Geçtiğimiz hafta piyasalar için oldukça önemli bir haftaydı. Önce enflasyon verileri, sonra FED kararları ve Jerome Powell’ın konuşması riskli piyasalarda bir ayı piyasası rallisi sekansını daha sonlandırmış gibi gözüküyor. Son zamanlarda gelen verilerden sonra FED ve piyasalar farklı iki tarafa düştü. Bu durumda da aslında yatırımcıların çoğu olayı kişisel algılamaya başladı ve FED ile bir kavgaya tutuşma aşamasına geldiler.
Fakat 1. maddeyi unutmayın: “Don’t fight the FED!” (FED ile savaşmayın!)
Kurumlara, yönetenlere, kişilere inanırsınız ya da inanmazsınız bu önemli değil fakat FED’in piyasalar üzerindeki hakimiyetini görmezden gelirseniz, finansal piyasalarda en önemli hatayı yapmış olursunuz. FED ya da merkez bankaları hep doğru şeyler yapan kurumlar mıdır? Tabii ki hayır! Burada doğru ya da yanlıştan bahsetmiyoruz zaten.
Fakat bu savaş bugün başlamadı. Bu savaş hep belli dönemlerde piyasa ve FED arasında olmuştur. Hatta 2022 yılını da böyle geçirdik diyebiliriz. Neredeyse 2022 yılındaki her toplantı öncesi; “bu son faiz artışı”, “duracak ya da azaltmaya başlayacak”, “durmak zorunda yoksa borçlar çığ gibi büyüyecek”, “durmak zorunda çünkü enflasyon düşüyor”, “durmak zorunda çünkü resesyon gelecek” gibi söylemlerle geldik bugüne.
Son savaş, 2023 yılında piyasanın “FED faizleri indirmeye başlayacak” ihtimalini fiyatlaması üzerinden çıktı ve son ayı piyasası rallisinin yakıtı da bu oldu diyebiliriz. Piyasanın tezi şuydu: “Enflasyon düşmeye başladı, FED 75 baz puandan, 50 baz puanlık artışa geçti, yani faiz artışlarının büyüklüğü azalmaya başladı. Böyle devam ederse resesyon gelecek. FED de resesyonun geleceğini gördüğü için 2023’ün ilk yarısından sonra faiz azaltacak.” Piyasanın tezi buydu ve bu tezden çok emindi.
FED toplantısının olacağı günün sabahında şu aşağıdaki grafiği de barındıran bir tweet zinciri atmıştım. Orada tam olarak bu konuya ışık tutmaya çalışmıştım ve soru da aynı şekilde toplantıda Powell’a soruldu ve net bir cevap alındı. “2023 yılında faiz azaltma planı yok, enflasyon 2% hedefine ulaşsın belki ondan sonra.
Açıkçası bu soru sorulduğunda zaten toplantının son 15-20 dakikasına gelinmişti ve o dakika itibarıyla da yayını kapattım. Çünkü asıl probleme cevabı bu toplantıda bulmuştum. Piyasanın fiyatladığı durum FED için doğmamış çocuğa kıyafet almaya benzemişti. Bu durumda da piyasanın hızlıca fiyatlamalarını düzeltmesi gerekecekti.
Grafikte de görüldüğü gibi bu sene yaşanan 3. en kritik ayı piyasası rallisiydi. Ayı piyasasında oldukça normal karşılanır bu ralliler. Fakat asıl problem; bu ralliler gerçekleşirken her seferinde piyasanın, düşen trend kırılacak ve piyasalar coşacak diye beklemesi oldu. 2022 yılındaki her toplantı sonrasında, piyasanın pozisyonlarını düzeltmesi gerekti. Çünkü piyasa sabırsız, piyasa son 20 yılda gerçekleşen FED dönüşlerinin neden gelmediğini anlamıyor, anlamak istemiyor.
Bu iş başlarken anlatmıştım; piyasalara öyle bir ucuz para servis edildi ki yıllardır, bunun bağımlısı olan piyasalar bir uyuşturucu bağımlısıymış gibi devamlı bu sıcak parayı istiyor. Gelmedikçe de daha fazla agresifleşiyor. Düşündüklerini Jerome Powell’ın ağzından duymayınca artık olayı kişisel bir seviyeye bile getirebiliyor. FED’in önüne geçmeye çalışıyor. Piyasalarda bir çok şeyin önüne geçmeye çalışabilirsiniz fakat FED’in önüne geçmeye çalışmanızın maliyeti büyüktür. Portföyleriniz için bunu unutmayın.
FED resesyonun geldiğini ya da yaklaştığını bilmiyor mu? Tabii ki biliyor!
Enflasyon rakamlarındaki düşüşün farkında değil mi? Tabii ki farkında!
Fakat hiçbirimizin bilmediği ve müdahale edemeyeceği faktörler de 2023 yılı için masada: Resesyon ne zaman gelecek? Enflasyon 2022 yılında yapılmış faiz artışlarından ve sıkılaştırmadan sonra hangi seviyeye hareket edecek? 4% mü? Yoksa hedef olan 2% için yeterli mi? Resesyon geldiğinde Çin’deki “Zero-Covid policy” konusunda ne tür bir ilerleme kaydedilmiş olacak?
Örnek vermek gerekirse; mesela yine piyasanın beklentisine bakalım, özellikle Wall Street’in iddiası; Çin’in uzun süredir uyguladığı Zero-Covid policy’nin kalkacağı ve tedarik zincirlerindeki düzelme sayesinde enflasyona pozitif etkisinin olacağı yönünde. Peki, Çin açıldığında petrol talebinin değişeceği ve bunun enflasyona muhtemel etkileri ne olacak dendiğinde Wall Street ya da piyasa bu durumu çok ciddiye almıyor.
Çin’de işler batıda yaşayanların hayal ettiği gibi ilerlemiyor. Hükümetin tüm bilgi akışını kontrol ettiği, yani kontrolün tamamen hükümette olduğu bir sistem var. Belli adımlar görebiliriz ama ya batıda resesyon başladığında, Çin tedarik zincirleri düzelmeye başlarsa ne olacak? Piyasaların beklediği etkiyi göremeyeceğiz ve Wall Street yine terste kalmış olacak. Çünkü resesyon döneminde talep zaten azalacağı için aslında olumlu etki olmayacak fakat Çin’de insanların günlük hayata katılımıyla beraber ülkedeki iç talep artıyor olacak ve enflasyona en büyük etkilerden biri olan enerji tarafında, petrol tarafında da talep artmış olacak. Haliyle enflasyondaki bugün görünen azalma da sürdürülebilir olmayacak.
Bu FED’in 2023 yılındaki öngöremediği dış etkilerden sadece biri olacak.
Enflasyonu, denizde oluşan dalgalar gibi düşünün. Enflasyonda en büyük dalga atlatılmış olabilir ve tepe dalgayı görmüş olabiliriz ama ya 2. ve 3. dalgalar?
Bu sebeple 1970-1980 arası “Büyük enflasyon” yıllarının incelenmesi gerektiğini düşünüyorum tarihsel karşılaştırmalar yapabilmek ve tarihten bu konuda dersler alabilmek için.
Son olarak unutulmaması gereken ise FED’in demokratik yöntemlerle işleyen bir kurum olmamasıdır. İsterse bütün FED üyeleri, Jerome Powell’ın aksine düşünebilir, daha güvercin bir bakış açısına sahip olabilir. Fakat en nihayetinde FED’deki en şahin kim diye sorarsanız Jerome Powell diyebilirim ve Jerome Powell’ı da bir bürokrat, bir asker olarak tanımlarım. Görevi ise enflasyonu kontrol altına aldığından emin olmak. Powell’dan pivot, yani geri dönüş sinyali alınana kadar da diğer bütün sesleri sadece gürültü olarak görürüm.
Bu sebeplerle “Don’t fight the FED”! (FED ile savaşmayın!)
-Kripto Mevsimi
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
