👨🌾 Gübre çuvallarının bereketli dünyasında; tarım bilimcilerinin arazilerdeki mucizevi dokunuşlarından sürdürülebilir tarım teknolojilerine, bu sektörün geleceğini şekillendiren eğilimlere kadar her şeyi mercek altına alacağız. 🌱
🌾 Her gün sofralarımızı süsleyen leziz yemek çeşitlerinin arkasında, tarım ürünlerinin verimli büyümesini sağlayan gübre hayatımızda önemli bir rol üstleniyor.
🥾 Hazırsan, çizmelerimizi giyelim ve gübre sektörüne ilişkin genel görünümü, BIST ve ABD’de işlem gören hisseleri birlikte inceleyelim.
🌍 Gübre Sektörü Genel Görünümü
Gübre sektörü, küresel tarım endüstrisinin temel taşlarından biri olarak kabul edilir ve bu sektör, dünya çapında gıda güvenliği ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının gelişiminde kritik bir rol oynar.
Aynı zamanda sektör, sürdürülebilir tarım teknolojilerinin gelişimiyle de yakından ilişkili. Çevreye duyarlı gübreleme yöntemleri ve doğal kaynakları koruyan ürünlerin sektörün önemli bir parçası haline geldiği belirtilebilir.
Özellikle, azot salınımını azaltan yavaş salınımlı gübreler ve toprağın doğal dengesini destekleyen organik gübreler, çevre dostu tarımın vazgeçilmez unsurları arasında yer alıyor. Bu kapsamda, üre, amonyum ve potasyum gibi kimyasallar, modern gübre endüstrisinin temel bileşenleri olarak öne çıkıyor.
Küresel gübre sektörü, hem organik hem de inorganik gübrelerin üretimi ve dağıtımını kapsarken artan nüfus, gıda talebi ve tarım teknolojilerindeki yeniliklerle birlikte sürekli genişliyor. Market Research Future’a göre küresel gübre sektörünün 2028 yılına kadar 4,8% yıllık büyüme göstermesi bekleniyor. Özellikle Asya-Pasifik bölgesindeki nüfus artışı ve gelişmekte olan ülkelerdeki tarımsal üretimin genişlemesi gübre talebini artırıyor. Bu durum, gübre üreticileri için yeni pazar fırsatları yaratıyor ve sektörün genel büyümesini destekliyor.
🇹🇷 Türkiye’de Gübre Sektörü
Türkiye’de gübre sektörü, tarımın ekonomideki önemi göz önüne alındığında stratejik bir rol oynuyor. Hükümetin tarım sektörüne sağladığı destekler ve gübre üzerindeki sübvansiyonlar, yerel üreticilerin rekabet gücünü artırıyor ve çiftçilere daha uygun fiyatlarla gübre erişimi sağlıyor.
Türkiye faaliyet gösteren gübre şirketleri, artan tarım talebine cevap vermek ve sürdürülebilir tarım uygulamalarını desteklemek için yenilikçi ürünler geliştiriyor.
Öte yandan ihracat oranı yüksek yerli gübre şirketleri, döviz bazlı satışlar sayesinde maliyet risklerini azaltarak kârlılık performanslarını stabil hale getirebiliyorlar.
💭 Ne Beklenmeli?
Ekonomistler ve piyasa analistleri, gübre sektörünün geleceğine genellikle pozitif bakıyorlar. 2023 yılında küresel gübre pazarı büyüklüğü 212,8 milyar dolar değerinde olurken 2032 yılına kadar 285,01 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Artan gıda talebi ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaşması, gübre kullanımını artırabilir. Ancak, sektörün kârlılığı hammadde maliyetleri, ticaret politikaları ve çevresel düzenlemeler gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Diğer yandan Rusya-Ukrayna savaşı gibi jeopolitik gerilimler sonucunda uygulanan ticari kısıtlamalar ve ambargolar Amerikan gübre ürünlerine olan talebi artırıyor.
