🍫 Dünya genelinde, çikolata sevgisi neredeyse evrensel bir gerçek gibi. Ancak son zamanlarda, bu tatlı zevkin arka planında ciddi bir kriz söz konusu. Kakao üretiminde yaşanan düşüş, çikolata endüstrisinin temellerini sarsıyor ve yatırımcılar da bu durumdan etkileniyor.
Kakao fiyatlarındaki dalgalanmalar, hem çikolata severleri hem de yatırımcıları aynı şekilde endişelendiriyor.
Kakao vadeli işlemleri haftaya rekor seviyede olan metrik ton başına 8.172 dolar seviyesine yükselerek başladı. Kakao fiyatları, bir haftada sadece 21% yükselerek yılbaşından bu yana 91% artış kaydetti.
Bu hızlı fiyat artışı, Afrika’daki büyük kakao işleyicilerinin üretimini aksattı. Çünkü kakaoyu çikolataya dönüştüren bu sihirli üreticiler, artık kakao çekirdekleri satın alamıyor.
Peki, ne oldu da kakao fiyatları bu kadar yükseldi?
Kakao ağaçları, sadece ekvator çevresinde dar bir bantta yetişiyor. Bu yüzden Fildişi Sahili, Gana, Kamerun ve Nijerya’dan oluşan Dört Batı Afrika ülkesi dünya kakao arzının neredeyse 75%’ini üretiyor. Hatta, Reuters’ın belirttiğine göre, Fildişi Sahili tek başına dünya kakao üretiminin neredeyse yarısını sağlıyor.
Son yıllarda tarımsal emtiaları oldukça etkileyen ve hava olaylarındaki aşırı ısınmayı temsil eden El Nino hava olayından ve de uzun bir süredir yeni ağaçlara yatırım yapılmamasından dolayı kakao risk altında. Bu endişelere ek olarak, küresel kakao üretimini tehdit eden bir virüsü salgını da gündeme geldi. Bu da elbette arz ve talep arasında büyük bir fark yaratarak severek tükettiğimiz çikolatanın fiyatının artmasına neden oluyor.
Uluslararası Kakao Örgütü’ne göre, kakao piyasası geçen sezonki 74 bin tonluk açığa kıyasla bu sezon tam 374 bin ton açık verecek. Ayrıca kakao arzı, fiyat denkleminin sadece bir tarafı. Analistlere göre çikolatanın artık oldukça ulaşılabilir olmasıyla küresel talep son otuz yılda ikiye katlandı.
Fildişi Sahili ve Gana’daki önemli kakao fabrikalarının belirttiklerine göre, çekirdek satın alamadıkları için üretim azalmış veya durmuş halde. Bu durum, dünya çikolata fiyatlarının yükselmesine neden olabilir.
Çikolata üreticileri de son üç yılda zayıf kakao hasadı sebebiyle ürünlerine zam yaptı. Ancak, kakao hasadındaki zayıf görünüm bu ürünlerin fiyatlarının daha da artmasına neden olabilir.
Fiyatların hızlı yükselişi, çiftçilerin kakao çekirdeklerini yerel tüccarlara satması, onların da işleyicilere veya küresel üreticilere satmaları üzerine kurulan uzun süredir var olan küresel kakao ticaret mekanizmasını adeta altüst etti.
Bu çiftçiler, elde ettikleri kakao çekirdeklerini veya kakao yağı, kakao tozu ve kakao likörü gibi yan ürünleri Nestle (NSRGY), Hershey (HSY) ve Mondelez (MDLZ) gibi küresel çikolata devlerine satıyorlar.
Çikolata üreticileri ise çoktan fiyatları artırmış durumda. Pazar araştırma firması Circana’nın verilerine göre, ABD’deki marketler geçen yıl çikolata ürünleri için 11,6% zam uygulamış.
Uluslararası Kakao Örgütü (ICCO), küresel kakao üretiminin bu sezon 10,9% azalışla 4,45 milyon metrik ton olmasını bekliyor. Tropical Research’e göre, Batı Afrika’daki çekirdek krizinin ciddiyetine dayanarak kakao piyasasının gelecek sezon da bir açık yaşayabileceği raporlanıyor.
Citi analistleri de kakao fiyatlarının ton başına 10.000 dolara kadar yükselebileceğini ve 2025’in ikinci yarısına kadar fiyatların yüksek kalabileceğini raporladı.
Talebi ölçen bir gösterge olan kakao öğütme hacminin ise işleyicilerin çekirdek satın almakta zorlanması nedeniyle 4,8% düşüşle 4,78 milyon metrik tona gerilemesi ve daha yüksek bir fiyattan daha az yağ alımı sebebiyle çikolata üreticilerinin fiyatlarını artırmalarına neden olması bekleniyor.
Kakao krizi, ABD borsalarında işlem gören çikolata ve kakao ürünleri üreten şirketleri olumsuz yönde etkileyebilir. Bu şirketler arasında Nestle (NSRGY), Hershey (HSY), Mondelez International (MDLZ) ve Archer-Daniels-Midland Company (ADM) gibi büyük gıda ve tarım şirketleri yer alabilir. Bu şirketler, kakao fiyatlarındaki artış nedeniyle maliyetlerinin yükselmesiyle karşı karşıya kalabilirler ve bu da kârlılıklarını etkileyebilir.
Çikolata üreticileri genellikle riskten korunmak için vadeli işlem piyasasını kullanıyor ve koruma amacıyla sekiz-dokuz ay sonrasına ilişkin kakao vadeli işlemleri satın alıyor.
Morgan Stanley analistleri geçtiğimiz günlerde Hershey (HSY) hisselerinin notunu düşürerek “kakaoda 2023 ortasında başlayan yükselişin muhtemelen 2025’te şirkete yetişeceğini” raporladı.
Bu yıl 31 Mart’ta kutlanacak Paskalya’da çikolata talebin yatırımcıları da yakından ilgilendirecek. Ulusal Perakende Federasyonu anketine göre ABD’li tüketicilerin yaklaşık 90%’ının bu yıl Paskalya’da çikolata ve/veya şekerleme alacakları raporlandı. Paskalyada çikolata da dahil olmak üzere toplam şeker harcamasının 3,1 milyar dolar olması tahmin ediliyor. Bu rakamın ikinci en yüksek rakam olduğu belirtilebilir.
Çikolata üreticileri ise maliyetleri kısmak için gramaj küçültme veya çikolatalarda kullanılan kakao yağı yerine daha ucuz bir alternatif olan palm yağını kullanma gibi yöntemlere başvurmayı değerlendiriyor.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu içerik hazırlanırken faydalanılan kaynak: Bloomberg1, 2, Reuters
