Hisse Senedi Borsası ve Kripto Para Borsası  Arasındaki Farklar Nelerdir?

“İki insan düşünün biri gömlekli, kravatlı iki dirhem bir çekirdek, yaşça daha olgun her haliyle daha güvenilir gözüküyor; diğeri ise tişörtü converse’i ile daha fevri bir görünüme sahip ama bir yanıyla da daha dinamik olduğu aşikâr. 

İşte hisse senedi borsası ile kripto para borsası arasında bu söylediklerime çok benzer farklar mevcut. Bir taraf köklü ve güvenilir diğer taraf ise yeni ve dinamik ancak henüz çok güvenilir olduğunu söylemek pek doğru olmaz.

Peki, siz paranızı hangisine emanet etmek istersiniz?”

Hisse Senetleri ile Kripto Paralar Arasında Ne Gibi Farklar Var?

Hem hisse senetleri hem de kripto varlıklar, bol seçeneğe, kazanca ve riske sahiptir. Ancak aradaki çizgiyi belli eden birkaç önemli farktan bahsetmek gerekiyor, zira bunlar hangi yatırım enstrümanını tercih etmen gerektiği konusunda sana yardımcı olabilir. 

Öncelikle, hisse senetleri oldukça köklü yatırım araçlarıdır, bu yüzden sağlam temellere dayanmış şirketlerin hisse senetleri uzun vadede yatırımcıları mutsuz etmeyecektir. Kripto paralar ise son 10-15 yıldır hayatımızda, bu nedenle gidişatlarını izlemek, uzun vadeli sonuçlarını görmek biraz daha zor.

Hisse senedi yatırımı yapmak aslında yatırım yaptığın o şirketin bir anlamda ortağı olmak demektir. Hatta kimi şirketler temettü, yani kâr payı dağıtımı yaparak bu ortaklığı taçlandırır. Yatırımcısı da ortağı olduğu şirketin büyümesine önem verir, hatta çoğu zaman yükselen hisse fiyatına değil büyüyen şirkete odaklanır. Kripto para yatırımında ise belli bir para birimini satın alırsın ve değerinin artmasını beklersin. Çünkü yatırımcı olarak seni ilgilendiren tek şey satın aldığın kripto varlığın sana yüksek kâr getirmesidir.

Hisse senetleri kısa vadede inişler-çıkışlar gösterse de normal şartlar altında dalgalanmalar çok yüksek olmaz. Aksine uzun vadede, şirkete de bağlı olarak gittikçe daha fazla yukarı doğru eğilim gösterebilir. Kripto paralar ise kısa vadede çok yüksek oranlarda iniş çıkış gösterebilir. Bu kimi zaman yatırımcısına çok yüksek kazançlar sağlasa da bir yanıyla oldukça risklidir.

Hisse senedi borsaları genellikle merkezi yapıya sahiptir. Yani, borsalar işlemleri kolaylaştıran ve düzenleyen bir merkezi otoriteye bağlıdır. Kripto para borsaları ise genellikle merkezi olmayan (decentralized) veya merkezi olmayanlaştırılmış (decentralized) yapıya sahiptir. Bazı kripto para borsaları, merkezi olmayan bir yapıda işlem yapılmasına olanak sağlayan akıllı sözleşmeler veya merkeziyetsiz finans (DeFi) protokolleri üzerinde çalışır.

• Merkezi olmayan yapıya sahip kripto para ekosistemindeki bir başka yatırım enstrümanı olan eşsiz dijital varlıklar olan NFT’ler hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsin.

Regülasyon konusu kripto varlıklar için en soru işareti yaratan konulardan biridir ve hatta regülatif anlamda her gelişme doğrudan kripto para piyasasına yansır. Bu da kripto varlıklarının daha volatil bir yapıya sahip olmasının nedenlerinden biridir. 

• Son zamanlarda SEC ve kripto borsaları arasındaki gerilim iyice tırmanış gösterdi. SEC, Binance borsasının ardından Coinbase‘e de dava açtı. Açılan davalar kripto endüstrisini düzenleyicilere karşı ayaklandırmaya başladı.

Çünkü hisse senetleri bir otoriteye bağlı olduğu için sıkı denetlenir, kripto paralar ise merkeziyetsiz olduğu için herhangi bir denetimden geçmez. Bu da risk oranını artırır.

Hisse senetleri daha kurumsaldır yani resmi olarak kabul görür. Oysa kripto paralar henüz arzulanan boyutta geniş çaplı olarak kabul gören varlıklar değildir.

Hisse senedi borsaları genellikle belirli işlem saatlerine tabidir ve genellikle hafta içi günlerde çalışır. Kripto para borsaları 7 gün 24 saat açıktır, yani haftanın her günü ve günün her saatinde işlem yapılabilir.

Hisse Senedi Borsasını mı Kripto Para Borsasını mı Tercih Etmeliyim?

Hangi borsayı tercih edeceğine dair çekincelerin varsa, burada portföy hedefini ve risk toleransını göz önünde bulundurmalısın. “Hangisi daha riskli?” dersek, elbette kripto paralar çeşitli dalgalanmalar nedeniyle daha risklidir ama özellikle pandemi sürecinde hisse senetlerinde de dalgalanmaların olduğunu aklından çıkarmamalısın. 

2022 yılında enflasyonla mücadele için faiz artışları yapan ABD borsalarında düşüşler ve hatta ayı piyasasısı yaşandı ve kripto varlıklar da ABD borsaları ile korelasyon içinde hareket etti. Öte yandan aynı yıl Borsa İstanbul’da 200%’e varan yükselişler de yaşandı. Bu yüzden seçim yine sende; risk ve kazanç dengesini kendin belirlemelisin. 

Bir tercih yapmakta zorlananlardansan hem bir şirkete yani dolayısıyla hisse senedine yatırım yapman hem de kripto para piyasasındaki yeni dinamik gelişmelerle oradaki fırsatları değerlendirmen mümkün. Doğrudan kripto varlıklarla korelasyona sahip ABD borsalarında işlem gören hisse senetleri var. 

Yukarıda bahsi geçen, SEC ile başı belada olan Coinbase (COIN) bunlardan biri. Ancak yine de Cathie Wood liderliğinde ARK Investment Management COIN yatırımlarına devam ediyor. Cathie Wood, yakın zamanda 400.000’den fazla Coinbase hissesi satın aldı. Geçtiğimiz aylarda da Wood, Coinbase’te 40 milyon dolara yakın bir hisse alımı gerçekleştirmişti. 

Coinbase dışında kripto varlıklarla korelasyona sahip Riot Blockchain (RIOT), Microstrategy (MSTR), Hive Blockchain (HIVE) gibi şirketlere yatırım yapabilirsin. Konuyla ilgili buradan  daha detaylı bilgiye ulaşabilirsin.

Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı