Yarı iletkenler, bir orkestra şefi gibi teknolojinin çoksesli senfonisini yönetir; her çip, elektronların dansını ustalıkla koordine ederek hayatımıza ritim ve uyum katar. Akıllı telefonlardan otomobillere her yerde varlıklarını hissettirirler, bilginin ve iletişimin akışını sağlarlar.
Küresel yarı iletken sektörü, teknolojik ilerlemenin ve ekonomik büyümenin adeta lokomotifidir. Bu sektör, Prometheus’un ateşi insanlığa sunması gibi bilgi çağının ateşini dünyanın dört bir yanına taşır. Hayal edilemeyeni mümkün kılarak geleceğin sınırlarını yeniden çizer.
Her çip, insan zekasının bir parçası, hayatımızı dönüştürmeye devam edecek büyülü bir kıvılcımdır.
Öyleyse bizlere geleceğin anahtarını sunan bu mucizevi sektörün ve öne çıkan hisselerin detaylarına birlikte bakalım!
2024 yılında, küresel yarı iletken pazarında çift haneli büyüme bekleniyor!
Yarı İletken Endüstrisi Derneği’nin (SIA) paylaştığı raporda 2023 yılında küresel yarı iletken satışlarının 8,2% azalarak 526,8 milyar dolara gerilediği bildirilirken 2024 yılı için satışlarda 13,1%’lik artış beklendiği kaydedildi.
2023’te birçok yarı iletken ürün segmenti öne çıktı. Logic çiplerinin satışı 2023’te toplam 178,5 milyar dolara ulaştı ve bu da onu satış açısından en büyük ürün kategorisi haline getirdi. Bellek ürünleri ise satış açısından 92,3 milyar dolarla ikinci sırada yer aldı. Mikrodenetleyici birimleri (MCU’lar) 11,4% artarak toplam 27,9 milyar dolara ulaştı. Otomotiv entegre devrelerinin satışları ise geçen yıla göre 23,7% artarak rekor toplam 42,2 milyar dolara ulaştı.
SIA Başkanı ve Üst Yöneticisi John Neuffer’in açıklamaları ise şöyleydi: “Çiplerin dünyanın bağımlı olduğu sayısız üründe daha büyük ve daha önemli bir rol oynamasıyla yarı iletken pazarının uzun vadeli görünümü son derece güçlü.
Ar-Ge’ye yatırım yapan, yarı iletken işgücünü güçlendiren ve ticaretin önündeki engelleri azaltan hükümet politikalarının geliştirilmesi, sektörün önümüzdeki yıllarda büyümeye ve yenilik yapmaya devam etmesine yardımcı olacaktır.”
Buradan hareketle sektördeki büyümeyle paralel yükseliş kaydedebilecek hisseleri senin için derledik.
Unutma ki bu hisseler küresel yarı iletken sektörünün piyasa değeri yüksek, en bilinen şirketlerine ait hisseler. Buradaki değerlendirme ise piyasa değeri yüksek bu hisselerin rasyoları ve yaptıkları işin kapsamı dikkate alınarak yapılmıştır.
Öncelikle sektörün öne çıkan isimlerine bakalım:
- Nvidia (NVDA)
- Broadcom (AVGO)
- Taiwan Semiconductor (TSM)
- Advanced Micro Devices (AMD)
- Intel (INTC)
- Qualcomm (QCOM)
- Texas Instruments (TXN)
- Micron Technology (MU)
Küresel Yarı İletken Sektör Analizi
1. Getiri Performansı
Son bir yıl içerisindeki getiri performanslarına bakıldığında Nvidia 226,7% ile sektördeki diğer şirketleri büyük bir farkla geride bırakıyor ve yatırımcılarına yüksek bir kazanç sağlıyor. AMD ve Broadcom ise sırasıyla 113,8% ve 98,9% ile Nvidia’yı takip ediyor. Yine şirket bazlı değerlendirdiğimizde bu şirketler içinde 1,95 beta katsayısı ile Nvidia’nın betasının endekse karşı daha duyarlı yani volatil olduğunu belirtebiliriz. Nvida’yı 1,88 ve 1,55 beta katsayısı ile AMD ve Broadcom takip ediyor. Ama unutmamak gerekir ki bu oranlar, şirketlerin geçmiş dönem performanslarının göstergesi olarak yatırımcıların dikkatini çekiyor.
2. Ucuzluk
Sektörüne kıyasla ucuzluk kriterinde Qualcomm, 20,6’lık F/K oranı ile en düşük değerlemeye sahip şirket olarak öne çıkıyor. Aynı şekilde mevcut hisse fiyatı ile büyüme potansiyeli arasındaki ilişki ile şirketin ucuz mu pahalı mı olduğunu gösteren PEG rasyosu açısından da 0,6 ile Qualcomm dikkat çekiyor. Taiwan Semiconductor’ın da 23 F/K oranı ve 1,2’lik PEG rasyosu ile hem F/K hem de PEG değerlendirmesi yaptığımızda sektörüne kıyasla ucuz fiyatlanan bir şirket olduğu belirtilebilir.
3. Büyüme Potansiyeli
Üç yıllık gelir artış oranlarına yani şirketin büyüme rasyosuna bakıldığında, Nvidia’nın %39,1 ile sektördeki en yüksek büyüme oranına sahip olduğu görülüyor, bu oran şirketin gelirlerini sürekli olarak artırdığını ve büyüme stratejisinin başarılı olduğunu gösteriyor. AMD’nin %32,4’lük artışı ile Nvidia’yı takip ettiği ve rakiplerinden bariz bir şekilde ayrıştığı belirtilebilir.
Getiri performansı ve büyüme potansiyeli odaklı bir değerlendirme yapılırsa, Nvidia ve AMD bu kategorilerde öne çıkan şirketler olarak belirtilebilir. Finansal güçlülük açısından AMD’nin düşük borç oranı ve yüksek serbest nakit akışı ile finansal açıdan güçlü bir yapıya sahip olduğu görülüyor. Operasyonel etkinlikte, Nvidia hem kâr marjları ile güçlü bir görünüme sahip olması hem de özsermaye kârlılığı ve yatırılan sermayenin getirisi açısından rakipleriyle arayı oldukça açıyor. Sektörüne kıyasla ucuzluk konusunda ise Qualcomm, düşük F/K oranı ile yatırımcılara nispeten daha çekici bir fiyat sunuyor diyebiliriz.
4. Operasyonel Etkinlik
Faaliyet kâr marjı ve net kâr marjı açısından Broadcom ve Nvidia, 45,9% faaliyet kâr marjı ile operasyonel etkinliklerini ortaya koyuyor. Taiwan Semiconductor da 45,6%’lık faaliyet kâr marjı ile bu alanda güçlü performans sergiliyor. Bu marjlar, şirketlerin satışlarını kâra dönüştürme yeteneklerinin bir göstergesi olarak belirtilebilir. Şirketin genel kârlılığının bir kanıtı olan net kâr marjı ise NVDA (42,1%), TSM (40,3%) ve AVGO (39,3%) ilk üç sırada yer alıyor. Yatırılan sermayenin efektif kullanılıp kullanılmadığını gösteren özkaynak kârlılığı noktasında ise özellikle AVGO (58,7%) ve NVDA (56,8%) rakiplerinden ayrışıyor.
Son olarak Buffett’ın da analizlerinde çok önem verdiği ROIC yani yatırılan sermayenin getirisi perspektifinden bakalım. ROIC, bir şirketin yatırılan sermayesinin yüzdesel getirisini vererek kârlılık ve performansını ölçer. Yani tam anlamıyla yatırım verimliliği göstergesidir. Bu kapsamda 43,2% ROIC ile Nvidia rakiplerini oldukça geride bırakıyor. Nvidia’nın arkasından ise 26,4% ROIC ile Texas Instruments geliyor.
5. Finansal Güçlülük
Finansal güçlülük açısından, şirketlerin borç/hisse, faiz karşılama oranı, cari oran ve serbest nakit akış/net kâr oranlarına bakıldığında, düşük borç/hisse oranı (0,1%) ile AMD’nin sağlam bir bilanço yapısına sahip olduğu görülüyor. TSM, NVDA ve Micron Technology de 0,3% borç/hisse oranları ile finansal sağlamlıklarını kanıtlıyor. Ayrıca AMD, TSM ve QCOM 1,9 ile oldukça güçlü kabul edilen cari oranlarıyla da kısa vadeli yükümlülüklerini dönen varlıkları ile ödeyebilme yetisi açısından dikkat çekiyor.
AMD’nin serbest nakit akış/net kâr oranı 131,3% ile diğerlerine kıyasla oldukça yüksek, bu da şirketin nakit yaratma kabiliyetinin güçlü olduğunu gösteriyor. Bu noktada AMD’yi Qualcomm (127%) ve Broadcom (125%) takip ediyor.
Şirketlerin finansallarını incelerken özellikle de faizlerin yüksek olduğu bir süreçte faiz karşılama değerleri de önemli bir göstergedir. Faiz giderlerinin karşılanması ve borçların azaltılması için daha yüksek FVÖK yaratılması gerekir. Bu anlamda şirketleri incelediğimizde Taiwan Semiconductor (84,4) ve Nvidia’nın (82,4) sektöre kıyasla oldukça güçlü faiz karşılama değerine sahip olduğu belirtilebilir. Micron Technology ise bu anlamda -13,2 faiz karşılama değeriyle olumsuz bir tablo çiziyor.
Odaklandıkları Alana Göre Yarı İletken Şirketleri
Elimizdeki 2023 yılı datalarına bakarak 178,5 milyar dolara ulaşan satış rakamları ile logic çiplerinin öne çıkan ürün segmenti olduğunu söyleyebiliriz. Nvidia ve AMD, logic çip kategorisinde yer alan yüksek performanslı işlemciler ve grafik çipleri üretmektedir.
