Emir Tipleri Nelerdir?

Kim borsadaki işlemlerine ve yatırımına söz geçirmek istemez ki! Peki, sana bunun yolunun ‘emir vermekten’ geçtiğini söylesek? Merak etme, fiil çekimlerini değil; borsanın en temel işlemlerinden biri olan emir tiplerini mercek altına alacağız. 

Borsada ilk yatırımını yapmış olan herkes, tabiri caizse yılanın deliğinden çıkması için tatlı dile değil bir ‘emre’ ihtiyacı olduğunu çoktan kavradı. Borsa emirlerinin ta kendisinden bahsediyoruz. Bir yatırımcının borsada herhangi bir alım-satım işlemi gerçekleştirmesi için öncelikle bir talimat, yani emir vermesi gerekiyor. 

Böylece aracı kuruma ya da dijital platforma “X hissesini sat, Y fonundan al” gibi direktifler vermiş oluyor. Emirlerin şu bilgileri kapsaması bekleniyor: İşlemin türü (alım-satım), büyüklüğü, fiyatı ve emrin geçerlilik süresi.  

İşte bu noktada nasıl emir vereceğin de önemli. Çünkü onlarca emir türü arasından amacına hizmet edecek, koşullarına uyan seçeneği bulman gerek. Yani hangi emir türünü kullanacağın tamamen risk hassasiyetine, emrinin ne kadar hızlı gerçekleşmesini istediğine ve fiyat konusunda ne kadar hassas olduğuna bağlı diyebiliriz. 

Haydi gel, şimdi sana doğru emir türünü seçmende yardımcı olalım!

Piyasa Emri (Market Order) Nedir?

“Fiyat önemli değil işlemim hızlı olsun”

Eğer hızlı işlem yapmayı daha iyi fiyat elde etmenin önünde tutuyorsan veya piyasada mevcut olan anlık fiyat üzerinden alım-satım yapmak istiyorsan, bu emir tipi tam sana göre!

• Piyasa fiyatı ne demek? Bir hissenin o anda işlem gördüğü, yani sahip olduğu güncel fiyat, piyasa fiyatıdır. Hisselerin fiyatları her an, saniyeler içerisinde pozitif veya negatif yönde değişme ihtimaline sahip olduğundan dolayı piyasa fiyatı oldukça değişkendir.

Piyasa emri (market order), fiyat belirlemeksizin sadece miktar girilerek yapılır. Çünkü bu emir türünde fiyat, “anlık olarak” piyasada bulunan fiyattır. (Tabii eğer Midaslıysan sana özel bir seçenek olarak hem adet hem de tutar üzerinden işlem yapma şansın da olur.) Ardından bu emir, karşı tarafta senin verdiğin emir türünün (alım-satım) tam tersini veren bir kişinin emriyle “o anda mevcut olan fiyat” üzerinden eşleşerek işleme dönüşür. Yani almak veya satmak istediğin hisse, o an hangi fiyattan işlem görüyorsa, o fiyattan almış veya satmış olursun. 

• Örnek olarak, XYZ hissesi için anlık fiyat 10 dolar ise piyasa emri ile verdiğin bir alım emri, piyasa emri üzerinden verilen bir satış emri ile 10 dolar üzerinden buluşarak gerçekleşir. Böylece senin alım emrin, karşı tarafın da satış emri gerçekleşmiş olur.

Piyasa emri, mümkün olan en iyi fiyattan hemen alım-satım yapma emirleridir. Yatırımcılar işlemlerinin çok hızlı bir şekilde gerçekleşmesini istiyorsa genel olarak piyasa emri vermeyi kullanırlar.

Peki, ne kötü gidebilir? Ani fiyat hareketlerinde piyasa fiyatı çok değişken olabileceği için emrin istemediğin bir fiyattan gerçekleşebilir. Daha yüksek fiyattan almak veya daha ucuz fiyattan satmak gibi risklerle karşılaşabilirsin.

• Örnek olarak, piyasa fiyatı 10 dolar iken alım emri verdiğin sırada, anlık olarak fiyat 11 dolara yükselebilir ve hisse senedini daha pahalıya almış olabilirsin. 

