Yatırım dünyasında yol alırken, doğru stratejilerle başarıya ulaşmanın yollarını keşfetmek büyük bir keyif ve aynı zamanda önemli bir gereklilik.
Yatırım, sadece para kazanmanı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda kişisel gelişimine ve finansal bağımsızlığına giden yolda seni ileriye taşır. Her yatırımcı gibi sen de yatırım serüveninde zaman zaman engellerle karşılaşabilirsin ve bu süreçte öğrendiği derslerle yatırım kararlarını şekillendirebilirsin.
Bu yazıda, dikkat etmen gereken 4 yatırım dersini açıkladık. Bu derslerin her biri, yatırım serüvenini daha bilinçli ve sağlam adımlarla sürdürebilmen için sana yol gösterecek.
Hayatın her alanında olduğu gibi yatırımda da dengeyi bulmak, riskleri yönetmek ve doğru zamanda doğru kararları almak büyük önem taşıyor.
Şimdi gel, bu dört dersin neler olduğunu ve yatırım dünyasında nasıl uygulayabileceğini inceleyelim.
1. Ne Kadar Erken, O Kadar İyi
Erken yatırım yapmak, zamanla yatırımlardan getiri elde ederek birikimlerinin artmasında yardımcı olur. Bu getiriler zaman içinde birikerek varlıklarımızı büyütür. Bu sürece bazen “zamanla büyüyen yatırım” da denir.
Çoğumuz erken yatırım yapmanın önemini biliriz, ancak uygulamakta zorlanırız. Bu noktada ünlü yatırımcı Warren Buffett, tam bir örnek.
Buffett, tüm zamanların en zengin yatırımcılarından biri olarak bilinir. Ancak bu tamamen yatırım becerisinden değil, uzun zamandır yatırım yapmayı sürdürmesinden de kaynaklanıyor.
Warren Buffett, henüz 10 yaşında yatırım yapmaya başladı. Bu yüzden Buffett’ın parası onlarca yıl büyüdü.
Bir zaman makinemiz olmadığına göre, geçmişe gidip bir yatırım hesabı açarak yatırım yapmaya başlayamayız, ancak tam da şu an yatırım yapmaya başlayabiliriz. Çünkü paran ne kadar uzun süre piyasada kalırsa, o kadar çok büyür.
Anlayacağın, zaman her şeyin ilacı. Yatırımlarının bile!
2. Kararlarını Hem Mantık Hem de Duygularınla Alabilirsin
Yatırım yaparken sadece mantığını kullanmak önemlidir, ancak duygularını da tamamen dışlamamak gerekir. Çünkü yatırım kararlarında duygusal zekâ da büyük bir rol oynar.
Yatırımların sadece soğuk, hesaplanmış kararlarla değil, aynı zamanda sezgilerin ve duygusal tepkilerinle de şekillenir. Piyasanın genelde aşırı tepki verdiği zamanlarda, duygusal zekânı kullanarak fırsatları değerlendirebilirsin.
Örneğin piyasada çöküş yaşandığı zamanlarda, birçok yatırımcı panikle satış yaparken sen bu durumu sakin bir şekilde değerlendirip ucuz fiyatlardan kaliteli hisseleri alabilirsin. Warren Buffett’ın “Korku olduğunda açgözlü, açgözlülük olduğunda korkulu ol” sözünü hatırlamak burada faydalı olabilir.
Kendi duygusal tepkilerini anlamak ve yönetmek de önemli bir beceridir. Piyasa dalgalanmalarına verdiğin tepkileri gözlemlemek ve bu tepkilerin yatırım kararlarını nasıl etkilediğini analiz etmek, daha sağlıklı kararlar almanı sağlar.
Hisselerin bir anda değer kaybettiğinde panikleyip satmak yerine, piyasaların uzun vadede toparlanacağını ve hisselerinin değer kazanacağını düşünerek sabırlı olabilirsin. Eğer piyasa dalgalanmaları seni strese sokuyorsa portföyünü daha düşük volatiliteye sahip varlıklarla dengeleyebilirsin. Örneğin, hisselerin yanına tahviller veya fonlar ekleyerek riskini azaltabilirsin.
3. Açgözlü Olma, “Yeter” Diyebilmeyi Öğren
Birçoğumuz çok paramız olsa bile hiçbir zaman yeterli paramız yokmuş gibi hissederiz. Çünkü ne kadar çok para kazanırsak kazanalım veya yatırımlarımız ne kadar iyi sonuç verirse versin, hedefimiz hep bir basamak üstüne yükselir. Bu açgözlülük bir yana, kendimizi sık sık diğer insanlarla karşılaştırırız.
Örneğin, 5 yıl önceki kendin şu anda ne kadar para kazandığını görse büyük ihtimalle çok etkilenirdi. Ancak günümüze döndüğümüzde hala birçoğumuz bunun “yeterli” olmadığını düşünüyor.
