Bazen öyle bir an geliyor ki “yemin edebilirim ama kanıtlayamam” ifadesini kullanmak durumunda kalıyoruz. İşte resesyon da kesin karar vermesi oldukça zor olan bir kavram. Onlarca farklı metrikle hesaplamalar yapılıyor ancak resesyonu hissetsek de kanıtlaması o an için pek mümkün olmuyor.
Ekonomilerin resesyonun içinde olduğu veya olmadığı genellikle gecikmeli şekilde belirlenebiliyor. Çoğu ülkede resesyon yani bir diğer deyişle ekonomik durgunluk, iki çeyrek üst üste negatif ekonomik büyüme olarak tanımlanıyor.
- ABD’de Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu (NBER) ise bu kadar net bir tanım yapmaktan kaçınıyor ve resesyonu “ekonomik aktivitede gözle görülen ve hissedilen, birkaç aydan fazla süren yavaşlama ve düşüş” olarak tanımlıyor.
Küresel ekonomilerde zaman zaman durgunluk ve yavaşlama dönemleri yaşanabiliyor ancak her durgunluğu da resesyon olarak nitelendirmek yanlış olabiliyor.
Bu sebeple tarih boyunca resesyon dönemleri, daha hafif yavaşlama dönemlerinden üç karakteristik özellikle ayrılıyor: Durgunluğun derinliği, yayılması ve süresi.
Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu (NBER) resesyonun varlığını ölçebilmek için çeşitli göstergeler kullanıyor ve resesyonun tanımlanması için durgunluğun tüm ekonomiyi etkisi altına almış olması, tek bir sektörle sınırla kalmamış olması gerekiyor.
- Bu metriklerden bazıları kişisel gelir, tarım dışı istihdam, hanehalkı istihdamı, kişisel tüketim harcamaları ve endüstriyel üretim verileri olarak sıralanabilir.
Kullanılan onlarca veriye ve metriğe rağmen NBER, ekonomik durgunluk başladıktan aylar sonra bir resesyon yaşandığına karar verebiliyor.
Resesyon ABD Ekonomisini Pas Geçer mi?
Güncel verilere göre aylık iş anketleri, üretimin Kasım 2022’den bu yana daraldığına işaret ediyor. Endüstri tarafı da gözle görülür bir yavaşlama içinde.
- İmalat ve taşımacılık sektörleri uzun bir süredir büyüme göstermezken konteyner taşımacılığı, ticari enerji tüketimi ve endüstriyel elektrik satışlarındaki gerileme de bu durumu kanıtlar nitelikte.
Ancak ABD’de bir sektör var ki genel ekonominin resesyona girmesine adeta dur diyor. O sektör uzun bir süredir güçlü seyreden hizmet sektörü. Ülke ekonomisine katkıda büyük rol oynayan hizmet operasyonları hâlâ marjinal şekilde büyümeye devam ediyor.
- Tüketici harcamalarındaki artış, ticari yatırımlardaki yavaşlamayı ve fazla stokları azaltma çabalarını dengelemeye yardımcı oldu.
- Kişisel gelirler 2023’ün ilk üç ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla 1,7% arttı.
Artan iş gücünün de yardımıyla hanehalkı, harcamalarını sabit bir seviyede tutmayı başarıyor. Gerileyen enerji fiyatları ise hem bireyselin hem de ticarinin bütçeleri üzerindeki baskıyı biraz olsun azalttı.
Ekonomist Robert Shiller, resesyon için “Durgunluk zamanları insanların daha az harcama yaptığı, yeni mobilyalar almak yerine eskilerini kullanmaya devam ettiği ve yeni işe alımları durdurduğu bir dönemdir.” diyor.
ABD’de hizmet sektörü ve iş gücündeki güçlü duruş bir süredir devam etse de durgunluk emarelerinin görüldüğü üretim tarafında önde gelen şirketler, büyüme yerine verimliliğe, maliyet kontrolüne ve marjlara odaklanıyor.
- Büyüme yatırımları da yavaşlıyor ve işten çıkarmalar bir süredir duymaya alışık olduğumuz şekilde artıyor.
Ekonominin en güçlü olduğu alanlardan biri olan tarım dışı istihdamda da bir süre soğuma emareleri izlense de, geçtiğimiz hafta beklentilerin üzerinde gelen veri ile resesyon endişeleri yeniden hafifledi.
Son on yılda resesyonlar ve ekonomik döngüler içindeki duraklamalar, merkez bankalarının faiz düşürmesine sebep oldu. Ancak bu sefer iş biraz farklı gözüküyor, enflasyon sebebiyle her alanda maliyetlerin artması ve ekonomideki sınırlı kapasite sebebiyle FED, büyümeyi desteklemek yerine enflasyon kontrolünü önceliklendiriyor.
ABD ekonomisinin bir resesyon içinde olup olmadığını veya bir durgunluk döneminin eşiğinde olup olmadığını önümüzdeki aylardaki metriklerle daha net göreceğiz.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
Bu analist notu hazırlanırken faydalanılan kaynaklar: Deloitte, Forbes
