Dünyanın ekonomik yapısını şekillendiren ve endüstrinin temel taşlarından biri olan madencilik sektörü, doğal kaynakların çıkarılmasını ve işlenmesini sağlayarak birçok endüstrinin temelini oluşturuyor. 

Yer altındaki zenginlikleri gün yüzüne çıkaran bu sektör, hem küresel ticarette hem de yerel ekonomilerde kritik bir rol oynuyor.

Modern dünyanın gelişiminde büyük öneme sahip olan madencilik sektörü, enerji üretiminden inşaat malzemelerine, teknoloji üretiminden sağlık sektörüne kadar geniş bir yelpazede kullanılacak kaynakları sağlıyor. 

Gel, madencilik sektörünü ve Borsa İstanbul ile ABD borsalarında işlem gören şirketleri birlikte inceleyelim.

🌎 Madencilik Sektörünün Genel Görünümü

Madencilik sektörü, artan hammadde talebi ve teknolojik yeniliklerle büyük bir dönüşüm içinde. Ekonomik dalgalanmalara karşı dirençli yapısıyla öne çıkan madencilik sektörü, yeni keşifler ve gelişmiş madencilik teknikleri sayesinde büyüme potansiyelini koruyor.

Özellikle gelişen çağda metal talebinin artması, madencilik sektöründe istikrarlı bir büyüme sağlayabilir. 

Elektrikli araçlar, yenilenebilir enerji teknolojileri, dijital cihazların üretimi ve yapay zekâyı besleyen veri merkezleri için gerekli olan lityum, kobalt, gümüş, bakır ve nadir toprak elementleri gibi hammaddelere olan talep sürekli artıyor. Bu da madencilik şirketlerine yeni gelir kaynakları yaratabilir.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) raporuna göre, 2030 yılına kadar elektrikli araç bataryaları için lityum talebinin 40 kat, kobalt talebinin ise 25 kat artması bekleniyor.

Gelişmiş madencilik teknikleri ve sürdürülebilir uygulamalar, çevresel etkileri minimize ederek sektördeki büyümeyi destekleyebilir. Ancak, çevresel düzenlemeler ve yüksek operasyonel maliyetler, şirketlerin marjlarını olumsuz etkileyebilir. 

Jeopolitik gerilimlerle beslenen metal emtialarının ilerleyen süreçte merkez bankalarının parasal gevşeme hareketleriyle talep görmesi beklenebilir.

Özellikle pandemi sonrasında güvenli liman algısıyla talep gören altının Rusya-Ukrayna Savaşı ve İsrail-Hamas Savaşı gibi jeopolitik gerginliklerin etkisiyle değer kazandığı dikkat çekiyor. Öte yandan büyük merkez bankalarının sıkı para politikalarını gevşetmeye başlamaları ve merkez bankası rezervlerinde altın alımlarının artması da sarı metalin değer kazanmasını destekleyebilir.

Dünya Altın Konseyi ise 2023’te altın üretiminin yıllık 0,5% ile sınırlı büyüme kaydettiğini raporladı. Altın yataklarının zor bulunmaya başlaması, küresel altın madencisi şirketlerin üretim artışı için risk teşkil edebilir. Bunun sonucunda altın madencisi şirketlerin rotasını önemli minerallere ev sahipliği yapan Afrika’ya çevirdiği dikkat çekiyor. Özellikle Güney Afrika, altın ve platin gibi madenleri bulundurması nedeniyle madencilik şirketlerinn gözde noktası olarak değerlendiriliyor.

🇹🇷 Türkiye’de Madencilik Sektörü

Türkiye’de Koza Altın (KOZAL) veya CVK Maden (CVKMD) gibi direkt maden işiyle uğraşan firmaların yanı sıra Odaş (ODAS), Global Yatırım Holding (GLYHO) ve Boğaziçi Beton (BOBET), Gübretaş Gübre Fabrikaları (GUBRF) gibi birçok şirket, ana faaliyeti dışında maden faaliyetinde de yer almaktadır.

Özellikle 2023 yılından sonra altın, gümüş, bakır genel anlamda kıymetli madenlerde sert artışlar meydana geldi.

Bunun sonucunda özellikle altın işleyen firmalarda çok hızlı hareketler gördük. Fakat kıymetli madenlerin son 4 ayda yatay kalması sektörde de satış baskısına neden oldu.

Öne Çıkan Madencilik Hisseleri

Aşağıda yer alan şirketler; işlem hacmi, piyasa değeri ve kârlılık marjları çarpanlarına göre seçilmiştir. 

Koza Altın İşletmeleri (KOZAL)

Koza Altın, Türkiye’nin dört bir yanında bulunan altın sahalarında madencilik faaliyeti göstermektedir.

Şirket, Ankara 5. Sulh Mahkemesinin 26 Ekim 2015 tarihli kararıyla kayyum atanan ve 22 Kasım 2016 tarihi itibarıyla kayyumluk yetkileri ile TMSF’ye devredilmiştir. KOZAL, Borsa İstanbul’da en yüksek net nakdi bulunan ilk 10 şirketten biridir. 

Son Bilanço Bize Ne Söyler?

KOZAL; 2023 yılı sonuçlarına göre satışlarında 27% daralma gerçekleşirken FAVÖK tarafında 58% daralma meydana geldi.

Altın fiyatları geçen senenin aynı dönemine göre 30-35% yüksek olmasına rağmen satış ve FAVÖK tarafında bu denli baskı olması göze çarpıyor.

Net kâr tarafında, 7,3 milyar TL parasal pozisyon kaybı yaşanmasına karşın 6,9 milyar TL’lik yatırım faaliyetlerinden gelir elde edilmesi sonucu şirket 406 milyon TL net kâr elde etti.

8,1 milyar TL satış geliri elde eden şirketin 6,9 milyar TL yatırım geliri elde etmesinin sebebi, şirketin nakit zengini olması. Şirket, 9,2 milyar TL’lik net nakdi sayesinde elindeki parasını kur korumalı mevduat hesabı, para piyasası fonları gibi araçlara yatırarak yüksek faiz ortamından güçlü yatırım geliri elde ediyor.

Dikkat Çeken Noktalar

• Altının ons fiyatı geçen yılın ilk çeyreğinde 1.800 dolarlara kadar dayanmıştı. 2024’ün ilk çeyreğinde 2.300’ün üstünde gerçekleşen ons altın fiyatıyla beraber bilançoda iyileşme görmemiz mümkün olabilir. 
• Koza Altın 2. çeyrek bilançosu için SPK’dan ek süre talep etti. Buna göre şirket finansal raporunu 11 Temmuz tarihine kadar paylaşacak.
• Şirketin yükselen mevduat faizleri ile birlikte mevcut piyasa değerinin 15%’i kadar net nakdi bulunuyor. Toplamda 9,2 milyar TL değerinde net nakit, altının geçen yıla göre dolar bazında yükselmesiyle beraber fazladan pozitif etki yaratabilir.
• Küresel tarafta Avrupa Merkez Bankası’nın faiz indirim sürecine girmesiyle beraber Fed tarafından da faiz indirimine gidilmesi, altının fiyatında yukarı yönlü ivmenin başlamasına sebep olabilir. Bu durum altın madenciliği yapan KOZAL gibi şirketleri pozitif anlamda etkileyebilir.
• KOZAL, parasal pozisyon kaybı nedeniyle baskılanan net kârın sonucunda 172 F/K gibi Borsa İstanbul standartlarının çok üstünde bir çarpanla fiyatlanıyor. Fakat operasyonel kâra baktığımızda 24 FD/FAVÖK oranı ve cebindeki yüksek nakit sayesinde -3,67 Net Borç/FAVÖK oranı ile işlem görüyor.
• Analistlerin KOZAL hisseleri için verdiği ortalama hedef fiyatları incelediğimizde 25,83 TL olduğunu inceliyoruz. KOZAL hissesi hedef fiyatına göre 18% potansiyel getiri sunuyor.

CVK Madencilik (CVKMD)

CVK Madencilik, 15 Ağustos 2006 tarihinde krom madenciliği alanında faaliyet göstermek üzere CVK Krom Maden Sanayi ve Ticaret A.Ş. unvanı ile kurulmuştur. Şirket, krom madenciliği dışında kurşun ve çinko konsantresi ve altın madenciliğine faaliyetlerine de başladıktan sonra ismini CVK Maden İşletmeleri olarak değiştirdi.

2023 yılının Nisan ayında halka arz olan şirket, borsaya açıldıktan sonra yüksek yatırım harcamalarıyla öne çıktı. Güncel olarak yatırım harcamalarının toplam satışlar içindeki payı 26% ile önemli bir orana sahip. Şirket yatırım çalışmaları kapsamında 17 ruhsat alanına 2025 sonuna kadar 6 ruhsat alanı daha eklemek için yatırımlar yapmaktadır.

