Adım adım senenin sonuna yaklaşırken şöyle bir dönüp baktığında sence de 2023 yılı tahmin etmesi güç pek çok sürprizi içinde barındıran bir yıl olmadı mı? Sanırım yatırımcılar olarak artık bu sürprizlere alışmamız lazım.
Borsa İstanbul’da mucize yükselişlerle dolu 2022 yılının ardından 2023’te seçim ve deprem gölgesinde de olsa yeni zirvelere peyderpey ulaşan bir BIST100 endeksi olduğunu söyleyebiliriz. Üstelik halka arzların artmasıyla yatırımcı sayısının da artmış olması artık sayımızın da daha fazla olduğunun bir kanıtı. Seçim sonrası süreçte faiz politikası ve maliye politikası kapsamında atılan adımlar ekonomiye olan güveni artırıp kredi risk primlerinin düşmesini ve yabancının yavaş yavaş borsaya ilgi duymasını sağlamış olsa da son düzlemde borsa için rakip olabilecek faiz oranlarına da ulaşılmış gözüküyor.
ABD piyasalarında ise 2023 yılı resesyon korkuları ve banka kabusları ile başladı fakat ABD ekonomisi bizi şaşırtmayı başardı. Fed, 2023 yılında faiz indirimine başlamasa da endekslerin beklediği yükselişi yapay zeka rüzgarı sağlamış oldu. Teknoloji hisseleri öncülüğündeki tabana yayılmayan bu ralli, önceleri akıllara “yapay zeka bir balon mu?” sorusunu getirdi ancak bu alanda atılan adımlar işin ciddiyetini ve daha uzun süre borsalar üzerinde etkili olacağını kanıtlar nitelikteydi.
Kripto varlık yatırımcıları için ise özellikle 2023 yılının sonu yepyeni umutların yeşerdiği bir dönemeç demekti. Masada hem Fed’in artık faiz indirimine başlayacağına yönelik beklentiler hem Blackrock Bitcoin Spot ETF’inin onaylanması umudu hem de Bitcoin Yarılanması ile başlaması umulan ralli gerçeği vardı. Şayet sabrın sonu selamet ise kripto yatırımcısını bekleyen güzel bir 2024 yılı neden olmasındı.
Önümüzde umutlarla dolu ama içinde pek çok “acaba”yı da barındıran bir yıl var. Hem ülkemizde hem de ABD’de seçimlerin olacağı, siyasetin gölgesinde bir yıl bizi bekliyor. Borsa İstanbul’a yabancı yatırımcı tekrar dönecek mi? Endeks, seçime kadar baskılanmaya devam edecek mi? Fed faiz indirimine ne zaman başlayacak? ABD ekonomisi bu sefer gerçekten resesyona girecek mi? Bitcoin Spot ETF onayı gelecek mi? Bitcoin yarılanması sonrası o tarihsel ralli yine gerçekleşecek mi?
Gördüğün gibi yanıtlanması gereken pek çok soru var. Böyle zamanlarda cevabı bulmak zaman alabilir. O yüzden bir yatırımcı olarak iyisiyle kötüsüyle; bu yıldan çıkardığımız 5 yatırım dersini senin için derledik.
Hadi gel, birlikte bakalım!
Ders 1: “Borsacı olma, yatırımcı ol!”
İlk yatırım dersini temel analiz dendiğine akla ilk gelen isimlerden sevgili Tuncay Turşucu’nun bir sözüyle vermiş olalım. Kendisi borsaların döngüsel olduğunu sıklıkla belirtir. Şayet borsa düşüşteyken paniğe kapılır ve güvendiğin hisseleri satarsan sonrasında oldukça pişman olabilirsin.
Çünkü döngüsellik gereği her düşüşün bir de yükselişi olacaktır. Eğer yatırım yaptığın şirkete güvenin tam ise paniğe kapılmak yerine düşüşlerde müsterih kalmayı öğrenmen lazım. Çünkü gerçek yatırımcılar böyle yapar.
Şayet deprem felaketi yahut seçim endişesi ile 2023 yılında güvendiğin hisseleri satmış olsaydın seçim sonrası gerçekleşen yükselişe hiç katılamayacaktın. Ya da biraz daha geriye gidelim, 2022 yılındaki dev getiriler sonrası 2023 yılının düzeltmelerle geçeceğini düşünüp borsaya veda etseydin endeksin ulaştığı yeni zirveleri yalnızca uzaktan izleyecektin. Elbette bu yükselişlere de düşüşlere de güvendiğin hisseler ile girdiğinde sakin kalabilirsin. Yatırım yaptığın şirketin işine güveniyorsan, sektördeki konumuna, şirketin temel verilerine inancın tam ise borsa döngüleri seni korkutmamalı.
Ders 2: “Aslolan trenddir, trend varsa kazanç vardır, trend yoksa kazanç yoktur.”
Bir diğer yatırım dersi ise teknik analizde mumların üstadı Selçuk Gönençler’den! Trendin yukarı yönlü olmadığı bir borsadan büyük kazançlar beklemek elbette boşa kürek çekmek gibidir. Borsada trend yukarı yönlüyse kazanç elde etmenin pek çok stratejisi vardır. Ancak trend aşağı yönlü ise işte sizi o zaman yalnızca sağlam şirketlere yapmış olduğunuz yatırımlar korur.
Bu trendi elbet sadece teknik olarak düşünmemek lazım tabii. Örneğin 2023 yılında özellikle ABD piyasalarında yükselişe geçen üretici yapay zeka trendi peşinde buna bağıntılı birçok şirketi de yukarı yön trendine sürükledi.