Öne Çıkan Gübre Hisseleri
The Mosaic Company (MOS)
Mosaic, konsantre fosfat ve potas bitki besin maddelerinin önde gelen üreticisi ve pazarlamacısıdır. Şirket yaklaşık 40 ülkede faaliyet gösterirken küresel yıllık fosfat üretiminin yaklaşık 12%’sini ve küresel yıllık potas üretiminin yaklaşık 14%’ünü oluşturuyor.
Şirket, fosfat gübresi üretmek için kullanılan hammadde olan kendi fosfat kayasını çıkarırken rakiplerine kıyasla avantaj sağlıyor.
Son Bilanço Bize Ne Söyler?
Pandemiden önce şirket gelirinde çok az büyüme izlenirken yıllık 7-9 milyar dolar aralığında gelir sağlıyordu. Pandemi sonrasında ise şirketin gelirinde olağanüstü bir büyüme görüldü ve 2022’de gelirler pandemi öncesi seviyelerin iki katından fazla artarak 19 milyar dolara ulaştı. Bu güçlü büyümenin ortalama satış fiyatlarındaki keskin yükselişten kaynaklandığı belirtilebilir.
Şirket, küresel tedarik zincirindeki bozulma nedeniyle 2021’in başından itibaren artan fosfat ve potas fiyatlarından olumlu etkilenirken, Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte gübre bileşenlerinin fiyatları 2022’de daha da belirgin yükseliş kaydetti. Bu durum şirketin kâr marjlarını destekledi ve Mosaic’in brüt kâr marjı 19% seviyelerinden 30% seviyelerine yükseldi.
2023’te ise gübre bileşenleri fiyatlarının konsolide olmasıyla Mosaic önceki yıllara göre daha zayıf bir performans izledi.
Dikkat Çeken Noktalar
- Mosaic, temettüsünü 0,20 dolardan 0,21 dolara yükseltti. Böylece şirketin yıllık temettü verimi 2,6% seviyesine yükseldi.
- Kimyasallar sektörü son bir yılda 0,6% değer kaybederken Mosaic hisseleri 34% geriledi.
- Kimyasallar sektörü 20,4 F/K ile işlem görürken Mosaic 7,9 F/K ile rakiplerine göre ucuz fiyatlanıyor.
- Kimyasallar sektörü son 5 yılda 12,7% kâr büyümesi kaydederken Mosaic 49,5% kâr büyümesi elde etti.
- Şirket hisseleri defter değerinin altında işlem görüyor.
- Şirket son yılda nakit akışının neredeyse tamamını hisse geri alımına harcadı.
- Mosaic (MOS) hisseleri analist beklentisi olan 39,40 doların altında 32,21 dolardan işlem görüyor ve yatırımcılarına 22% potansiyel getiri sunuyor.
CF Industries (CF)
CF Industries, nitrojen bazlı gübrelerin üretimi ve dağıtımı alanında faaliyet göstermektedir. Şirket, hem tarımsal hem de endüstriyel müşterilere hizmet veren gübre tesislerine sahip.
Azotlu gübre ithalatına ilişkin yüksek nakliye ve depolama masrafları, düşük maliyetli ABD doğal gazıyla büyüyerek kendisini küresel olarak rekabetçi ve düşük maliyetli bir nitrojen üreticisi olarak konumlandıran CF Industries, sektöründe önemli bir oyuncu olarak öne çıkıyor.
Son Bilanço Bize Ne Söyler?
CF Industries, gübre fiyatlarının 2022’deki rekor seviyelerden gerilemesi nedeniyle 3. çeyrek finansallarında yıllık bazda yaklaşık 50% düşük kâr ve gelir bildirdi. Hem hisse başına kâr hem de gelirler tahminlerin altında kaldı. Geçtiğimiz iki yıldaki jeopolitik etkilerin konsolide olmasına ek olarak stokların mevsimsel olarak daha yavaş olan yaz dönemine daha yüksek seviyelerde olması nedeniyle gelirlerin düşük kaldığı belirtilebilir.
Ancak şirket yönetimi, Kuzey Amerika stoklarının zayıf seyrettiğini ve bunun da stokların yeniden oluşturulmasını gerektirebileceğini dolayısıyla bu sayede kış ve ilkbahar sezonlarında fiyatların toparlanmasının söz konusu olduğunu ifade etti.
Dikkat Çeken Noktalar
- CF Industries, tedarik zincirindeki düşük nitrojen stokları nedeniyle Kuzey Amerika’da 2024 uygulama sezonu için güçlü talep bekliyor.
- Şirket Waggaman amonyak tesisinin satın alımını tamamlamayı ve 2024 ve sonrası için üretim hacimlerini artırmayı planlıyor.
- Şirket geçen yıl 5 milyondan fazla hisseyi yaklaşık 355 milyon dolar bedelle geri aldı. Son on yılda ise şirket hisselerinin yaklaşık üçte birini geri aldı.
- Kimyasallar sektörü son bir yılda 0,6% değer kaybederken CF hisseleri 11,7% geriledi.
- Kimyasallar sektörü 20,4 F/K ile işlem görürken CF Industries 6,8 F/K ile rakiplerine göre ucuz fiyatlanıyor.
- Kimyasallar sektörü son 5 yılda 12,7% kâr büyümesi kaydederken CF 48% kâr büyümesi elde etti.
- CF Industries (CF) hisseleri analist beklentisi olan 87,00 doların altında 76,06 dolardan işlem görüyor ve analistlerin beklentisine kıyasla yatırımcılarına 14% potansiyel getiri sunuyor.
Ege Gübre (EGGUB)
Ege Gübre Sanayi A.Ş. 1973 yılında kurulmuş, 1974 yılında kompoze gübre tesislerinin temellerini atmış ve 11 Mart 1978 tarihinde gübre üretimine başlamıştır.
Tarım sektörünün ihtiyaç duyduğu organik ve inorganik menşeli bitki besin maddeleri karışımlarının hazırlanması, üretilmesi veya tedarik edilerek pazarlanması Ege Gübre’nin faaliyet alanlarına girmektedir.
Ürettiği gübreleri stok edebilecek, birisi 8.000 ton diğeri 12.000 ton dökme gübre konulabilen toplam 20.000 tonluk 2 adet kapalı mamul depolarına sahiptir.
Son Bilanço Bize Ne Söyler?
Satış temposunun 2023 9 aylık sonuçlara göre kümülatif bakışta enflasyonun aşağısında 26% büyüme ile seyrine devam etmesi ve net kâr tarafında yine enflasyonun altında 35% ile sınırlı kalması görünüm adına negatif veriler olarak karşımıza çıkıyor.
Şirket kâr marjlarında anlamlı toparlanmalar sağlıyorken finansman giderlerinde yaşanan %33 oranındaki kümülatif düşüş pozitif karşılanabilir. Diğer yandan 116% oranında önemli artış gösteren faaliyet giderleri negatif tarafta dikkat çeken etkenler arasında yer alıyor. Finansman maliyetin yüksek olduğu mevcut konjonktürde sektör ve tarihsel ortalama altında olan borç kaynak oranı net nakit pozisyon negatif karşılanabilir.
Nakit akışlarına bakıldığında net şekilde iyileşme olduğunu söylemek mümkün. Özellikle işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akışlarında güçlenme, tabloyu pozitif tarafa taşıyan ana etmen oldu.
Dikkat Çeken Noktalar
- Şirket, ortalama sektör çarpanlarının oldukça aşağısında fiyatlanıyor. (PD/DD, F/K, FD/FAVÖK)
- Yaşanan toparlanma ile son çeyrekte brüt kâr marjı 60,31%’e ulaştı. Bu oran tarihsel anlamda en yüksek çeyreklik brüt kâr marjına işaret ediyor.
