Son yıllarda finansal piyasalara ve yatırıma olan ilginin artmasıyla daha fazla kişi finansal özgürlük konusuyla ilgilenmeye başladı. Özellikle pandemi sonrası hız kazanan ve özellikle beyaz yakalı çalışanlarda artan farkındalık, sessiz istifa ve büyük istifa dalgalarını beraberinde getirdi. Daha geniş çevrelerde tanınan finansal özgürlük konsepti de dallanıp budaklanarak farklı şekillerde dile getirilmeye başlandı. Daha önceki yazılarımda Coast FIRE, Barista FIRE, Lean FIRE gibi konulardan bahsetmiştim. Bugün ise daha önce konuşmadığımız Fat FIRE konusunda bilgilendirme yapmak istiyorum. Öyleyse başlayalım.
Kaynak: walletburst.com
Fat FIRE klasik finansal özgürlüğe benzer şekilde zaman ve mekan özgürlüğünün yanı sıra hayatı istediğiniz şekilde ve şartlarda yaşayabilme özgürlüğü de sunuyor. Bununla ne mi kastediyorum? Lean FIRE ve klasik finansal özgürlükte fare yarışından kurtulmak ve maaşlı işinizi bir an önce bırakmak ön plandadır. Bunun için bütçe yaparsınız ve bazı harcamalarınızdan fedakarlık edersiniz. Harcamalarınızı çoğu zaman aylık bazda takip etmek ve 4% kuralına uygun şekilde sınırlamak durumunda kalırsınız.
Fat FIRE ise bundan çok daha fazlasıdır. Fat FIRE yaptıktan sonra hayat standartlarınızı korumak ve hatta artırmak sizin elinizdedir. Bir bakıma finansal özgürlüğün “lüks” versiyonu da diyebiliriz. Bu hayat tarzında normalde yaptığınızdan daha fazla tatil yapabilir, isterseniz çocuklarınızı özel okulda okutabilir, sınırlama olmaksızın dışarıda yemek yiyebilirsiniz. Tutumluluk konseptine pek de uymayan bu hayat tarzı ile diğer FIRE türlerinden de ayrılmaktadır. Örneğin çoğunlukla düşük gelir seviyesine sahip kişilerin hedeflediği yalın finansal özgürlükte işinizi bıraktıktan sonra daha uygun fiyatlı bir şehre taşınma, piyasanın durumuna göre gerekirse araç ve seyahat masraflarını kısma, rutin yapılması gereken aktivitelerdir. Coast FIRE ve Barista FIRE’da ise belli başlı harcamalarınızı portföyünüzden karşılasanız bile yine de çalışmaya devam etmek durumundasınız. Fat FIRE ise ömrünüzün sonuna kadar hiç çalışmasanız bile bu hayat tarzınızı devam ettirecek kadar bir portföye sahip olduğunuz anlamına gelir.
Kısaca Fat FIRE’ın avantajları ve dezavantajlarını sıraladıktan sonra hesaplama yöntemine geçebiliriz.
Avantajları
- Hayat standartlarını koruma ve hatta yükseltme
- Borsa dalgalanmalarından daha az etkilenme
- Piyasanın durumuna göre harcamalarınızı değiştirme zorunluluğu olmaması
- Kâr amaçlı olmayan organizasyonlara ve hayır kurumlarına daha çok bütçe ayırabilme
- Yaşlılıkta artabilecek beklenmedik sağlık harcamalarına karşı güvence sağlaması
- Sonraki nesillere daha fazla kaynak ve servet bırakabilecek olmanız
Dezavantajları
- Biriktirme aşamasının uzun sürmesi nedeniyle motivasyon kaybı
- Düşük ve orta gelir seviyesine sahip olanlar için uygun olmaması
- Birikimden daha çok yatırımlarınızın başarısına bağlı olması
Fat FIRE Rakamı Nasıl Hesaplanır?
Bu rakamın hesaplanmasında birden fazla yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan en bilineni 2% kuralıdır.
2% Kuralı
Fat FIRE dünyanın pek çok yerinde rahat şekilde yaşamayı vadettiği için örnek olarak ABD’yi alalım. US Bureau of Labor Statistics (BLS)’in 2022 araştırmasına göre ortalama bir ABD ailesi yıllık 73.000 dolar harcamaya sahip. Fat FIRE hesabında klasik finansal özgürlükte kullanılan 4% kuralının yerine daha fazla esneklik sağlamak amacıyla 2% veya 2,5% oranı kullanılmaktadır. 2% kuralına göre yıllık 73.000 dolar harcamaya sahip bir ailenin Fat FIRE’a ulaşması için 73.000/0,02=3.650.000 dolar net varlığa ulaşması gerekmektedir.
Survey of Consumer Finances’ın 2019 çalışmasına göre bu rakam 45-54 yaş grubu için 95% net varlık grubuna karşılık gelmektedir. Yani Fat FIRE’a ulaşmak için dünyanın en varlıklı 5%’lik dilimine girmek gerekiyor.
Sonuç
Bu yazıda finansal özgürlük türlerinden pek bilinmeyenlerinden birisi olan Fat FIRE’ı inceledik. Öncelikle diğer finansal özgürlük tiplerinden farklılıklarını, avantajlarını ve dezavantajlarını irdeledik. Ardından Fat FIRE’a ulaşmak için ne kadarlık bir portföye sahip olmamız gerektiğini hesapladık. Fat FIRE, finansal özgürlüğün temel konseptlerinden olan tutumluluk, minimalizm ve bütçe yönetimi gibi kavramlara uymasa da kendilerini daha rahat hissetmek isteyen ve emeklilik sonrası yaşam kalitelerinden ödün vermek istemeyenler tarafından rağbet görmeye devam ediyor. Bu kapsamda maaşlı çalışanlardan daha çok kendi girişimini kurup büyütüp satarak gelir elde edenler ya da yazılım sektörü gibi yüksek gelir potansiyeli olan sektörlerde çalışanlara daha çok hitap ettiğini belirtmem gerekiyor. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere!
Bay Tutumlu
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynaklar: BLS, Walletburst
