Finans sektörüne dair araştırma yapan birçok kişi, “Kesin alış nedir?” sorusunun cevabını merak eder. Kesin alış, para politikasına yönelik açık piyasa işlemleri çerçevesinde bir menkulün doğrudan alımıdır. Piyasada kalıcı para eksikliği olduğunda Merkez Bankası’nın menkul kıymet almasını ifade eder.
Merkez Bankası, kendi portföyü için aldığı kıymet menkulün karşılığında sisteme para verir. Böylece sisteme kalıcı olarak para (likidite) girişi sağlanır. Karşılıklı olarak yapılan bu işlem sırasında alım yapılırken en yüksek fiyatlı emirlere öncelik verilir. Aynı fiyatlı emirlerde ise zaman önceliği esastır.
Kesin Alışın Özellikleri Nelerdir?
Açık piyasa işlemlerinden biri olan kesin alış, piyasadaki para dolaşımını kontrolde tutmak için uygulanan etkili bir yöntemdir. Kesin alışın özelliklerinden biri, geri verilmemek üzere bir kıymetin alınmasıdır. Menkul kıymetlerin gelirlerine dayalı borçlanmalar, Merkez Bankası’nın ihraç ettiği likidite senetleri ve kira sertifikaları, Borsa Yönetim Kurulu tarafından uygun bulunan tüm sermaye piyasası araçlarını kapsamaktadır. Bu pazarda TL cinsinden işlem gören devlet içi borçlanma senetleri ve menkul kıymetler de aynı hizmeti karşı taraf verir.
Yabancı Yatırımcının İlgisini Çekebilecek Cazip Hisseler
Hangi Durumların Sonucu Olarak Kesin Alış Gerçekleşmektedir?
Kesin alış, piyasa likiditesi riski durumlarında gerçekleşir. Para yetersizliği olması veya ekonomik koşulların bozulması gibi durumlarda piyasa fiyatı oluşmaması riski vardır. Kesin alışın avantajlarından biri, öncelikli olarak riskin kısa sürede çözüme kavuşturulmasıdır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, risk durumu görüldüğünde enflasyona sebep olmadan doğrudan pazara yönelir. Bankaların müşteri yatırımlarını karşılayamayacağı bir piyasa ortamı oluşacağı düşünülürse Merkez Bankası bu krizin önüne geçmek için doğrudan menkul değer alımı yaparak likidite ihtiyacını karşılamış olur.
Kesin Alış Olmasının Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar Nelerdir?
Merkez Bankası’nın para rezervlerinde oynamalar yapması piyasa kontrolü açısından önemli bir durumdur. Piyasa kontrolünü sağlamak açısından uygulanan işlemlerden biri olan kesin alış da kısa sürede ve kontrol edilebilir bir seviyede dengeyi kurmayı amaçlar. Menkul kıymetler, Merkez Bankası tarafından işlemin yapıldığı tarihteki fiyat üzerinden ilgili kuruluştan satın alınır. Bu durum, likidite riskini engellemek açısından piyasaya zaman kazandırır. Ayrıca banka müşterilerininin ve büyük yatırımcıların ihtiyaçlarını da karşılar. Kesin alış fiyatlarının kesin olarak bilinmemesi ise bir dezavantaj olarak değerlendirilebilir.
