“Opsiyon sözleşmesi nedir?” sorusunun cevabı, özellikle ticaretle uğraşan kişiler tarafından araştırılır. Opsiyon sözleşmeleri, iş insanlarına sunulan bir haktır. İki tarafın katılımıyla gerçekleşen ve kişinin bir mal varlığını, önceden kararlaştırılan fiyat üstünden, belirli bir zaman diliminde alma ya da satma hakkı sağlayan anlaşma türüdür.
Opsiyon sözleşmesi sahip olduğu özelliklerle kendini güvence altına almak isteyen yatırımcılara faydalı olur. Finansman süreçlerinin öngörülebilir hedeflere uygun şekilde gerçekleşmesini ve buna uygun sermaye yatırımları yapılmasını sağlar. Böylece iş insanları, maddi kaynaklarını koruma fırsatı bulur. Opsiyon sözleşmesine katılan kişiler, mevcut pozisyonlarını korumaya ve alınacak riski en aza indirmeye çalışır.
Opsiyon Sözleşmesinin Temel Kavramları Nelerdir?
Opsiyon sözleşmesinin bazı temel kavramları bulunur. Bunlar; kullanım fiyatı, opsiyon primi, uzun ve kısa taraf olarak sıralanır. Sözleşmede bahsedilen mal ya da finansal değerin üzerinden belirlenen ileri tarihli alım ya da satış miktarına kullanım fiyatı denir. Opsiyon primi, sözleşmenin yapıldığı tarihte belirlenen alış ya da satış hakkı için ödenecek olan ileri tarihteki para miktarıdır. Uzun taraf adı verilen alıcı, prim ödeme dışında bir sorumluluğa sahip değildir. Bu tarafta bulunan kişi risk almaz. Ancak kısa taraf adı verilen satıcı, vade tarihi sürecinde alış ya da satış sorumluluğu olduğundan risk alır. Kısa taraf, bu nedenle bir teminat ödemek zorunda kalır.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Opsiyon Türleri Nelerdir?
Opsiyon sözleşmesinin türleri, iki kavram üstünden incelenebilir. Bunlar alım ve satım opsiyonu olarak belirlenir. Alım opsiyonu ile ilgili anlaşmalar, belirlenen vade süresi dolana kadar belli miktarda ürünü kullanım fiyatından alma hakkı tanır. Satım opsiyonu ise ilgili tarafa, belirli miktarda malı vade tarihi gelene kadar muayyen bir miktardan satma imkânı verir.
Ticaretle uğraşan kişiler varlık fiyatında yükselme bekliyorsa alım opsiyonlarına, düşüş bekliyorsa da satım opsiyonlarına başvurur. Vade içinde fiyatların stabil kalacağı düşünülüyorsa iki türe de başvurarak denge kurulması mümkün olur. Opsiyon sözleşmesi özelliklerine göre prim oranı, piyasada bulunan harekete göre belirlenir. Ayrıca işlemin gerçekleştiği T günü uzun tarafın para ödeyeceği tarihtir. T gününden 1 sonraki gün ise kısa tarafın para alacağı zamandır.
Opsiyon Tipleri Nelerdir?
İlk opsiyon sözleşmesinin kökeni 18. yüzyıla kadar dayanır. Bu sözleşme, Japonya’nın Osaka kentinde pirinç üstüne yapılan bir anlaşma olarak bilinir. Günümüzde ise çeşitli opsiyon tipleri bulunur. Avrupa tipinde, uzun taraf hakkını borsanın belirlediği zaman diliminde kullanabilir. Amerikan tipinde ise uzun taraf, elinde bulunan haktan vade sürecinde istediği bir zamanda yararlanabilir.
Çalışan hisse opsiyon sözleşmesi, patronların iyi performans gösteren işçilerine şirketten hisse hakkı sunması olarak ortaya çıkar. Bu opsiyonun kullanımı, çalışanın kendi tercihine bırakılır. Tezgâh üstü denilen opsiyon tipi, iki özel kuruluşun katılımıyla gerçekleşir. Borsada yer almaz ve şartları değişkendir. Bitcoin opsiyon sözleşmesi, sanal parayla alış-satış gerçekleştiren tarafa, anlaşmanın bitiş tarihinden önce belirli bir fiyattan kripto kaynağı alma ya da satma hakkı verir. Opsiyon sözleşmesi örneği için Borsa İstanbul tarafından açıklanan verilerden yararlanılabilir.
