Tezgâh üstü piyasa; borsa dışında gerçekleşen alıcı ve satıcı arasında pazarlık usulü alım-satım işlemlerine denir. OTC piyasası olarak da bilinen bu pazarın en önemli özelliği, fiziki bir mekâna ihtiyaç duymamasıdır. Pazarda işlem gören emtia, para ve hisse senedi gibi ürünlerin alışverişi için sanal ortamdan işlem yapılabilir.
Tezgâh üstü piyasa, şeffaf özelliğe sahip değildir. Alım-satım süreci yalnızca alıcı ve satıcı arasında saklı kalır. Ancak yatırımcının isteği dâhilinde alışverişte komisyoncu devreye girebilir. Yapılan işlemlerin şeffaflık oranı tarafların belirleyebileceği bir durumdur.
Tezgâh Üstü Piyasalar Nelerdir?
Tezgâh üstü piyasalar, belirli bir organizasyona sahip değildir. Bunlar arasında; serbest altın alım-satım işlemleri, bankalararası repo piyasaları, kişilerin kullandığı krediler, Kapalı Çarşı efektif pazarı ve döviz alım-satımı bulunur. Bu örgütlenmemiş piyasaların en önemli özelliği, düşük miktarlarla yatırıma uygun olmasıdır. Yatırım getirisi başka bir ürüne bağlı olmayan bu pazarlarda esnek işlem yapma özelliği sayesinde risk nispeten düşüktür.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Tezgâh Üstü Türev Ürünler Nelerdir?
Tezgâh üstü türev işlemlerine konu olan ürünlerin en önemli özelliği kazancının başka bir yatırım aracına bağımlı olmamasıdır. Bu ürünlerin riski oldukça düşüktür. Kullanılan türev ürünler şunlardır: forward, swap, opsiyon ve futures. Alınan riskin belli olmasını isteyen yatırımcılar bu tezgâh üstü türev ürünleri tercih eder. Her türev ürünün çalışma sistemi ve sağladığı avantajlar farklıdır. Bu araçları kullanan yatırımcılar, oluşabilecek risklerden kurtulur ve karşılaşabileceği zararın yönünü değiştirebilir.
Tezgâh Üstü Piyasa Nasıl Çalışır?
OTC piyasalarının çalışma mantığı, alıcı ve satıcı arasında pazarlığa dayanır. Söz konusu piyasada hisse senedine benzer yatırım araçları vardır. Bu yatırım araçları, şirketlerin belirlediği fiyatlar üzerinden satışa sunulur. Bunlar arasında borsada işlem yapma yetkisi bulunmayan şirketler yer alabildiği gibi tanınmış markalar da vardır. Piyasada satışa sunulan bu menkul kıymetlerden yatırımcı kendine uygun olanı satın alabilir. Tezgâh üstü piyasada yapılan işlemler, genel piyasadaki likiditenin de artmasını sağlar. Kolay ve hızlı alınıp satılan menkul kıymetlerin bulunduğu OTC piyasaları, yaşanan sosyo-ekonomik değişimlerden etkilenebilir.
Tezgâh Üstü Piyasaların Avantajları ve Dezavantajları?
Tezgâh üstü piyasaların en önemli avantajı güvenli bir yatırım pazarı olmalarıdır. OTC piyasası, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından denetlenir. Bu sayede yapılan işlemler güvenlidir. Aynı zamanda tezgâh üstü piyasa, standart borsalarda bulunmayan yatırım araçlarına sahiptir. Pazar, yasal esneklik ve düşük maliyetli yatırıma açık olduğu için avantajlıdır.
Tezgâh üstü piyasalarda gerçekleşen bu alım-satım, tamamlanana kadar açıklanmaz. Yeterince şeffaf olmayan bu durum, bazı dezavantajları beraberinde getirebilir. Bunlardan ilki pazarın manipülasyona izin veren bir zemine sahip olmasıdır. Bu durum yatırımcıların bazı önlemler almasını mecburi kılar. Stop-loss, yatırımcılar tarafından alınan önlemlerden biridir.