Son Bilanço Bize Ne Söyler?

CVKMD 2023 yılı 12 aylık sonuçlarında, çinko ve krom fiyatlarının geçen yıla oranla zayıflaması sonucunda ciroda 6% daralma, FAVÖK tarafında ise 21% daralma meydana geldi. 

393 milyon TL’lik net parasal pozisyon kaybı nedeniyle net kâr tarafında 52% oranında bir daralma meydana geldi. Şirket 2023 yılı itibarıyla 301,8 milyon TL net kâr açıkladı.

Şirketin yüksek yatırım harcamalarının yanı sıra yüksek faizlerinn olduğu bu dönemde kasasındaki net nakdi dikkat çekiyor. Ayrıca halka arz olduktan sonra cari oranda artış ve finansal kaldıraç oranındaki düşüşle beraber finansal yapısını güçlendirdiğini görüyoruz.

Dikkat Çeken Detaylar

• Şirket, 77,8% ihracat oranı ve 17 ruhsat sahasının üzerine yeni 6 ruhsat yatırımıyla dikkat çekiyor.
• 39,8% gibi yüksek FAVÖK marjıyla çalışan şirketin marjları krom ve çinko fiyatlarındaki zayıflama nedeniyle geri çekildi. Fakat tarihsel olarak şirketin marjlarının 45%’in üzerinde seyrettiğini gözlemliyoruz.
• Şirket, 2023 yılında elde ettiği FAVÖK rakamının 75’i kadar yatırım harcamasına sahip olduğunu görüyoruz. Özellikle kredi erişimine zor olan bu dönemde şirket, cebinde yüksek net nakd, ve yüksek yatırım harcaması ile ön plana çıkıyor.
• Şirketin 2024 beklentilerinde 3,5 milyar TL’ye yakın satış geliri elde etmeyi beklerken, 1,45 milyar TL FAVÖK elde etmeyi planlıyor. Kendi sunumunda paylaştığı 2027 sonu beklentilerinde ise satış gelirlerini 15 milyar TL’ye çıkarmayı FAVÖK’ünü ise 6,5 milyar TL FAVÖK’e çıkarmayı planlıyor.
• Dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın CVKMD hisselerine biçtiği içsel fiyat, şirketin güncel finansal durumunda 569,79 TL olarak gözüküyor. CVKMD hissesi hedef fiyatına göre 26% potansiyel getiri sunuyor.

Aşağıda yer alan şirketler; piyasa değeri, kârlılık marjları ve değerleme çarpanlarına göre seçilmiştir. 

BHP Group (BHP)

BHP, madencilik ve doğal kaynaklar sektöründe önde gelen küresel bir şirkettir. Şirket; demir cevheri, bakır, kömür, petrol ve doğalgaz gibi birçok önemli doğal kaynağın keşfi, çıkarılması ve işlenmesi faaliyetlerinde bulunarak geniş bir yelpazede hizmet sunar. 

Şirket, ayrıca petrol ve doğalgaz sektöründe de faaliyet göstererek gelirlerini çeşitlendiriyor. Bu çeşitlilik, BHP’nin volatil zamanlara karşı dayanıklılığını artırmasına yardımcı olabilir.

Son Bilanço Bize Ne Söyler?

Yılda iki sefer finansallarını paylaşan BHP, 31 Aralık 2023’te sona eren periyotluk dönemde 6,6 milyar dolar net kâr açıkladı. Net kârın geçen yılın aynı döneminde yakın gerçekleştiği ve yüksek demir ile bakır fiyatları sayesinde desteklendiği söylenebilir. Öte yandan yüksek girdi ve işçilik maliyetleri ile de bu rakamın dengelendiği belirtilebilir.

Böylece, şirketin hisse başına kârı geçen yılın aynı döneminde açıklanan 1,30 dolardan 1,29 dolara geriledi.

Diğer yandan şirketin gelirleri, yıllık 6% artışla 27,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Sonuçlar, daha yüksek demir cevheri ve bakır fiyatları ve yeni maden sahaları olan Prominent Hill ve Carrapateena’dan sağlanan katkılarla desteklendi. Ancak, New South Wales Energy Coal tarafındaki zayıflık, 65% oranında gerçekleşen fiyat düşüşü ve satış hacimlerindeki 43% oranındaki iyileşme ile dengelendi.

Şirketin odaklandığı madenler incelendiğinde; demir cevheri gelirleri yıllık bazda 18,9% artışla 14,1 milyar dolar, bakır gelirleri yıllık bazda 18,5% artışla 7,7 milyar dolar ve kömür gelirleri de yıllık bazda 32% düşüşle 3,8 milyar dolar oldu. 