Bu noktadan sonra sana bir koşula bağlı olan emirleri, piyasadaki adıyla şartlı emir tiplerini anlatacağız.

Bu emir tiplerinde, yatırımcıların koydukları şartlar gerçekleşirse eğer emirleri aktif hale gelir. 

Limit Emir (Limit Order) Nedir?

“Daha iyi fiyatı önceleyenler”

“Hızlı olmasam da olur. Hedefim daha iyi fiyat elde etmek!” diyorsan, sadece belirlediğin fiyat üzerinden (ya da daha iyi bir fiyat da olabilir) yatırımını gerçekleştirmek istiyorsan, aradığını buldun!

Limit emir (limit order), borsada en çok tercih edilen emir tiplerinden biridir. Bir yatırım aracını almak veya satmak istediğin fiyat ve miktardan emir vermeni sağlar. 

Burada yatırımcıların koydukları şart, sadece kendilerinin belirlediği fiyat seviyesinden veya daha iyi bir fiyattan emirlerinin gerçekleşmesidir.

• Yatırımcılar limit alış emri verirken, hisse senedinin ulaşmasını bekledikleri en düşük fiyattan bu emri verirler. Böylece yatırım yapmak istedikleri şirketin hisselerini en ucuz fiyattan almayı hedeflerler.

• Yatırımcılar limit satış emri verirken, hisse senedinin ulaşmasını bekledikleri en yüksek fiyattan emri verirler. Bu seferde yatırım yapılan şirketin hisseleri en yüksek fiyattan satılarak, en yüksek kârı elde etmek hedeflenir.

Örneğin; XYZ hisse başına 20 dolardan işlem görüyor olsun. Ama sen bu hisse senedinin 17 dolara düşmesini bekliyorsun. Bu durumda limit fiyat olarak 17 dolar belirlemen gerek. Eğer XYZ hisselerinin piyasa fiyatı 17 dolara veya altına düşerse işlemin gerçekleştirilir. Diyelim düşmedi, limit emri belirlediğin zamana kadar açık kalır. Bu emirler gerçekleşene, süresi bitene veya iptal edilene kadar yürürlükte kalabilir. 

👉  Ancak bir emrin gerçekleşebilmesi için bir alıcı bir de satıcı olması gerekir. Eğer piyasada limit emrine uygun yeterli hisse (pay) senedi yoksa, emrin ya kısmi olarak gerçekleşebilir ya da hiç gerçekleşmeyebilir. 

Ek olarak ilgili hisse senedinin fiyatı hiçbir zaman belirlediğin limit fiyat seviyesine ulaşmayabilir.

• ‼️ Kısacası limit emirlerin gerçekleşeceğinin bir garantisi yoktur. 

Hemen yukarıda limit emrinin daha iyi bir fiyattan da gerçekleşebileceğini söylemiştik. Peki nasıl?

1) Diyelim ki piyasa kapalıyken bir alış ya da satış emri verdin. Bu arada emir verdiğin şirket hakkında hisse fiyatını etkileme potansiyeli bulunan pozitif veya negatif bir haber yayıldı. Bu haberle birlikte piyasalar açıldıktan sonra hisse senedinin fiyatı güne çok yüksek veya çok düşük bir seviyeden başlayabilir. Böylece, yeterli alıcı ya da satıcı da varsa, emrin daha iyi bir fiyattan gerçekleşebilir. Yani daha iyi bir fiyattan alım veya satım yapabilirsin.

2) İlgili hisse senedinin fiyatı, yani piyasa fiyatından daha düşük bir seviyeden satış emri verdiğinde veya piyasa fiyatından daha yüksek bir seviyeden alış emri verdiğinde; güncel piyasa fiyatı, verdiğin limit fiyat seviyesinden daha iyi bir seviye olacağı için, limit emrin o anki piyasa fiyatından gerçekleşir.

• Eğer bir hisse senedinin fiyatının belirli bir fiyat seviyesine ulaştıktan sonra daha da yükseleceğini veya düşeceğini düşünüyorsan, burada kullanman gereken emir tipi limit emir değil, stop emirdir.

Stop Emir (Stop Order) Nedir?

“Zararını durdurmak veya kârını korumak isteyenler”

Kaybını sınırlı tutmak veya kârını korumaya çalışırken “benim için öncelik hız, daha iyi bir fiyat ikinci planda” diyorsan, bu emir tipi tam senlik! 

Stop emirde yatırımcılar, piyasa fiyatından alım veya satım emirlerinin gerçekleşmesi için “stop fiyat” şartı koyarlar. Yani yatırımcıların bu emirlerinin gerçekleşmesi için, hisse senedinin fiyatının yatırımcı tarafından belirlenen “stop fiyat” seviyesine ulaşma veya bu seviyeyi geçme şartlarının gerçekleşmesi gerekir.

Hisse fiyatı stop fiyat seviyesine ulaştığında ise piyasa fiyatından alış veya satış emri aktif hâle gelir.

• Örneğin; XYZ hissesini almak için 10 dolar seviyesine bir stop alış emri koydun. XYZ hissesinin fiyatı 10 dolara ulaştığında veya bu seviyeyi geçtiğinde piyasa fiyatından alım emrin aktif hale gelir.

Peki, bunun limit emirden farkı ne o zaman?

Limit emirde bir hisse senedinin ulaşmasını beklediğimiz fiyatı hedefleyerek daha ucuzdan alıp, daha pahalıdan satış yapmayı amaçlarız. Piyasa fiyatından daha pahalı alım emri veya daha ucuz satış emri veremeyiz.

‼️ Stop emirde ise daha yüksek fiyattan alış veya daha düşük fiyattan satış yapabiliriz. Çünkü bu emri kullanan yatırımcının beklentisi, hisse senedi fiyatının stop seviyesini geçtikten sonra da hareketine aynı yönde devam etmesidir.

Bu yüzden yatırımcı, hissesini emri verdiği andaki piyasa fiyatından daha ucuza satarak zarardaysa bunu durdurmayı, kârdaysa bunu korumayı veya daha pahalı bir fiyattan alarak yeni bir kâr ihtimalini yakalamayı hedefler.

• Yani, eğer yatırımcı XYZ hissesinin 10 dolar seviyesine ulaştıktan sonra hız kazanıp 15 dolara kadar yükselmesini bekliyorsa, 10 dolardan stop alış emri kullanır. Tam tersi olarak satış emrinde de 10 dolara düştükten sonra hız kazanıp 5 dolara düşmesini bekliyorsa, 10 dolardan stop satış (stop loss) emri ile satarak zararını kısmayı hedefler.

Stop emri, piyasayı yakından takip edemediğin durumlarda riskini yönetmeni sağlar. Stop emrini verdikten sonra piyasayı takip etmene gerek kalmaz. İlgili hisse senedinin fiyatı belirlediğin stop fiyat seviyesine ulaştıktan sonra otomatik olarak gerçekleşir. 

• Önemli! Piyasada sert fiyat hareketleri görülürse, nadiren de olsa alım-satım emrini aktif hale getirecek stop fiyat seviyesinin ötesinde boşluklar açılabilir (yani stop seviyesinde işlem gerçekleşmeden sonraki fiyat seviyesine atlayabilir) ve emir verilen düzeyde bir işlem gerçekleşmeyebilir. Böylece pozisyonun istenenden daha kötü bir seviyede kapanabilir.

Stop Limit Emir (Stop Limit Order) Nedir?

“İstedikleri fiyattan fırsatları yakalamak isteyenler”

Stop limit emri, sadece ufak bir farkla aynı stop emrine benzer. Stop limit emrinde, adından da anlaşılacağı üzere, stop fiyat şartı gerçekleştiğinde alış veya satış emrimiz “piyasa fiyatından” değil, bizim belirleyeceğimiz “limit fiyatından” aktif hâle gelir.

Bu emri kullanan yatırımcının beklentisi ise stop emrinden farklı olarak, hisse senedinin stop fiyat seviyesine ulaştığında hareketine kesintisiz devam etmesi değil, yön değişikliği yaptıktan sonra tekrar eski hareketine devam etmesidir.

