Marjinal maliyet, finans dünyasında sıklıkla kullanılan ifadeler arasında yer alır. Özellikle üretim alanında faaliyet gösteren sektörlerde marjinal maliyet nedir ve nasıl hesaplanır gibi kavralar ile karşılaşmanız mümkündür.
Marjinal Maliyet Nedir?
Marjinal maliyet; temelde üretim sırasında ortaya çıkan bir birimlik değişimin toplam harcanan değere olan etkisi şeklinde tanımlanır. Herhangi bir işletme, fazladan üretim gerçekleştirdiği takdirde ek bir hizmet vermiş olur. Bu hizmetin bir neticesi olarak da işletmenin toplam maliyetinde düşüş veya yükseliş meydana gelir.
Marjinal maliyet, çoğunlukla bir üretim için harcanan sermayenin artışı söz konusu olduğunda gündeme gelir. Sabit maliyetlerde herhangi bir değişiklik olmadığı için marjinal harcamaları etkileyen tek faktör üretim alanında yaşanan artış ve azalıştır. Kısacası bu kavram, üretimde yaşanan değişimin toplam harcamalara oranı şeklinde tanımlanır.
Norveç Varlık Fonu'ndan Türk Şirketlerine 1,3 Milyar Dolar Yatırım!
Marjinal Maliyet Nasıl Hesaplanır?
Marjinal maliyet hesaplaması, basit bir matematik formülü kullanılarak yapılır. Söz konusu hesaplama formülünde işletme ya da şirketin toplam maliyeti ile üretim miktarı gibi faktörler yer alır. Denklem içerisinde marjinal ve toplam olmak üzere iki farklı maliyet türü bulunur. Marjinal maliyetten bir malın üretim bedeli dışındaki harcamalar olarak da bahsetmek mümkündür. Tüm bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda sabit harcamalar dışında kalan veriler hesaplama için gerekli kabul edilir. Hesaplama işlemi için aşağıdaki formül kullanılır.
Marjinal Maliyet = Maliyetteki Değişiklik / Miktardaki Değişiklik
Hesaplamayı bir örnekle daha net açıklayabiliriz. X şirketi, 10.000 TL maliyetle 1000 adet mal üretir. Ancak üretim 1500 adete çıkarılır ve toplam maliyet de aynı oranda 15.000 TL’ye yükselir. Buna göre; 15.000-10.000 / 1500-1000= 10 sonucu ortaya çıkar. Formüle göre üretimi bir birim artırmanın maliyeti 10 TL’dir.
Marjinal Maliyetin Avantajları Nelerdir?
Marjinal maliyet çıktılarını doğru bir şekilde tespit etmek, üretim alanında faaliyet gösteren şirketlere avantaj sağlar. Söz konusu maliyet türünün avantajları ise şu şekildedir:
- Üretim sürecinde kaynakların tahsisi noktasında doğru kararlar almaya yardımcı olur.
- Üretim yapan kuruluşun hangi noktada ölçek ekonomilere ulaşabileceğini anlamasına katkı sağlar.
- Şirket yönetiminin üretimi artırmaya devam edip etmeyeceğine ilişkin karar vermesine destek olur.
- Üretim sürecinde maliyet artışlarının hesaplanmasına katkı sağlar.
Marjinal maliyet, şirketlere nakit akışını artırma ve finansal modelleme yapma gibi konularda yol gösterir. Üretim noktasında harcamaları dengede tutmaya da önemli ölçüde katkı sağlayan bu kavramı doğru şekilde anlamak gerekir.
Marjinal Maliyetin Artması Sonucu Ne Olur?
Üretim yapan şirketlerin, finans dengesi açısından maliyet takibi yapması son derece önemlidir. Marjinal maliyet eğrisi veya grafiği, şirketin yönetim ekibine üretim gidişatı hakkında fikir verir. İlave bir mal üretiminde hesaplanan fiyatın marjinal maliyetten yüksek olması gelirin belirli bir ölçüde artacağını işaret eder. Böyle bir durumda işletme, kâr açısından mantıklı olduğu için ek üretime devam eder. Ancak marjinal maliyet artması, bahsi geçen durumun zaman içerisinde tersine dönmesi demektir. Yani, işletmenin ilave üretim için yaptığı masraf, iş sonucunda elde edeceği gelirden daha yüksek olur. Bahsi geçen durum söz konusu olduğunda ise ek üretim gözden geçirilmelidir. Ayrıca kâr dengesi sağlanamadığında da ilave üretimden vazgeçilebilir. Bu noktada öz sermaye ve borçlarla ilişkili olan kaldıraç hesaplaması da kâr ve zarar dengesini ortaya çıkarmak için kullanılabilir.
Marjinal Maliyet ve Ortalama Maliyet Arasındaki Fark Nedir?
Üretim yapan kuruluşlar için marjinal ve ortalama maliyet hesaplamaları hayati önem taşır. Bu noktada ortalama maliyet, üretimde harcanan toplam sermayenin mal sayısına bölünmesiyle elde edilir. Marjinal maliyet hesaplamasında ise üretime dâhil olan ek birimlerden söz etmek mümkündür. Ortalama maliyette temel amaç, üretimde yaşanan değişikliğin yanı sıra toplam birim harcamalar üzerindeki değişimi tespit etmektir. Marjinal maliyetteki hedef ise bu durumun aksine ek bir mal birimi üretmenin şirket gelirine yararlı olup olmadığını bulmaktır.