- Şirket son 5 dönemdir net nakit pozisyonda nakit yapısını güçlendirerek devam ediyor.
- Yabancı para pozisyonu 60 milyon TL olarak pozitif durumda görünüyor.
- Gelecek dönem küresel ısınma ve düzensiz tarımın etkileri ile gıda üreticilerinin sektöre olan talebi artıracağı düşünülerek uzun vade de olumlu etkilerini beklemek mümkün.
- Şirket hisseleri dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın biçtiği içsel fiyat olan 67,12 TL’nin altında 49,22 TL fiyatında işlem görüyor.
BAGFAŞ (BAGFS)
1969 yılında kurulan Bandırma Gübre Fabrikaları, kimyevi gübre üretimi konusunda sektörünün öncü firmaları arasında yer almaktadır.
Kuruluşunu takiben halka açılan BAGFAŞ’ın hisse senetleri o tarihlerden itibaren piyasalarda işlem görmüştür.
BAGFAŞ, üretimini TSE belgesi ile tescillemiş olmasının yanında, Dünya Gübre Üreticileri Birliği İFA’nın önde gelen bir ismi ve Dünya gübre atlasında adı olan ülkenin en büyük kimyevi gübre ihracatçısıdır.
Son Bilanço Bize Ne Söyler?
Şirket 2023 9 aylık sonuçlar itibari ile net satışlar ve tüm kârlılık kalemlerinde istisnasız şekilde düşüş yaşamış, enflasyonun aşağısında kalmakla beraber kayıplar yaşamıştır. Net kârdan zarara geçilmiştir. Buna ek olarak faaliyet giderleri ve net finansman giderinde yaşanan artış önemli bir baskı unsuru olarak karşımıza çıkıyor.
Şirket kâr marjlarında son çeyreğe kıyasla toparlanmalar izlensede 9 aylık bakışta net kâr marjında 50% üzerinde düşüşler negatif tarafta göze çarpıyor. Net borcun da tarihsel anlamda en yüksek seviyeye ulaştığı görülüyor. 1,30 olarak gerçekleşen cari orana bakarak kısa vadeli borç ödemelerinde bir sorun görünmese de 77,69% olan yüksek finansal kaldıraç oranı mevcut dönemde negatif olarak algılanabilir.
Nakit akışlarına bakıldığında net şekilde iyileşme olduğunu söylemek mümkün ancak bu iyileşmenin sebebi işletme faaliyetleri değil, finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akışları oldu. Bu sebeple rakamsal olarak pozitif görülse de kaynağın finansman faaliyetler olması sürdürülebilir olup olmayacağı konusunda soru işaretleri oluşturuyor.
Dikkat Çeken Noktalar
- Şirket 2023 yılında önceki yıla göre 9 aylık sonuçlar itibari ile kârdan zarara geçti.
- Borç kaynak oranı sektör ortalamalarının üzerinde seyrediyor.
- Finansman giderlerinin bilanço üzerinde yarattığı baskı 151,9 milyon TL olarak yüksek hissedildi.
- Şirket tarihsel anlamda en yüksek net borç rakamı olan 1.275 milyon TL borç ile 9 aylık dönemi tamamlamış oldu.
- Piyasa Değeri/Defter Değeri sektör ortalamasının aşağısında gerçekleşse de, kâr elde edemiyor olmasından kaynaklı Firma Değeri/FAVÖK ve Fiyat Kazanç Oranı gibi şirket çarpanları anlamlı veriler oluşturmuyor.
- Şirket hisseleri dünyanın en büyük yatırım ve finansal araştırma kuruluşlarından biri olan Morningstar’ın biçtiği içsel fiyat olan 48,47 TL’nin altında 24,66 TL fiyattan işlem görüyor.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Precedence Research, SeekingAlpha, Market Research Future, Finnet2000
