Ekonomide birçok farklı değerin bir araya getirilerek, tek bir ortalama değer oluşturulmasına endeks denir.
Örnek olarak, gündelik hayatta tükettiğimiz ürün ve hizmet fiyatları bir araya getirilip ortalama bir değer oluşturularak, halk arasında enflasyonda dediğimiz “Tüketici Fiyat Endeksi” değeri hesaplanır.
Finansal piyasalarda ise, bir borsada işlem gören belirli sayıdaki hisse senedi ve finansal varlığın fiyatı bir araya getirilip piyasa değerleri ağırlığınca da hesaplanarak “Borsa Endeksleri” oluşturulur.
👉 Örnek ABD Borsa Endeksleri
1️⃣ Dow Jones Industrial Average: Nasdaq ve NYSE’de listelenen, ABD’nin en büyük 30 şirketinin hisse performansını takip eder. “Dow 30” olarakta adlandırılır.
2️⃣ S&P 500: ABD Borsalarında işlem gören 500 şirketin hisse performansını takip eder. Endeks hakkındaki genel düşünce, ABD Borsalarının ortalama performansını ölçmede en başarılı endeks olduğudur.
-
Aynı zamanda ABD ekonomisinin genel sağlığına dair de çok önemli bir göstergedir.
3️⃣ Nasdaq Kompozit Endeksi: Nasdaq Borsasında işlem gören hemen hemen tüm şirketleri içerisinde bulundurur.
-
Endeks puanına 2.500’den fazla hisse senedi ve finansal varlığın etkisi bulunur. Nasdaq Borsasının en genel durumunu gösteren endekstir.
4️⃣ NYSE Kompozit Endeksi: New York Borsasında işlem gören tüm şirketlerin içerisinde bulunduğu bir endekstir.
-
Diğer endekslerden farklı olarak, endeks puanı hisselerin toplam getirisi üzerinden hesaplandığı için dağıtılan temettü tutarlarını da hesaplamasına katar. Dolayısıyla, borsanın genel getirisine dair daha net bir resim çizer.
5️⃣ Russel 2000 Endeksi: ABD Borsalarında işlem gören küçük ölçekli 2 bin şirketin hisse performansını gösterir.
-
Küçük ölçekli şirketlerin performanslarına dair bir gösterge sunduğu için, ABD ekonomisinin sağlığını ölçmede kullanılan bir diğer önemli endekstir.
🔍 Diğer Endeksler
‼️ VIX Endeksi (Volatilite Endeksi)
VIX endeksi, İngilizcede volatilite yani hareketlilik manasına gelen “Volatility Index”in kısaltmasıdır.
Piyasalardaki hisse senetlerinin ne kadar “oynak” olduklarını gösteren değer, S&P 500 endeksinde bulunan hisse senetlerinin vadeli fiyatlarına odaklanarak, aslında “şu anki” hisse fiyatlarına değil, gelecekte beklenen fiyatların hareketliliğine odaklanır.
- 👀 Bu yönüyle aslında, yatırımcıların geleceğin getirdiği belirsizliğe dair olan beklentilerini ölçer. Yatırımcılar arasında korku endeksi olarakta bilinen değer ne kadar yükselirse, yatırımcıların geleceğe dair o kadar endişe ve korku içerisinde olduklarını gösterir.
📈 Özellikle kriz zamanlarında çok yükselen endeks değeri, 2020’de pandeminin başında 12 puandan, 65 puana yükselerek 5 katından fazla artış göstermişti.