👉 Örneğin;  XYZ hissesinin 15 dolar seviyesine yükseldikten sonra bir dirençle karşılacağını ve biraz düştükten sonra yükselişine devam edeceğini bekliyorsak, stop emri kullanarak alış emri yapmamalıyız. Çünkü stop emri ile 15 dolardan alırsak, hisse senedi yön değiştirip 13 dolara düştüğünde 2 dolar daha pahalıya hisse senedini almış oluruz.

Dolayısıyla burada kullanmamız gereken emir tipi stop limit emridir. 15 dolar seviyesine stop emir, 13 dolar seviyesine de limit emir koyarak daha ucuz bir fiyattan hisse senedini alabiliriz.

• Öte yandan limit emirde yaptığımız uyarıyı burada da tekrar etmemiz gerek! Hisse senedinin fiyatı, belirlediğin limit fiyat seviyesine ulaşmaz ya da o seviyede yeterli alıcı veya satıcı bulamazsa, limit emrin gerçekleşmeyebilir.

Takip Eden Emir (Trailing Order) Nedir? (İz Süren Emir)

“Fiyatları izleyip en iyisine ulaşmak isteyenlere”

Ulaşabilecek en iyi fiyata ulaşmak, yani düşüşün bittiği yerden alım ve yükselişin bittiği yerden satış yapmak gibi bir beklentin varsa, bu emir tipini seçmelisin.

‘Trailing order’ ya da ‘iz süren’ olarak da adlandırılan bu emir türü, stop emre benzer. Ancak stop seviyesi sabit değildir, hisse fiyatını belirlediğin bir takip mesafesinde (yüzdesel oran veya sabit dolar miktarı) izleyerek hareket eder.

• Burada yatırımcı beklentisi, hisse senedinin ulaşacağı en yüksek fiyattan satmak veya düştüğü en düşük fiyattan almak üzeredir.

Fiyatlar beklediğin yönde hareket ederse alım-satımın açık kalmasını sağlar ve bir anlamda kârını kilitler. Yani satış emrin yükselen hisse senedini, alış emrin ise düşen hisse senedini takip eder. Böylece en yüksekten satmanı ve en düşükten almanı hedefler. 

Öte yandan hisse senedinin fiyatı kazanç yönünün tersine dönerse emrin yerinde sabit kalır. Yani yükselişi biten ve düşmeye başlayan bir hisse senedini takip mesafesini kapayarak satış emrini gerçekleştirir.

Bu emir tipinde yatırımcının hedefi, kazancını maksimuma çıkarmaktır. 

• 📚 Bilmen gerekenler: Takip eden emirde stop noktasını manuel olarak hareket ettirmen gerekmez. Pozisyonun buna göre ayarlandığı için otomatik kendisi hareket eder. Önemli olan nokta, takip eden adımı piyasa fiyatından çok uzağa veya çok yakına ayarlamamalısın. Çünkü çok uzak olursa gereksiz kayıp riskiyle karşı karşıya kalabilirsin, çok yakın olursa işlemin kâra geçmeden kapatılabilir.

Emir tipleri arasından profiline uygun olanı seçtiysen, Midas’ta borsa kapalıyken bile 7/24 alım-satım emri verebileceğini unutma!

Emirlerin havada uçuştuğu bu yazımızın sonuna geldik! Peki neler öğrendik?

• Borsada neden emir verilir?
• Piyasa emri nedir?
• Limit emir nedir?
• Stop emir nedir?
• Stop limit emir nedir?
• Takip eden emir nedir?

Ayrıca “limit fiyatlı emir nedir” ve “özel emir nedir” içeriklerimize de göz atabilirsiniz.

Bu konuyu Midas+ YouTube kanalımızdan da öğrenebilirsin;

Bu içerik, içeriğin yayınlandığı günkü veriler baz alınarak hazırlanmıştır. İçerikte geçen hedef fiyat tahminleri, uzman ve analist yorumları bu içeriğin yayınlandığı tarihte geçerlidir. Bu tahmin ve yorumlar zaman içinde değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sayfada yer alan haberler ve haberlerin içerdiği şirketler hakkındaki bilgiler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kullanılan hisse işlem görselleri; hisse adı, fiyatı ve grafikleri de dahil temsilidir, yatırım tavsiyesi değildir.

Detaylı bilgi için: Midas Sorumluluk Beyanı