Çoğu zaman ithalat kavramı ile karıştırılan ihracatın tam anlamıyla neyi ifade ettiğini hiç merak ettin mi? Kim bilir belki de meraklı bir okur olmanın ötesinde, ülkeler arası ticarete atılmak üzeresindir ve bu nedenle ihracat hakkında en ince ayrıntılara bile ihtiyacın vardır. Her iki durumda da birbirinden faydalı bilgilere hazırlıklı ol!
Sen de ihracatı sıklıkla ithalat kavramı ile karıştıranlardan biri misin? Bunun için dikkat etmen gereken bazı noktalar var. Çünkü ihracat, “haric (dış)” kelime kökeninden gelmesinden dolayı aslında bambaşka bir anlama sahip. Genel olarak anlatacak olursak ihracat, bir ülkede sunulan hizmetlerin ya da üretilen ürünlerin sınırları aşarak başka ülkelere (yani üretildiği ülkenin dışına) satılmasını ifade ediyor. Dolayısıyla bu terim, ithalat kavramının tam karşısında yer alıyor. Peki, ihracat nasıl yapılıyor, ya da kimler ihracat yapabilir? Daha pek çok önemli sorunun yanıtı için hemen detaylara inelim!
İhracat Ne Demek? Ne Anlama Gelir?
İhracat kavramı dilimize Arapçadan geliyor. Kelimenin kökeni ise transkriptiyle birlikte verecek olursak “ihrāc.” Bu sözcük, Arap dilinde “dışarıya çıkarma” ya da “dışarıya gönderme” anlamlarına geliyor. İhracat tanımına geçmeden önce şunu da söyleyebiliriz ki bu ticari faaliyet, önemi itibarıyla sadece dışarıya mal satmaktan ibaret değil. Küresel ticaretin daima canlı kalmasına da yardımcı oluyor.
İhracat Nedir?
İhracat kavramı, bir ülke içerisinde üretilen ürün ve hizmetlerin ülke sınırlarının dışında, küresel pazarda satışa sunulmasını ifade etmek için kullanılıyor. Bir başka deyişle ihracat, yerel üreticilerin dünya pazarlarına adım attığı ve küresel arenada parladığı önemli bir ticari süreci ifade ediyor. İhracat nedir sorusunu da yanıtladığımıza göre artık farklı detaylara değinmeye devam edebiliriz.
3. İhracat Türleri Nelerdir?
İhracat dünyasına giriş yapmak istiyorsan ne gibi ihracat türleri olduğunu da haliyle bilmen gerek. İhracat türleri hakkında fikir edinmek için aşağıdaki maddelere göz atabilirsin:
- Kati ihracat: Bu kavram, ürünlerinin ihracat gümrük beyannamesiyle ülkeden resmen çıkıp döviz karşılığında kesin olarak yurt dışına gönderilmesini ifade ediyor.
- Mikro ihracat: Hızlı kargo şirketleri aracılığıyla 150 kilograma ve 7 bin 500 avroya kadar olan değerdeki ürünlerin, taşıyıcı şirketin düzenlediği ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) ile yurt dışına gönderilmesi işlemine mikro ihracat deniliyor.
- Bedelsiz ihracat: Numune veya hediye olarak ürünlerin Türkiye’ye döviz getirilmeden bedelsiz olarak gönderilmesi anlamına geliyor.
- Geçici ihracat: Ürünlerin fuar, tamirat veya tanıtım için gümrük beyannamesi kapsamında geçici olarak yurt dışına gönderilmek üzere transfer edildiği sürece karşılık geliyor.
Ekonomiyle her açıdan ilgileniyorsan Makroekonomi ve Mikroekonomi Nedir? başlıklı yazımız da dikkatini çekebilir.
İhracatın Avantajları Nelerdir?
Ülkenin ekonomik büyümesine ve uluslararası ticarette rekabet gücüne erişmesine yardımcı olan ihracatın daha pek çok avantajı bulunuyor. Örnek verecek olursak;
- Vergi istisnaları: ÖTV ve KDV noktasında yapılan vergi istisnaları, ihracatlarda ödenen vergilerin bir kısmının geri alınabilmesini sağlıyor. Neticede şirketlerin maliyetleri azalıyor ve rekabet güçleri artıyor.
- Gümrük vergisi muafiyeti: İhraç edilen mallar için Gümrük Vergisi ödenmemesi, ihracatçıların uluslararası pazarlarda daha rekabetçi fiyatlar sunmalarına olanak tanıyor. Bu da elbette ürünlerin satın alış fiyatı olarak daha çekici hale gelmesini sağlıyor.
- Ekonomik gelişime katkı: Ülke ekonomisine döviz girişi sağlayarak ekonomik büyümeye katkıda bulunan ihracatçılar, bu sayede uluslararası ticaret arenasında başarıyı kolaylıkla yakalayabiliyor.
İhracatın Dezavantajları Nelerdir?
Pek çok avantaj sunan ihracat süreci, elbette her işte olduğu gibi birtakım dezavantajlara da sahip. Örneğin;
- Kâr edememe: İhracatçılar, zaman zaman hedef ülkedeki ihracat giderlerinin geri çıkışının kısıtlanması gibi bir durumla karşılaşabiliyor.
- Hukuki sorunlar: İhracat için gümrük vergilerinin ödenmemesi ya da herhangi bir hukuki noktaya dikkat edilmemesi halinde ihracatçılar için sorun meydana gelebiliyor.
- Döviz faktörü: Döviz kurlarındaki dalgalanmaların kâr oranını azaltması ya da kayıplara neden olması gibi riskler de bulunuyor.