Net borç ise dönemin başındaki 11,2 milyar dolardan artarak 12,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ancak artışa rağmen, borçluluğun BHP’nin hedeflediği 5-15 milyar dolar aralığında kaldığı belirtilebilir.

Dikkat Çeken Noktalar

• BHP yönetim kurulu, bilanço sonrasında 0,72 dolarlık ara temettü açıkladı.
• Şirket büyüme odaklı yatırımlarını sürdürüyor. BHP; Jansen ve Copper South Australia için yarıyılda 4,7 milyar dolarlık harcama gerçekleştirdi. BHP, 2024 ve 2025 yılları için sermaye ve arama harcamalarını 10 milyar dolar olarak belirlerken sonraki yıllarda 11 milyar dolar olarak öngörüyor.
• BHP hisseleri düşük volatilitede işlem görüyor.
• Şirketin brüt kâr marjı 78,5% ile yüksek seviyede olurken net kâr marjı 13,3% seviyesinde bulunuyor.
• Şirketin Net Borç/Özsermaye oranı 44,7% ile düşük seviyede borçluluk oranına işaret ediyor.
• Şirketin PD/DD oranı 3,5 seviyesinde bulunuyor. F/K oranı ise 19,7 ile piyasa ortalamasının (34,4) oldukça altında bulunuyor.
• BHP’nin 19,5% özkaynak kârlılığı ile sektör ortalamasının (9,8%) üstünde olduğu belirtilebilir.
• Kârlılık göstergesi olan Kullanılan Sermayenin Getirisi (ROCE) oranı üç yıl önce 18,2% seviyesinde bulunurken güncelde 26,1% seviyesinde bulunuyor.
• Şirketin temettü verimliliği 4,9% seviyesinde bulunuyor.
• BHP hisseleri, Wall Street analistlerinin konsensus tahmini olan 57,41 doların altında işlem görüyor. Görüş bildiren 7 analistten 4’ü şirketi “AL” notuyla tavsiye ediyor.

Barrick Gold (GOLD)

Barrick Gold, altın madenciliği alanında faaliyet göstererek sektörde önde gelen bir şirket olarak karşımıza çıkıyor. Şirket, altın ve bakır gibi değerli metallerin keşfi, çıkarılması ve işlenmesi faaliyetlerinde bulunarak geniş bir yelpazede hizmet sunuyor. 

Barrick Gold, dünya genelinde, özellikle Kuzey ve Güney Amerika, Afrika ve Orta Doğu’da büyük madencilik operasyonları yürütüyor. Şirketin geniş üretim kapasitesi, küresel altın talebini karşılamada kilit bir rol oynuyor.

Son Bilanço Bize Ne Söyler?

Barrick Gold, son bilançosunda hisse başına 0,17 dolar olmak üzere toplamda 295 milyon dolar net kâr bildirdi. Bu rakamın, geçen yılın aynı çeyreğindeki hisse başına 0,07 dolar kâr veya 120 milyon dolarlık net kâra göre önemli bir iyileşme gösterdiği söylenebilir. 

Tek seferlik kalemler hariç tutulduğunda ise şirketin hisse başına kârının 0,19 dolar olduğu ve analistlerin 0,16 dolarlık beklentisini aştığı da belirtilebilir.

Şirketin gelirleri yıllık 4% artışla 2.747 milyon dolar olurken gelirlerin analist tahmini olan 2.932 milyon doların altında kaldığı da söylenebilir.

Çeyrek boyunca toplam altın üretimi yıllık 1,3% düşüş gösterdi ve piyasa beklentisi olan 963 bin onsun altında, 940 bin ons olarak gerçekleşti. Satış maliyetlerinin de yıllık 3,4% artışla ons başına 1.425 dolar olduğu ifade edilebilir. Şirketin 2024 yılının tamamı için 3,9-4,3 milyon ons altın üretmeyi öngördüğünü hatırlatalım. 