Ama bu yeterli olmama hissi, yatırım kararlarımızı da etkiliyor. Çünkü açgözlülük ve daha çok para kazanma hırsı, daha yüksek risk almamızı tetikliyor. Çoğu zaman “Yeter” demeyi bilmemek, elimizdekileri bile kaybetmemize neden oluyor.
Çünkü daha fazla paraya, daha fazla güce, daha fazla prestije sahip olmanın tadı, hırstan daha hızlı artarsa tehlikeli hale gelir. Bu yüzden “Kâr cebe yakışır.” mantığını benimseyerek doyum noktanı iyi bilmek oldukça önemli.
4. Yatırım Serüveninde Elinde Olmayan Şeyler Yaşanabilir
Yatırım yapmak, planlama ve analiz kadar, belirsizliklerle başa çıkma yeteneğini de gerektirir. Bu yüzden yatırım serüveninde kontrolün dışında gelişebilecek olaylara karşı hazırlıklı olman gerek.
Ekonomik koşullar, yatırımcıların kontrolü dışında gelişir ve büyük etkilere neden olabilir. Örneğin 2008 yılında yaşanan küresel finansal kriz, dünya genelinde piyasaları altüst etti ve birçok yatırımcı bu kriz sırasında büyük kayıplar yaşadı. Bu gibi olaylardan minimum şekilde etkilenmen için portföyünü farklı sektörlere ve varlıklara dağıtmayı düşünebilirsin.
Diğer yandan doğal afetler de kontrolümüz dışında gelişir. Örneğin, geçen yıl yaşadığımız Kahramanmaraş merkezli deprem felaketi sonrasında Borsa İstanbul’da işlemlere bir süre ara verildi ve yoğun satışlar takip edildi. Deprem gibi bu tür olaylar, belirli bölgelere veya sektörlere yoğunlaşmış yatırımları olan yatırımcılar için büyük risk oluşturabilir. Dolayısıyla portföyünü coğrafi ve sektörel olarak çeşitlendirerek bu riski azaltabilirsin.
Bunlara ek olarak siyasi riskler veya pandemi gibi belirsizlik durumları da kontrolümüzde olmadan gelişebilir. Bu zamanlarda esnek ve adaptif stratejiler geliştirerek portföyündeki pozisyonları yeniden şekillendirmen etkili olabilir.
Unutma ki yatırım dünyasında belirsizlikler ve kontrol edilemeyen faktörler her zaman var olacak. Başarılı yatırımcılar ise bu belirsizliklere karşı hazırlıklı olan ve risk yönetimi stratejilerini buna göre ayarlayanlar olacak.
Yatırıma Nereden Başlamalı?
Yatırıma nereden başlayacağını bilmiyorsan senin için hazırladığımız listelere göz atabilirsin. Örneğin ABD borsalarında analistlerin en çok “AL” tavsiyesi verdiği hisselere göz atabilirsin. 👇
- Nvidia (NVDA)
- Amazon (AMZN)
- Broadcom (AVGO)
- Novo Nordisk (NVO)
- Walmart (WMT)
- Home Depot (HD)
- AbbVie (ABBV)
- GE (GE)
- Micron Technology (MU)
- AT&T (T)
Diğer yandan, başarılı fonların tercih ettiği ve görece cazip olup yükseliş potansiyeli sunan BIST hisseleri de ilgini çekebilir. 👇
- Turkcell (TCELL)
- Türk Hava Yolları (THYAO)
- Aselsan (ASELS)
- Koç Holding (KCHOL)
- Bim (BIMAS)
- Sabancı Holding (SAHOL)
- Yapı Kredi Bankası (YKBNK)
- İş Bankası (ISCTR)
Portföyünde çeşitlilik sağlayarak seni piyasa risklerinden ve volatiliteden koruyabilecek yatırım fonları da tercihlerin arasında bulunabilir. Bunun için en popüler, yani yatırımcı sayısı en yüksek olan fonlara göz atabilirsin. 👇
- DLY – Deniz Portföy Para Piyasası Fonu
- TTA – İş Portföy Altın Fonu
- YAS – Yapı Kredi Portföy Koç Holding İştirak ve Hisse Senedi Fonu
- AFT – Ak Portföy Yeni Teknolojiler Yabancı Hisse Senedi Fonu
- YAK – Yapı Kredi Portföy Karma Fon
- SAS – Ak Portföy Sabancı Topluluğu Şirketleri Endeksi Hisse Senedi Fonu
- TTE – İş Portföy BIST Teknoloji Ağırlık Sınırlamalı Endeksi Hisse Senedi Fonu
- DBK – Deniz Portföy Kısa Vadeli Borçlanma Araçları Fonu
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