Kimler İhracat Yapabilir?
Vergi numarasına sahip her firmanın ihracat yapabilme yetkisi bulunuyor. Evet, doğru duydun! Bir şey daha eklemekte yarar var: İhracatçılar Birliğine üyelik yapılması zorunluluğu, büyük ölçekli işletmeler için geçerli ancak mikro ihracat için bu gerekli görülmüyor. Sadece bu da değil! İhracat yapabilmek için üretici olmak ya da herhangi bir izne sahip olmak gibi zorunluluklar da bulunmuyor. Elbette ihraç edilecek ürünün niteliğine bağlı olarak belirli izinler gerekebilir ancak bu genel bir kural olarak değerlendirilmiyor. Yani herhangi bir ürününü, uygun pazarlar bulup gerekli şartları sağlayarak sen de kolaylıkla ihraç edebilirsin.
İhracat Yapmak için Neler Gereklidir?
Geniş bir ürün gamı ve yüksek hacimle ihracat dünyasına adım atmak istiyorsan şu belgelerin talep edildiğini bilmen gerekiyor:
- Standardizasyon Kontrol Belgesi
- Sağlık Sertifikası
- Sigorta Belgesi
- Koli Müfredat Belgesi
- Konsolosluk Belgesi
- Konşimento
- Tır karnesi
- Tüzel kişiler için imza sirküleri, faaliyet belgesi, ticaret sicil gazetesi kaydı ve vergi mükellefiyet yazısı
- Gerçek kişiler için imza beyannamesi
- Çeki listesi
- Ticari faturalar
Dünya pazarına açılmaya imkan sağlayan ihracat sürecinde özellikle de ticari faturalara çok önem vermek gerekiyor. Her satıcının, bu faturaları Türkçe ve alıcı ülkenin dilinde hazırlaması, noter tasdiklerini ve maliye kaşelerini eklemesi zorunlu bir adım olarak beyan ediliyor. İhracatçı ve alıcı bilgileri, yükleme ve gönderme noktaları, tanzim tarihi, ürün bilgileri, fiyatlar, teslimat ve ödeme koşulları gibi detayların da ticari faturada yer almasına dikkat edilmeli. Ticari faturalar ne işe yarar diye soracak olursan bunu kısaca açıklamak mümkün. Bu fatura türü, yapmakta olduğun işlemi resmileştirmeyi ve tarafların haklarını korumayı sağlıyor.
İhracat Nasıl Yapılır?
İhracatın yapılabilmesi için üç temel aşamadan söz ediliyor. Birinci aşama, ihracat kayıt süreci. Bu aşama, şirketlerin yapacakları ihracatı yetkililere bildirmesi ve gerekli izinleri almasıyla başlıyor. Birinci aşamayı gümrük işlemleri ile ürünlerin sınırları aşabilmesi için gerekli belgelerin ve izinlerin düzenlenmesi süreci takip ediyor. Gelelim son aşamaya! Bu noktada akılda tutman gereken en mühim husus şu: İhracatçılar hem ülke içindeki hem de hedef ülkedeki yasal düzenlemelere tam uyum sağlamak zorunda. En önemli aşamalardan biri olan uyum sağlama noktası, ticari sürecin en sağlıklı şekilde sürdürülmesini mümkün kılıyor.
İhracat Alınan Vergiler Nelerdir?
İhracat yapacak olan şirketler, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) gibi vergilerden muaf tutuluyor. Yani bir şirket, ihracat yaparken Gümrük Vergisi de dahil herhangi bir vergi ödemek zorunda değil. Malların yurt dışına satılması sırasında ihracatçılar, sigorta masrafları ya da lojistik maliyetleri gibi ek harcamalar dışında herhangi bir vergiye tabi tutulmuyor.
Ticarette ihracata yönelik üretilen kaliteli malların artması ve vergi istisnalarının getirilmesi, ülke ekonomisine ciddi faydalar sağlıyor. İhraç edilen mallardan elde edilen kazançlarla ithal edilen ürünlerin maliyetleri arasındaki farkı kapatan ithalat vergileri ile de ülkenin cari açık dengesini güçlenmiş oluyor.
İhracat Yaparken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Eğer ihracat yapmaya karar verdiysen muhtemelen tüm adımlara hâkimsin demektir. Ancak yine de senin için birkaç önerimiz olacak. İhraç edeceğin ürünlere uygun pazarları bulmak için titiz bir şekilde araştırma yapmaya dikkat etmelisin. Mesela hangi ülkenin, hangi segmentlerdeki ürünlere en uygun olduğunu belirleyerek işe başlayabilirsin.
Güvenilir bir imaj oluşturmak istiyorsan web sitene de çok özen göstermen gerek! Çünkü müşterilerin çoğu şirketleri internetten değerlendiriyor. Haliyle web sitesinin tasarımı, kullanıcı odaklı olup olmaması, şirket logosu ve dil seçenekleri gibi unsurlar şirketi öne çıkaran unsurlar oluyor. İhracat yaparken karşılaşabileceğin riskleri minimize etmek için planlı çalışmalı ve doğru stratejiler geliştirmelisin. Her adımı dikkatle atarak ihracat yolculuğunda başarıyı garantilemen mümkün! Borsa ile ilgili ve dikkatini çekebilecek İhracat Oranı En Yüksek Şirketler başlıklı yazımıza da göz atmak istersen linke tıklaman yeterli!
Finans ve iş dünyası ile ilgili daha fazla bilgiye erişmek istiyorsan Midas uygulamasını App Store ya da Play Store üzerinden hemen sen de indir!
