Bakır; dayanıklılığı, işlenebilirliği, güvenilirliği ve üstün elektriksel iletkenliği nedeniyle elektrik motorlarında, akülerde, invertörlerde, kablolamada ve şarj istasyonlarında kullanılır.
Elektrikli araçlar ve güneş panelleri gibi yeşil teknolojiler, eş değer fosil yakıt tabanlı teknolojilerden daha fazla bakır kullanıyor. Tam da bu sebeple bakır elementinin arz büyümesinin önümüzdeki on yılda bakır talebinin çok altında kalması bekleniyor.
Goldman Sachs’a göre; özellikle bakır talebi, yeşil metaller olarak adlandırılan toplam talebin şu anda 7%’siyken, 2030 yılına kadar 17%’sine yükselecek. Şayet net sıfır emisyona giden küresel bir yol ortaya çıkarsa, banka 2030 yılına kadar bakırın 54%’üne daha ihtiyaç duyulacağını tahmin ediyor.
Şubat ayındaki bir McKinsey raporuna göre; yalnızca 30,1 milyon mt’luk bir arza karşılık, büyük ölçüde yeşil geçişin etkisiyle 2031 yılına kadar 36,6 milyon mt’luk küresel bakır talebi öngörülüyor. Goldman Sachs’ın nisan raporundaki rakamlar ise 2030 için 40 milyon mt’luk bakır talebi olacağını gösteriyor.
Bu arada, ayrı bir mart ayı notunda UBS, elektrikli araç şarj altyapısında 60 milyar dolarlık bir fırsat olduğunu söyleyerek bakır talebi görünümünde de yükselişe geçti. UBS’e göre, altyapı teşvikleriyle birlikte hızlanan ABD elektrikli araç talebi, bugün 130.000 olan şarj cihazının 2030 yılına kadar 1,1 milyon ila 5,7 milyon arasında kurulması gerekeceği anlamına geliyor. Banka, bunun bakır talebinde önemli bir artışa yol açacağını da sözlerine ekledi.
🔎 Gelin, sektörün öne çıkan şirketlerine yakından bakalım.
BHP Biliton Limited (BHP)
- BHP Group, Avustralya merkezli lider bir küresel doğal kaynak üreticisidir. Bakır, demir cevheri, nikel, metalurjik kömür ve potas çıkarır.
- Şirket, Güney Amerika’da birkaç ve Avustralya’da bir bakır madeni işletiyor. İşletmesi 2022’de 1,6 milyon ton bakır üretti. Artan talebi karşılamak için mevcut madenlerdeki bakır üretimini genişletmek için büyük yatırımlar yapıyor.
- BHP ayrıca Rio Tinto (45%/55%) ile Resolution Copper’ın ortak sahibidir. Arizona’da bulunan Resolution Copper, dünyanın en büyük gelişmemiş bakır projeleri arasında yer alıyor.
Freeport McMoran (FCX)
- Freeport-McMoRan, dünyanın en büyük halka açık bakır üreticilerinden biridir. Aynı zamanda altın ve yüksek mukavemetli çelik alaşımlarında kullanılan bir element olan molibden üretir.
- Freeport’un portföyünün baş tacı, dünyanın en büyük bakır ve altın kaynaklarından biri olan Endonezya’daki Grasberg madenidir. Freeport ayrıca Arizona ve Peru’da büyük ölçekli madenler işletiyor. Şirket, 2022’de 4,2 milyar pound bakır üretti.
- Freeport’un kapsamlı organik geliştirme boru hattı, önümüzdeki yıllarda önemli miktarda bakır üretimi sağlayabilir.
Teck Resources (TECK)
- Teck Resources, Kanada merkezli çeşitlendirilmiş bir madencilik şirketidir. Bakır, çinko ve çelik kömürü üretir. Ayrıca 2023 yılında şirket, çelik üretimi kömür işini hissedarlara devretme planlarını açıkladı. Bu işlem, iki bağımsız halka açık şirket yaratacaktır. Teck Metals, enerji geçiş metallerine (bakır ve çinko) odaklanırken, Elk Valley Resources çelik kömürü üretecekti.
- Ancak, önde gelen çeşitlendirilmiş madencilik ve emtia ticareti şirketi Glencore farklı bir işlem önerdi. Glencore ve Teck Resources’u birleştirmeyi ve ardından birleşik kömür işini ayrı bir şirkete ayırmayı hedefliyor. 2023’ün başlarından itibaren şirketler, önerilen işlemleri tamamlamak için birbirleriyle mücadele ediyorlardı. Teck yan şirketini elde etmek isterken Glencore, Teck hissedarlarını birleşme teklifini kabul etmeye ikna etmeye çalışıyor.
- Bu kurumsal savaş bir yana, Teck Resources önemli bir bakır üreticisi haline gelecek kaynaklara sahip. Şirket, endüstri lideri bir bakır üretim hattına sahiptir. Yakın zamanda kuzey Şili’deki Quebrada Blanca Faz 2 (QB2) projesini tamamladı. Bu maden, yıllık üretim kapasitesini 320 milyon ton artırarak bakır üretimini ikiye katlayacak. Şirket, önümüzdeki on yılda yılda 1,5 milyar ton bakır üretimine çıkacak kaynaklara sahip.
Southern Copper (SCCO)
- Southern Copper, dünyanın en büyük entegre bakır üreticilerinden biridir. Meksika ve Peru’da bakır madenleri işletiyor. Şirketin çoğunluk hissesi, madencilik, ulaşım ve altyapı odaklı bir holding olan Grupo Mexico’ya aittir.
- Güney Bakır şu anda dünyanın en büyük beşinci bakır üreticisidir. Buna ek olarak, bakır üretimini artırmak için geniş bir fırsat sağlayan en büyük bakır rezervlerine sahiptir.
- Güney Bakır önde önemli bir üretim artışı görüyor. 2031 yılına kadar, üretimi 2022 seviyesinden 69% artırmayı öngörüyor. Şirket, uzun vadeli bakır büyümesini desteklemesi gereken birkaç büyük ölçekli genişleme projesini onayladı. Bakır üretimini artırmak için önümüzdeki on yılda yılda ortalama 2 milyar dolar yatırım yapmayı planlıyor.
- Güçlü bakır büyüme hattı, Southern Copper’ı artan talepten yararlanmak için mükemmel bir konuma getiriyor.
Rio Tinto (RIO)
- Rio Tinto, İngiltere merkezli, çeşitlendirilmiş bir küresel madencilik şirketidir. Alüminyum, bakır, elmas, altın, endüstriyel mineraller, demir cevheri ve uranyum üretir. Ayrıca boratlar, lityum, tuz ve titanyum dioksit gibi diğer temel malzemeleri de üretir.
- Şirketin, dünyanın bilinen en büyük bakır ve altın yataklarından biri olan Moğolistan’daki Oyu Tolgoi’de %66 hissesi bulunuyor. Rio Tinto, 2022’nin sonlarında Turquoise Hill Resources’ın sahip olmadığı geri kalanını 3,3 milyar dolara satın alarak payını artırdı. Satın alma, bakır üretimini önemli ölçüde artıracaktır. 2030’da Oyu Tolgoi dünyanın dördüncü büyük bakır madeni olacak.
- Rio Tinto’nun, ABD’de Resolution Copper ve Avustralya’da Winu dahil olmak üzere, boru hattında bakırla ilgili birkaç büyüme projesi var. 2020 yılında keşfedilen Winu bakır ve altın kaynağı, büyük ölçekli bir maden işletmesi olma potansiyeline sahip.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynaklar: WSJ, McKinsey, Goldman Sachs
