Bireysel ve kurumsal varlıkların sahip olduğu bir piyasa değeri vardır. Bu değerin bulunması için varlık ve yükümlülüklerin hesaplanması gerekir. Mevcut para, taşınmaz ve gayrimenkul değerinden borç miktarı çıkarılınca elde edilen sonuç, net aktif değeri olarak tanımlanır. Başka bir ifadeyle, bilançoda yer alan varlıklardan yükümlülükler çıkarılınca elde edilen sonuç net aktif değeridir.
Net aktif değer hesaplama örneklerinden bahsetmeden önce varlık ve yükümlülük kavramlarına değinmek faydalı olur. Piyasada değeri olan her unsur, varlık olarak tanımlanır. Örneğin; gayrimenkul, araba, hisse, nakit para ve teknolojik eşyalar birer varlıktır. Masraflar ve borçlar ise yükümlülük kapsamına girer. Net aktif değeri, varlık ile yükümlülük arasındaki farkı ifade eder.
Net aktif değer formülü, varlıkların cari piyasa koşullarında satılmaları durumunda kazanılması muhtemel nakit miktarını ifade eder. Bu formül; kişisel olarak sahip olunan malların yanı sıra şirket sermayeleri, taşınmazları ve yatırım fonları için de uygulanabilir. Söz konusu değer, enflasyon ve döviz kuru gibi etkenler hesaba katılarak belirlenir.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Net Aktif Değeri Yöntemi ile Hesaplama Nasıl Yapılır?
“Net aktif değeri nasıl hesaplanır?” sorusunu yanıtlarken güncel piyasa şartlarını göz önünde bulundurmak gerekir. Her varlığın piyasada belli bir değeri vardır. Enflasyon veya talebin artıp azalmasına bağlı fiyat değişiklikleri, bu değeri etkiler. Yükümlülükler de aynı şekilde enflasyondan veya döviz kurundaki artıştan etkilenebilir.
Net aktif değer formülü, yükümlülüklerin varlıklardan çıkarmasına dayalıdır. Gayrimenkul, hisse ve nakit varlıklarının toplam değeri 1.000.000 TL olan bir kişinin 250.000 TL borcu olduğunu varsayalım. Bu durumda kişinin varlıklarının net aktif değeri 750.000 TL olarak hesaplanır. Söz konusu hesaplama, varlık ve yükümlülüklerin mevcut piyasa koşullarındaki durumuna göre yapılır.
Yatırım Fonlarının Net Aktif Değeri Nasıl Hesaplanır?
Yatırım fonlarından bahsetmeden önce “Pay başına net aktif değer nedir?” sorusunu yanıtlamak faydalı olur. Bu kavram; belli bir hisseye veya fona paydaş kişilerin sahip oldukları varlıkların, değerlerin, alacak ve borçların hesaplanmasıyla elde edilen sonucu ifade eder. Yatırım fonlarının net aktif değer hesaplaması da bu çerçevede yapılır. Hisselerin sahip oldukları parasal varlıktan yükümlülükler çıkarıldığında söz konusu değere ulaşılır.
Yatırım fonlarının net aktif değerleri, gün içinde değişiklik gösterir. Başka bir ifadeyle, gün sonunda elde edilen fon fiyatı, net aktif değer olarak tanımlanır. Söz konusu değer hesaplandıktan sonra elde edilen rakam paydaşlara eşit bir biçimde bölünür.
Şirketlerin Net Aktif Değeri Nasıl Hesaplanır?
Şirketlerin sahip oldukları parasal varlıklar, gayrimenkuller, taşınmazlar, alacaklar ve borçlar net aktif değerini belirler. Kişisel varlıklarda ve yatırım fonlarında olduğu gibi şirketlerde de bu değer, varlıklardan yükümlülüklerin çıkarılmasıyla hesaplanır. Firmaların değerleri yıllık sonuçlar üzerinden elde edilir. Şirketlerde net aktif değer, amortisman üzerinden belirlenir. Firma varlıkları, yıl sonunda hesaplanır ve amortisman bedelleri elde edilen sonuçtan düşülür. Böylece şirketlerin net aktif değeri bulunur.