Nvidia, özellikle yapay zeka (AI) ve makine öğrenimi uygulamalarında kullanılan yüksek performanslı grafik işlem birimleri (GPU’lar) ile tanınır. Şirketin GPU’ları, video oyunlarından profesyonel görselleştirmeye, veri merkezlerinden otomatik araçlara kadar çeşitli uygulamalarda temel bir bileşen haline gelmiştir. Örneğin Nvidia’nın Tesla ve Quadro serileri, AI hesaplamaları ve 3D grafik işleme için tercih edilirken GeForce serisi oyun pazarında popülerdir. Bu geniş ürün yelpazesi, Nvidia’yı logic çipler pazarında güçlü bir oyuncu yapar. Veri merkezlerindeki yoğun kullanımı, bellek ürünlerine olan talebi de artırabilir. Ayrıca Nvidia’nın yapay zeka için özel olarak tasarlanmış çipleri, yapay zeka uygulamalarının karmaşıklığı ve hızlı büyüyen veri merkezi gereksinimleri nedeniyle, bellek ürünleri için sürekli bir talep yaratmaktadır.
AMD ise hem merkezi işlem birimleri (CPU’lar) hem de GPU’lar üretir ve bu da onu logic çipleri kategorisinde önemli bir oyuncu yapar. Özellikle, AMD’nin Ryzen CPU serisi ve Radeon GPU serisi, hem tüketici hem de iş dünyası için güçlü performans sunar. Ryzen serisi, çok çekirdekli işlem kapasitesi ile bilgisayar ve sunucu pazarlarında dikkat çekerken Radeon grafik kartları oyun ve profesyonel grafik işleme için kullanılır. Ayrıca AMD’nin bellek ürünleri talebi, özellikle yüksek performans gerektiren uygulamalar için entegre bellek çözümleri sağlayan işlemcileriyle artabilir.
Bellek ürünleri satış açısından 92,3 milyar dolarla ikinci sırada yer aldı. Dünyanın en büyük bellek çipi üreticilerinden biri olan Micron Technology, bellek çipi üretimindeki uzmanlığıyla sadece tüketicilere değil, aynı zamanda kurumsal kullanıcılara da hizmet sunuyor. Şirket özellikle sunucular, bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler, IoT ve daha pek çok elektronik cihaz için bellek çözümleri sağlıyor. Micron Technology özellikle de DRAM (Dinamik Rastgele Erişim Belleği) ve NAND flaş bellekleri gibi yarı iletkenlerin üretiminde uzman konumunda yer alıyor.
Mikrodenetleyici birimleri (MCU’lar) 11,4% artarak toplam 27,9 milyar dolara ulaştı. Texas Instruments, geniş bir MCU portföyüne sahiptir ve bu ürünler genellikle otomasyon, tüketici elektroniği, otomotiv ve endüstriyel uygulamalarda kullanılır. Örneğin, MSP430 MCU serisi, düşük güç tüketimiyle bilinir ve taşınabilir tıbbi cihazlardan akıllı sayaçlara kadar çeşitli enerji verimi hedeflenen uygulamalarda kullanılır. İlaveten Qualcomm da özellikle akıllı telefonlar için Snapdragon serisi işlemcileri ile tanınır. Bu işlemciler, yüksek performanslı CPU ve GPU entegrasyonuna sahip kompleks çiplerdir ve IoT cihazlarından otomotiv uygulamalarına kadar geniş bir alanda kullanılır. Qualcomm, Snapdragon işlemcilerinde yerleşik AI özellikleri sunarak, cihazların daha akıllı ve bağlantılı hale gelmesini sağlamaktadır.
Otomotiv entegre devrelerinin satışları ise geçen yıla göre 23,7% artarak rekor toplam 42,2 milyar dolara ulaştı. Broadcom, otomotiv sektörü için çok çeşitli yarı iletken çözümler sunar. Bunlar arasında bilgi-eğlence sistemleri, telematik ve bağlantılı araç teknolojileri için gerekli olan çeşitli entegre devreler bulunur. Örneğin, Broadcom’un Wi-Fi ve bluetooth çipleri, modern araçlarda kablosuz bağlantı ve veri aktarımı için kritik öneme sahiptir. Ayrıca, şirketin optik sensörleri ve LED ürünleri, otomotiv aydınlatma ve sürücü yardım sistemlerinde kullanılmaktadır.
Yine Texas Instruments da otomotiv endüstrisi için gelişmiş sürücü yardım sistemleri (ADAS), gösterge panelleri ve güç yönetim çözümleri sağlar. Şirketin analog çipleri ve güç yönetimi çözümleri, araçların daha verimli ve güvenli olmasına yardımcı olur. Örneğin, ADAS için radar çip setleri, otomatik acil frenleme ve şerit takip sistemlerinde kullanılmaktadır.
Bu içerikte hem temel analiz rasyolarıyla şirketleri inceledik hem de sektöre özellikle odaklandıkları faaliyetler özelinde bir değerlendirme yaptık. Ancak unutmamak gerekir ki yatırım kararları verilirken bu oranların yanı sıra sektör trendleri, makroekonomik koşullar ve şirketin stratejik yönleri de dikkate alınmalıdır.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynaklar: SIA, Stockrover
