Yapay zeka birçok sektörde duyulan bir teknoloji olmakla birlikte yatırımcılar yapay zekanın tıbbi cihazlarda, teşhiste ve hatta ilaç geliştirme sürecinde kullanımının artmasına şaşırabilir.
ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) 2022’de, 91 yapay zeka veya makine öğrenimi özellikli cihazın kullanımına onay vermişti. Insilico Medicine yapay zeka danışmanı Margaretta Colangelo’ya göre, 1995 yılından bu yana 500’den fazla yapay zeka özellikli cihaz FDA onayı aldı.
Hangi alanlar? Onaylanan cihazların ise üçte ikisi radyoloji ünitesine ait. Diğer alanları ele alacak olursak; cihazların 11%’i (57 cihaz) kardiyolojide kullanılırken hematoloji alanında 15 ve nöroloji alanında 14 cihaz bulunuyor. Bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıda cihaz ise oftalmoloji, gastroenteroloji/üroloji ile genel ve plastik cerrahi alanında kullanılmakta. (Aşağıdaki grafik)
Hangi şirketler? En çok sayıda onaylı yapay zeka cihazı olan şirket, 42 cihaz ile GE Healthcare (GEHC). İkinci sırayı 29 cihazla Siemens Healthineers (SMMNY) alırken Philips (PHG) 10 cihazla ilk 5’e girdi.
iRhythm Technologies (IRTC) ise yapay zeka özellikli tıbbi cihaz onayı alan daha küçük çaplı şirketler arasında yer alıyor.
- Temmuz 2022’de ZEUS Sistemi ve beraberindeki Zio Watch için onay alan iRhythm’a göre saat, “Atriyal fibrilasyon teşhisi yapmak ve bir AFib yükü tahminini hesaplamak için yapay zeka tabanlı bir algoritma olan sürekli fotopletismografi tekniğini kullanıyor.” Ölçüm sonrası ise hastanın doktoruna bir rapor gönderiliyor.
- ZEUS ve Zio, Alphabet (GOOGL)’in yaşam bilimleri araştırma kuruluşu olan Verily Life Sciences ile iş birliği halinde geliştirilmişti.
Daha büyük çaplı tıbbi cihaz şirketleri arasında yer alan Medtronic (MDT)’in onaylanmış ürünler listesinde birkaç ürünü bulunuyor. Sürekli glikoz izleme (Guardian Connect), elektrokardiyogram monitörü (TruRhythm Detection) ve kolorektal kanser teşhis desteği (GI Genius) cihazları bunlar arasında.
İlaç Sektöründeki Büyük Yapay Zeka Ortaklıkları
Onaylanmış yapay zeka ürünlerine sahip birçok şirketin daha küçük çaplı özel şirketler olduğunun altını çizmemiz önemli. Bu şirketlerin daha büyük ilaç firmalarıyla çalışma eğilimi olduğunu görüyoruz. Bunlardan ikisi Paige AI ve PathAI.
Haziran 2022’de Paige AI, mesane kanseri taraması için yapay zeka tabanlı biyomarker testi konusunda Johnson & Johnson (JNJ)’ın Janssen birimiyle iş birliği yaptığını duyurmuştu. Bu iş birliği sayesinde sonuçlar artık bir saatten daha kısa sürede çıkmış olacak.
PathAI ise Bristol-Myers Squibb (BMY), GlaxoSmithKline (GSK) ve Roche (RHHBY) ile iş ilişkileri kurmuş durumda. FDA, klinik ortamlarda birincil tanı için şirketin dijital patoloji platformu AISight DX’i Ağustos 2022’de onaylamıştı.
- PathAI’ın, keşif ve klinik ilaç geliştirme araştırmaları için kullanılabilecek AISight ürünü de mevcut.
Bristol (BMY), onkoloji, fibrozi ve immünoloji alanındaki translasyonel araştırmalarda yapay zeka destekli patoloji için AISight cihazını kullanıyor. Roche (RHHBY), dijital patoloji iş akışı yazılımında PathAI tarafından geliştirilmiş yeni bir algoritma kullanıyor. GSK (GSK), onkoloji ve bir tür karaciğer hastalığı olan Nonalkolik steatohepatit (NASH) alanındaki ilaç geliştirme programlarını desteklemek için PathAI’ın AIM-NASH aracını kullanmak üzere 2022’de bir iş birliğine girişmişti.
Tıbbi Cihaz İnovasyonunu Sürükleyen Yapay Zeka
Analitik kurumu GlobalData’nın yakın zamanda hazırladığı bir raporda, yapay zeka kullanımının doktorlar arasında da arttığı ve 2023’te tıbbi cihaz inovasyonu sürecindeki kayda değer faktörlerden birinin yapay zeka olacağı ileri sürüldü.
Yapay zeka tabanlı ürün pazarının 2022’ye kıyasla 12% büyüyerek 2023’te 93 milyar dolara ulaşacağını kaydeden GlobalData tıbbi cihaz analisti Alexandra Murdoch, “Yapay zekanın veri yönetimi süreçleri, uzak cerrahi, tanısal ve prosedürel destek, klinik deneyler ve daha fazla alanda kullanılabileceğini düşünüyoruz.” ifadelerini kullandı.
GlobalData raporuna göre, yapay zekanın makine öğrenimi yoluyla tıbbi cihaz üretim verimliliğini artırabileceği ve doğabilecek riski azaltabileceği savunuluyor. Büyük miktarda veriyi analiz eden bilgisayarlar, hatalardan ders çıkarabilir ve iyileştirmeler yapabilir.
Bunun yanı sıra yapay zekanın, dijital sağlık üzerinde daha etkili olarak hastalara fayda sağlama olasılığı yüksek. Örnek vermek gerekirse; telesağlık uygulamalarında, bir hastanın semptomlarını alıp analiz eden ve ardından sağlık durumu konusunda tahminler yapan yapay zeka özellikli sohbet robotları kullanılıyor.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Seeking Alpha
