklı olarak demir cevheri, bakır ve alüminyum alanlarında faaliyet göstermektedir.
Üçüncü çeyrekte Rio, yıllık bazda demir cevheri üretimini 5%, alüminyum üretimini 9% ve bakır üretimini 1% artırdı. Dolayısıyla emtialara yönelik yükseliş beklentisi ve daha yüksek üretim hacmi, şirketin karlılığını ve serbest nakit akışlarını destekleyebilir.
Rio Tinto bu yıl üretimini daha da artıracak ve daha fazla kapasite artışı sağlayacak büyük projelere sahip. Örneğin, Moğolistan’daki Oyu Tolgoi yeraltı projesi 2030 yılına kadar en büyük bakır madenlerinden biri olacak ve her yıl 500.000 ton bakır üretecek. Western Range demir cevheri projesi, 2025 yılına kadar daha fazla demir cevheri üretimi sağlayacak.
ABD ve Avrupa Birliği’nin planladığı Yeşil Yeni Düzen uygulaması, 2050 yılına kadar iklim nötrlüğünü hedefliyor. Bu hedefe ulaşmak için yeşil teknolojilere çok büyük yatırımlar yapılması bekleniyor. Fotovoltaik sistemler için gerekli olan alüminyum ve bakırın yanı sıra demir cevheri ve bakır da modern rüzgar türbinlerinin önemli bileşenleri arasında yer alıyor. Siyasi odaklı bu talep, Rio Tinto’nun ürünlerine yönelik uzun vadeli talepte ve fiyatların artmasında güçlü bir rüzgar görevi görebilir.
Dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın RIO hisselerine biçtiği içsel fiyat, şirketin güncel finansal durumunda 70 dolar olarak gözüküyor.
BHP Billiton (BHP)
1885 yılında kurulan Broken Hill Proprietary (BHP); demir cevheri, bakır, petrol ve gaz, elmas, gümüş, kurşun, çinko ve diğer çeşitli doğal kaynakların keşfedilmesi, geliştirilmesi, üretimi ve pazarlanması ile uğraşmaktadır.
BHP, dünya çapında bakır ve demir cevheri üretiminde ilk üç üretici arasında yer alırken nikel üreticileri arasında da beşinci sırada bulunuyor. Aynı zamanda şirketin Olimpiyat Barajı maden tesisi dünya çapındaki uranyum arzının 6%’sını sağlamaktadır.
BHP, dünya çapında faaliyet gösterse de şirketin en büyük müşterisi 58% pay ile Çin olmaktadır. İkinci en büyük müşteri ise 13% pay ile Japonya’dır. Hindistan ve Güney Kore ise şirketin satışlarının 12%’sini temsil etmektedir.
Dünyanın önde gelen madencilik bölgelerinde maden işleten BHP’nin toplam satışların 29,8%’ini bakır, 46,1%’ini demir cevheri ve 20,4%’ünü kömür oluşturuyor.
Dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın BHP hisselerine biçtiği içsel fiyat, şirketin güncel finansal durumunda 52 dolar olarak gözüküyor.
Barrick Gold (GOLD)
Barrick Gold, merkezi Kanada’da bulunan, 13 ülkede 16 işletme tesisiyle altın ve bakır üreten bir madencilik şirketidir. Şirket 2019’da belirlediği strateji kapsamında faaliyetlerinde altın ve bakır madenciliğine odaklanmaktadır.
Şirketin faaliyetlerinin 58%’i Kuzey Amerika’da, 37%’si Orta ve Doğu Afrika’da ve 5%’i Güney Amerika’da bulunuyor. Dolayısıyla üretimin çoğunluğunun Kuzey Amerika’da olması şirketi siyasi risklerden uzak tutuyor.
Geçen yıl Barrick Gold tarafından açıklanan strateji planına göre şirket 10 yıl içinde 30% büyüme öngörüyor. Barrick Gold’un 2031 yılına kadar 6,8 milyon onstan fazla altın eşdeğeri üretmesi bekleniyor. Aynı zamanda şirket yeni madencilik tesislerini bünyesine katarak maliyet azalma planını uyguluyor.
Barrick Gold, Barron’s’un “2024 Yılının Değer Odaklı En İyi 10 Hissesi” listesinde 3. sırada yer alıyor.
Dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın GOLD hisselerine biçtiği içsel fiyat, şirketin güncel finansal durumunda 21 dolar olarak gözüküyor. Yani şirket 14% iskontolu olarak işlem görüyor.
Sarkuysan Elektrolit Bakır Sanayi ve Ticaret A.Ş. (SARKY)
Sarkuysan, 1972 yılında kurulmuş, aynı yıl halka açılarak 1612 küçük tasarruf sahibinin ortak olduğu çok ortaklı şirket kimliği kazanmıştır.