Tıpkı geçmişte Covid-19’un veya yeni varyantlarının gündeme geldiği zamanlarda ilaç ve sağlık hisselerinin değer kazanması gibi!
Dolayısıyla yurt içi ve yurt dışı piyasalardaki trend takibi de teknik disiplinin bir parçası olarak değerlendirilebilir.
Ders 3: “Borsayı Zamanlamaya Çalışma, Borsada Zaman Geçir!”
“Seçim dönemlerinde borsalar düşebilir, paramı çekeyim”, “Fed faiz indirimine geçene kadar borsalar düşer, paramı çekeyim”, “Bitcoin yarılanması sonrası ralli gelir, o zaman alırım” yatırım dünyasında pek çok risk azaltma yöntemi olsa da borsayı zamanlamaya çalışmak genelde çok çalışan bir strateji değildir. Çünkü işler sizin zamanlamalarınıza uymayabilir!
Charles Schwab’ın bu konuyla ilgili yaptığı araştırma ABD borsalarının 2001 – 2020 arasındaki getirilerini analiz ederek borsayı zamanlamanın ve borsada zaman geçirmenin yaptığın yatırıma olan etkilerini gösteriyor.
Diyelim ki 2001 yılında 500 dolarlık bir yatırım yaptın ve 2020’ye kadar belli aralıklarla borsayı zamanlayarak, en dipten alıp en yüksekten satmaya çalıştın.
Hisselerini sattıktan sonra doğal olarak bir süre elinde nakit bulunmuş ve borsadan çekilmiş oluyorsun. Sonrasında ise tekrar hisse satın alarak elindeki nakiti tekrar borsaya sokuyorsun.
Hisse satıp sonra tekrar hisse alana kadar geçen süreye, yani borsadan çekilip elinde nakit tuttuğun süreye “kayıp zaman” diyelim.
Eğer 10 günlük bir kayıp zamanın olsaydı 500 dolarlık yatırımın da 1.093 dolara yükselirdi.
20 günlük bir kayıp zamanın olsaydı yatırımın 509 dolara yükselirdi.
30 günlük bir kayıp zamanın olsaydı yatırımın yükselmek bir yana, düşüş yaşar ve 375 dolara gerilerdi.
40 günlük bir kayıp zaman sonrasında ise yatırımın 259 dolara kadar gerilerdi.
Fakat hisse al-sat yapmadan, borsayı zamanlamadan, borsada vakit geçirmeye sürekli devam ettiğin takdirde 500 dolarlık yatırımın bileşik büyüme oranı ile hesaplandığında 1.975 dolara kadar yükselirdi.
Ders 4: Tahminleri Yoksay, Beklentiler Sadece Üzer! 🔇
Dikkate almaya değer olsa da çoğu zaman “Beklentiler Sadece Üzer” diyerek yıl sonu beklentilerini yok saymak daha doğru bir hamle olabilir. Zira bu tahminlerin gerçekleşme olasılıkları pek de güven vermiyor.
Her yıl bu zamanlarda, Wall Street stratejistlerinin bir sonraki yılın sonuna ilişkin S&P 500 fiyat hedeflerinin bir listesini yayınlar. Örneğin geçen yıl yayınlanan tahminlerde 18 stratejistin beklentileri S&P500’ün bu yıl 3.400 ile 4.500 arasında yılı tamamlaması yönündeydi. Yıl sonuna az zaman kala S&P 500 endeksi 4.700 seviyesi civarında bulunuyor. Bu da tahminlerin ortalamasının yaklaşık 17% üzerinde!
Peki, 2022’de hedefler nasıldı? 2021 sonunda paylaşılan S&P 500 hedefleri 4.400 ile 5.300 arasında değişiyordu ve endeks yılı 3.839’da tamamladı; yani bu hedeflerin en düşük seviyesinin bile yaklaşık 13% altında. Ayrıca geçtiğimiz senenin başında kurumların yaptığı resesyon tahminlerini de hatırlarsın, Powell dahi son konuşmasında açık bir şekilde “yanıldınız” dedi.
Bu, Wall Street analistlerin piyasayı bilmediği anlamına gelmiyor tabii ki. Bu sadece piyasa hareketlerinin öngörülemeyen faktörler tarafından nasıl büyük ölçüde belirlendiğinin bir kanıtı.
Önümüzdeki yıl ise stratejistlerin hedefi S&P 500 endeksinin 4500 ile 5100 seviyeleri aralığında yılı tamamlaması yönünde.
Ders 5: “Harika bir şirketi adil bir fiyata satın almak, adil bir şirketi harika bir fiyata satın almaktan çok daha iyidir”.
Bu yıl dünyanın en değerli şirketlerinden bazılarının performansı, bizlere Warren Buffett ve Charlie Munger’dan bir alıntı yaptırdı.
Özellikle Nvidia, Microsoft, Google ve diğerleri yapay zeka endüstrisinin büyümesinden oldukça yararlandı. Ancak, bu şirketler kurulduğunda yapay zeka planın bir parçası değildi. Aynı şey Apple’ın iPhone işi ve Amazon’un AWS işi için de söylenebilir. Şirketler zamanla yaptıkları işleri geliştirip dönüştürebilir, çağa ayak uydurur. Bunu ancak iyi şirketler mükemmel bir şekilde yapabilir. Böyle şirketlere makûl bir fiyata yatırım yapabilirseniz anlatınız ilk tezinizin çok ötesinde gelişmeye devam edebilir. Tıpkı 2023 yılında olduğu gibi!
2023 yılında özellikle dikkat çeken bir detay yatırımcıların ”ucuz” gibi görünen hisse senetlerine dönmek yerine yüksek kaliteli hisse senetlerinde kalarak ödüllendirilmeleriydi.
Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı
