Aracı kuruluş, sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunmak üzere yetkilendirilmiş bankalar veya şirketlerdir. Aracı kurum olarak da bilinen bu resmî şirketlerin yetkileri, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından teslim edilir. Yetki sahibi olan kuruluşlar, farklı gruplara ayrılır.
“Aracı kuruluşlar nelerdir?” sorusunun cevabı, banka kökenli olanlar ve olmayanlar şeklinde ikiye ayrılır. Banka kökenli olan aracı kurumlar da ikiye ayrılır. Bu iki gruptan ilkinde ticarî bankalar yer alır. Diğeri ise kalkınma ve yatırım bankalarını kapsar. Aracı kuruluşları; özeller, yabancılar, kamuya ait olanlar ve TMSF olarak gruplamak da mümkündür.
Sermaye piyasasında faaliyet göstermek isteyenlerin aracı kurum açma şartlarını bilmeleri gerekir. Aracı kurum kurma şartlarından ilki başvuru takvimini dikkatle takip etmektir. Sermaye Piyasası Kurulu, aracı kurum olma başvurularını belirli dönemlerde kabul eder. Güncellenmiş başvuru formunu tam ve doğru bilgilerle dolduranların müracaatı işleme alınır. Başvurusu onaylanan şirketler, aracı kurum olmaya hak kazanır ve bu alanda faaliyet göstermeye başlar.
Borsada Hisse Seçme Rehberi: Beta Katsayısı Mucizesi
Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Nelerdir?
Aracı kurumların faaliyetlerinden ilki, sermaye piyasası araçlarının ihraç ve halka arz yoluyla satılmasıdır. Bu kurumların diğer görevi, daha önce ihraç edilmiş olan sermaye piyasası araçlarının alım ve satım işlemlerini yönetmektir. Bu kuruluşlar, bütün türev araçların alım satımına da aracılık edebilir. Aracı kurumların diğer faaliyetleri ve görevleri şu şekilde sıralanır:
- Repo – ters repo işlemleri
- Yatırım danışmanlığı
- Portföy yöneticiliği
Gerçekleştirilen faaliyetler sırasında aracı kuruluşların yapılan işlemlerin ses kayıtlarını düzenli olarak tutması gerekir. Aracı kurumların sorumluluklarından diğeri de yasa dışı işlemleri, Sermaye Piyasası Kurulu’na bildirmektir. Yorum ve tavsiyelerde bulunulmasına ilişkin esaslara uyma sözü veren bu kuruluşların daha birçok faaliyet, görev ve sorumluluğu vardır.
Aracı kurum işlemleri, bu faaliyetler sonucu gerçekleştirilen hisse alım satımına dayanır. Aracı kurum işlem hacimleri ise bu alım satımları gösteren canlı bir grafiktir. Söz konusu grafik üzerinden farklı aracı kurumların birbirlerine göre konumları izlenebilir. Aracı kurum dağılımı olarak adlandırılan bu grafiği okuyabilir ve analizler doğrultusunda seçim yapabilirsiniz.
Aracı Kuruluş Seçiminin Önemi Nedir?
Aracı kurum seçmek, yatırımdan alınan verimi etkilediği için önemlidir. Dolayısıyla genel geçer aracı kurum önerileri vermek doğru değildir. Bütçe planınıza ve yatırım amacınıza en uygun aracı kurumu belirlemenizde fayda vardır. Aracı kurum seçimi yaparken öncelikle kuruluşun türüne karar vermeniz gerekir.
Aracı kurum olarak banka kökenli kuruluşları veya yatırım şirketlerini tercih edebilirsiniz. Bankalar, bu noktada öne çıkar; ancak bu kuruluşların komisyonları yüksektir. Ayrıca bankalarda uzman yatırım danışmanları bulmanız her zaman mümkün olmayabilir. Yatırım şirketleri ise uzman finans danışmanları çalıştırır. Bu kuruluşlar, kredili işlem yapma olanağı tanır ve düşük komisyonlara sahiptir. Karar verirken bu noktaları göz önünde bulundurmanız önerilir.