1975 yılında üretime geçen ve 1976 yılından itibaren de hemen her yıl ortaklarına temettü veren kuruluşun bugün tahminen 5000 civarında ortağı bulunmaktadır. Şirket hisse senetlerinin tamamına yakını Borsa İstanbul’un kuruluş tarihi olan 1986 yılından beri borsada işlem görmektedir.
Sarkuysan bir şirketler topluluğudur. Makine, yedek parça imalatı ve çevre koruma teknolojileri alanında faaliyet gösteren SARMAKİNA A.Ş., otomotiv ve makine imalatı sektörüne pik ve sfero döküm üretimi yapan DEMİSAŞ A.Ş., pazarlama ve satış şirketi SARDA A.Ş. ile BEKTAŞ Grup A.Ş. içinde yer alan kuruluşlardır.
ABD’nin New York ve Georgia Eyaletlerinde kurulu olan ve şirketin 73,34% hissesine sahip olduğu “Sark Wire Corporation” Kuzey Amerika pazarında faaliyetine devam etmektedir.
Sark Bulgaria AD, şirketin Avrupa Birliği bölgesindeki faaliyetlerinin genişletilmesine yönelik olarak 2016 yılında Bulgaristan’ın Shumen Şehrinde kurulmuş, 2019 yılı ortalarında seri üretime geçmiştir.
Dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın SARKY hisselerine biçtiği içsel fiyat, şirketin güncel finansal durumunda 38,18 TL olarak gözüküyor. Yani şirket içsel fiyatına göre 41,61% yükseliş potansiyeli barındırıyor
Altınyağ Madencilik ve Enerji Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş. (ALMAD)
Türkiye’nin en eski ve köklü sanayi kuruluşlarından biri olarak 1962 yılından bu yana bitkisel yağ üretimi yapan Altınyağ Madencilik ve Enerji Yatırımları, sektörel analiz ve değerlendirmeler sonucu bitkisel yağ sanayii sektöründen çıkmaya karar vermiş ve Aralık 2018 tarihinde bağlı ortaklığı Gürtaş’a ait İzmir’de bulunan gayrimenkul ve makine parkının tamamını Yakamoz Yağ San. ve Tic. A.Ş.’ye satmıştır.
Madencilik sektörüne yoğunlaşan faaliyetler kapsamında 2020 yılı sonunda TMSF tarafından ihale ile satışa çıkartılan Malkara Kömür İşletmeleri Ticari ve İktisadi Bütünlüğü’nün Tekirdağ-Malkara’da bulunan 600.000 m2 civarındaki maden sahası toplam 23.600.000 TL bedeli ödenerek şirket bünyesine alınmıştır. Kömür yıkama ve zenginleştirme faaliyetleri ve ticari amaçla kömür alım satımları sürmektedir.
Borsa İstanbul’da ALMAD koduyla işlem görmeyi sürdüren şirket, Türkiye’nin En Büyük İlk 500 Sanayi Kuruluşu arasına girmeyi, sektörde kalıcı bir oyuncu olmayı hedefliyor. Altınyağ iştiraki Altınyağ Biodizel Petrol Ürünleri Enerji Üretim A.Ş. firmaları Altınyağ çatısı altında faaliyetlerine devam ediyorlar.
Dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın ALMAD hisselerine biçtiği içsel fiyat, şirketin güncel finansal durumunda 9,19 TL olarak gözüküyor. Yani şirket içsel fiyatına göre 35,54% yükseliş potansiyeli barındırıyor.
CVK Maden İşletmeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (CVKMD)
Türkiye’nin önde gelen madencilik şirketlerinden biri olan CVK Madencilik’in temelleri, 1990 yılında Kayseri’nin Pınarbaşı İlçesi’nde kurulan krom zenginleştirme tesisiyle atıldı ve madencilik serüveninde 30 yılını devirdi.
CVK Madencilik, kromun yanı sıra; 2012 yılında işletmeye aldığı son teknoloji makina ve ekipmanlarla donattığı flotasyon tesisi ile kurşun ve çinko madenciliğinde de sektördeki önemli kuruluşlarından biri olarak ön plana çıkıyor.
Türkiye’nin en büyük krom üreticisi ve ihracatçısı konumunda olan CVK Madencilik, 30 yıldan fazla sürede bir çok farklı şehirde çeşitli madenler yeryüzüne çıkararak, işlenip kullanılabilir hale getirmiş ve ihraç ederek ülke ekonomisine de katkı sağlamıştır.
Şirketin analistler tarafından belirtilen bir hedef fiyat bulunmuyor. Yakın süreçte halka arz olan şirketlerden olması dikkate alınarak finansalların takibini yapmak önemli olacaktır.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Rio Tinto, BHP, Barrick Gold, Sarkuysan, CVK Maden, Altınyağ Maden, Morningstar, Finnet2000