Dikkat Çeken Noktalar

• Fed’in yıl içinde parasal gevşemeye başlaması, devam eden jeopolitik gerginlikler nedeniyle yatırımcıların güvenli liman talebi ve merkez bankalarının yoğun altın alımlarının etkisiyle yıl içinde altın fiyatlarının desteklenmesi beklenebilir.
• Barrick Gold’un yılın başlarında yayınladığı yıl sonu rezerv/kaynak güncellemesine göre yıllık yaklaşık 77 milyon onsluk altın rezervlerini bildirildi. Bu rakamın yıllık 109% oranında bir rezerv büyümesine işaret ettiği ve art arda üç yıl boyunca rezervlerin büyüme gösterdiği belirtilebilir.
• GOLD hisseleri düşük volatilitede işlem görüyor.
• Şirketin brüt kâr marjı 31,2% seviyelerinde bulunurken net kâr marjı 12,6% seviyesinde bulunuyor.
• Şirketin 14,58% Borç/Özsermaye oranıyla oldukça düşük borçluluk oranına sahip olduğu belirtilebilir.
• Barrick Gold’un 6,7% özkaynak kârlılığı ile sektör ortalamasının (9,8%) altında olduğu belirtilebilir. 
• Kârlılık göstergesi olan Kullanılan Sermayenin Getirisi (ROCE) oranı üç yıl önce 11,9% seviyesinde bulunurken güncelde 6% seviyesinde bulunuyor.
• Barrick Gold’un PD/DD oranı 1,2 ile makul seviyede bulunuyor. F/K oranı ise 19,5 ile piyasa ortalamasının (34,4) altında bulunuyor.
• Şirketin temettü verimliliği 2,5% seviyesinde bulunuyor.
• GOLD hisseleri, Wall Street analistlerinin konsensus tahmini olan 22,58 doların altında işlem görüyor. GOLD hisseleri, hedef fiyatına göre 40,5% getiri potansiyeli sunuyor. Görüş bildiren 11 analistten 9’u şirketi “AL” notuyla tavsiye ediyor.

Madencilik Alanındaki Yatırım Fonları

Bu sektöre yalnızca hisse senetleriyle değil, fonlar aracılığıyla da yatırım yapabilirsin.

Altın Yatırım Fonları

• AFO – Ak Portföy Altın Fonu
• DBA – Deniz Portföy Altın Fonu
• FIB – Fiba Portföy Altın Fonu
• GOL – Garanti Portföy Altın Katılım Fonu
• GTA – Garanti Portföy Altın Fonu
• GGK – Inveo Portföy Altın Fonu
• HBF – HSBC Portföy Altın Fonu
• ICA – ICBC Turkey Portföy Altın Fonu
• KZL – Kuveyt Türk Portföy Altın Katılım Fonu
• MKG – Aktif Portföy Altın Katılım Fonu
• NJF – Nurol Portföy Altın Katılım Fonu
• NAU – Neo Portföy Altın Fonu
• OGD – Oyak Portföy Altın Katılım Fonu
• OJK – QNB Finans Portföy Altın Fonu
• PAF – A1 Portföy Altın Fonu
• PKF – Ata Portföy Altın Katılım Fonu
• RJG – Re-Pie Portföy Altın Katılım Fonu
• RPG – Rota Portföy Altın Fonu
• TCA – Ziraat Portföy Altın Katılım Fonu
• TAL – Atlas Portföy Altın Katılım Fonu
• TTA – İş Yatırım Portföy Altın Fonu
• TUA – TEB Portföy Altın Fonu
• UP1 – Ünlü Portföy Altın Fonu
• YKT – Yapı Kredi Portföy Altın Fonu

Gümüş Yatırım Fonları

• DMG – Deniz Portföy Gümüş Fon Sepeti Fonu
• GMC – TEB Portföy Gümüş Fon Sepeti Fonu
• GUM – Ak Portföy Gümüş Fon Sepeti Fonu
• GTZ – Garanti Portföy Gümüş Fon Sepeti Fonu
• IOG – İş Portföy Gümüş Serbest Fon
• MJG – Aktif Portföy Gümüş Fon Sepeti Fonu
• YZG – Yapı Kredi Portföy Gümüş Fon Sepeti Fonu

Emtia Yatırım Fonları

• DFD – Deniz Portföy Emtia Serbest Fon
• GBZ – Azimut Portföy Emtia Fon Sepeti Fonu
• GZE – Garanti Portföy Emtia Serbest Fon
• KIF – Trive Portföy Emtia Serbest Fon
• OVD – QNB Finans Portföy Emtia Fon Sepeti Fonu
• TGE – İş Portföy Emtia Yabancı BYF Fon Sepeti Fonu
• ZCN – Ziraat Portföy Emtia Fon Sepeti Fonu

Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı

Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Simply Wall St, Finnet2000, KAP, StockRover, Statistica, IEA, Dünya, TEFAS