Özel emir, borsa piyasalarında büyük değişimlere yol açan bir yatırım kararıdır. Bu emirler, yatırım piyasalarında her seansta değişen günlük işlem fiyatları gözetilerek yapılan hisse alış ve satış işlemleridir. Özel emir, bir hissenin fiyat ve zaman kıstasına uyduğu hâllerde devreye alınarak işleme açılmış olur.
İlk olarak gerçekleştirilmek istenen işlem için uygun bulunan yatırım kuruluşu seçilir. Bu işlem sırasında özel emrin yazılı tutarının, başlangıç tarihinin ve sermaye piyasası aracının da belirlenmesi gerekir. İşlem, sistemde kayıt altına alındıktan sonra sadece belirlenmiş olan yatırım kuruluş tarafından görüntülenebilir.
Yabancı Yatırımcının İlgisini Çekebilecek Cazip Hisseler
Özel Emir Kullanım Amacı Nedir?
Özel emir; amacı, yatırımcıların günlük piyasaları kontrol etmesine gerek olmadan stratejik kararlarını önceden tasarlaması olan bir direktifir. Yatırımcının portföyünde bulunan stoklar, alışlar ve satışlar piyasa fiyatlarına göre değerlendirilir ve istenilen düzeye ulaştığında tetiklenir. Özel emir kararlarının en önemli özelliği yalnızca verildikleri gün içinde geçerli olmalarıdır.
Bu emirlerin iletimi; işlemi gerçekleştirilmek istenen kuruluşun nominal tutar, getiri, valör gibi kritik bilgileri girildiğinde sağlanır. Yatırım kârı elde etmek amacıyla alım ve satım kararlarına yönelik verilen özel emirler istenen kriterlere uyduğu takdirde işleme alınır. Stokların yetersiz olduğu durumlarda bu emirler kullanım dışı kalır.
Özel Emir Türleri Nelerdir?
Özel emirler ile portföyde bulunan hisseler için belirli kararlar baştan alınarak ilerlenir. Özel emirler, ana piyasada gözüken fiyatları etkileyen bir güce sahiptir. 5.000 ve üzeri sözleşme içeren emirler özel olarak değerlendirilir. Bu emirlerde borsanın onayı gereklidir. Hisse hareketleri yatırımcının belirlediği seviyelerde gerçekleşmeye başladığında verilen emir tetiklenerek borsaya iletilir. Tavan taban fiyat kısıtlamaları, geçerlilik tarihleri ve farklı hisselere göre alınan kararlar özel emir türlerine çeşitlilik kazandırır. Birden fazla emirin devrede olması hâlinde işlemlerin sırası, kaynakların türü ve yeterliliğine göre belirlenir.
Özel Emir Yöntemleri Nelerdir?
Alıcıların portföyünde bulunan hisselerin özel koşullar içinde değerlendirilmesi mümkündür. Kâr al/zarar durdur, süreli, parçalı, şartlı, zincir, biri diğerini iptal eden, koşula bağlı, gerçekleşmezse geçersiz say gibi özel emir yöntemleri bulunur. Tüm emir yöntemleri günlük fiyat hareket sınır alanı içinde değer görür. Bu kuraldan bağımsız işleyen emir türleri ise özel tarihliler ve iptale kadar geçerli olanlardır.
Emir işlem sıralamasında, satımlarda daha düşük fiyatlı olanlar önceliklidir. Alımlarda ise daha yüksek fiyatlı emirler önce karşılanır. Limitli emirlerde fiyat girme zorunluğu bulunur. Kapanış fiyatlarına bağlı olan emirler ise gün sonunda hesaplanan uzlaşma ücreti üzerinden işlem gerçekleştirme yöntemidir. Koşula bağlı emirler; seans, günlük, iptale kadar geçerli ve tarihli seçeneklerinden biri aktif edildiğinde geçerlilik kazanır.
