Başabaş noktası, işletmelerin büyüme odaklı bir iş planı oluşturabilmeleri için bir nevi işaret fişeği vazifesi görüyor. Birkaç basit formülle hesaplanabilen başabaş noktası, üretim maliyeti ve kaynak harcamalarıyla sağlanan gelirin birbirine eşit olduğu noktayı işaret ediyor.
Başabaş noktası, işletmeler için en önemli soru olan “Ne zaman kâra geçerim?” sorusuna yanıt bulmanın önemli adımlarından biri. Nitekim bu değer, üretim maliyeti kalemlerinden satış fiyatlarının belirlenmesine kadar en başat konularda analize dayalı kararlar alınmasını sağlıyor. “Bundan sonra kâr zamanı” anlamını veren başabaş noktası hesabı ile profesyonel iş ve finans dünyasında çok daha gerçekçi ve yüksek motivasyonla ilerlemek mümkün oluyor. Öyle ki bu değer, işletmelere doğru yolda olduklarını ve bu analiz doğrultusunda ilerlemeleri halinde kazançlı çıkacaklarını anlatıyor. Hadi, okumaya devam…
Başabaş Noktası Nedir?
Başabaş noktası, geleneksel ve kripto parayı içeren finans piyasalarında kullanılıyor ve bir varlığın yatırım maliyeti ile piyasa değerinin eşit olduğu noktayı işaret ediyor. Başabaş noktası bir eşitlenme durumunu ifade ettiği için verdiği sonuç kâr ve zararın olmadığı nötr noktayı gösteriyor. Bu noktadan sonrası ise genellikle “kârlılık başlangıcı” olarak görülüyor. İşletmeler için bir anlamda işaret fişeği etkisi yaratan ve büyüme motivasyonu veren başabaş noktası, İngilizce “Break Even Point” kelimelerinin baş harflerinden oluşan BEP kısaltmasıyla biliniyor.
Başabaş noktasının finans piyasalarına ek olarak muhasebe ve kimi ekonomi hesaplamalarında da kullanıldığı durumlar mevcut. Bu alanlarda başabaş noktası tabirinden, varlığın birim başına üretimi için sarf edilen maliyetin birim başına getirisine eşit olduğu anlamı çıkıyor. Başabaş noktası sayesinde yatırımcılar gerçekçi bir kâr-zarar beklentisi içinde oluyor ve varlıkların hangi fiyat aşamasında kâr ya da zarar yaratmaya başladığı öngörüsü kazanıyor.
Başabaş Noktası Nasıl Hesaplanır?
Başabaş noktası temelde harcanan maliyet ve elde edilen getiri olmak üzere iki unsurun oranıyla hesaplanıyor olsa da, doğru sonuç için dikkate alınması gereken başka kalemler de başabaş noktası formülüne ekleniyor. Bu kalemler ülkenin genel ekonomik tablosu, üyesi olunan sektörün güncel performansı, genel piyasa analizi ve müşteri eğilimleri gibi hesaba etki edecek önemli başlıklardan oluşuyor.
Başabaş noktası, en basit ifadeyle Toplam Gelir = Toplam Maliyet olarak formülleştiriliyor. Ancak toplam maliyeti ve toplam geliri bulmak, pek çok kalem hakkında bilgi sahibi olmayı gerektiriyor. Sabit maliyetler ve değişken maliyetler toplam maliyet verisini verirken, toplam gelire ulaşmak için bir birim ürün fiyatı ile satılan ürünlerin sayısının çarpımını kullanmak gerekiyor. Bu bilgiler ışığında başabaş noktası formülü şuna dönüşüyor:
Sabit maliyetler + Değişken maliyetler = Ürün fiyatı X Satılan ürün sayısı
Para Birimi Cinsinden Hesaplanan Başabaş Noktası Formülü
Başabaş noktası formülleri arasında yer alan bu formül, kazanılan paraya odaklanıyor ve İşletmenin ne kadar gelir elde etmesi gerektiğini bulmasına yarıyor:
Başabaş Noktası (TL) = Sabit Maliyetler ÷ Katkı Marjı Oranı
Formülde yer alan katkı marjı oranını bulmak için de bir hesaplama yapmak gerekiyor. Katkı marjı oranı, birim başına satış fiyatından birim başına değişken maliyeti çıkarıp, elde edilen sayının birim başına satış fiyatına bölünmesi ile bulunuyor.
Satılan Birim Ürün Üzerinden Hesaplanan Başabaş Noktası Formülü
Aşağıdaki başabaş noktası hesabı ise başabaş noktasına, yani harcanan maliyetle ulaşılan gelirin eşitlenme seviyesine ulaşmak için kaç birim ürün satılması gerektiğini gösteriyor:
Satılan birim ürün üzerinden yapılan başabaş noktası formülü:
Başabaş Noktası (Birim) = Sabit Maliyetler / (Birim Başına Satış Fiyatı – Birim Başına Değişken Maliyet)
Bu formül sayesinde kârlılığa geçişten önceki son durak olan başabaş noktasına, satılan ürün birim sayısı üzerinden varılıyor.
Başabaş Noktası Ne Anlatır?
Başabaş noktası, bir işin ne denli efektif olduğunu ölçmeye yarıyor. “Başabaş noktası ne anlatır?” sorusuna verilecek en sade yanıt ise şu: “Bir iş için harcanan emek ve kaynaklarla o işten elde edilecek faydanın eşit olduğu nokta.” Bu nokta yatırımcılar ve işletmeler için “kârlılığın hemen öncesindeki başlangıç noktası” olarak görülüyor.
Başabaş noktasına ne kadar erken ulaşılırsa o kadar doğru yolda olunduğu anlaşılıyor. Bir diğer faydası da başabaş noktasına ulaşmak için işletmelerin fiyat politikaları ve üretim metotları gibi temel başlıklarda nasıl aksiyon almaları gerektiğini anlamalarını sağlaması. Aynı şekilde başabaş noktasına ulaşmak için daha holistik yaklaşımla sektör dinamikleri, müşteri davranışları, pazar potansiyeli ve genel ekonomik tablonun da dikkate alınmasının önemi ortaya çıkıyor.
Başabaş Noktası Neden Önemlidir?
Başabaş noktası doğru hesaplanırsa, başka bir deyişle başlangıç doğru yapılırsa yatırımların geleceği parlak olabiliyor. Başabaş noktası bilgisini işletmeler nezdinde önemli kılan unsurları ise şöyle sıralamak mümkün:
- Başabaş noktası, şirketlerin üretime devam ederken ve yatırım stratejilerini oluştururken gerçekçi kararlar almalarını sağlıyor.
- Başabaş noktası harcanan kaynakla edinilen faydanın eşitlendiği nokta olduğu için buradan sonrası kârlılık başlangıcı olarak görülüyor. Dolayısıyla başabaş noktası bilgisine sahip işletmelerin, işlerin devamına karşı pozitif beklentileri oluşuyor ve faaliyetlerine devam etme motivasyonları artıyor.
- İşletmelerin ve yatırımcıların ayaklarının yere basmasını, gerçekçi beklentiler oluşturmalarını, fyüksek maliyet-düşük kârlılık gerçeğiyle yüzleşmeleri halinde üretim politikalarını değiştirmelerini sağlıyor.
- Ekonomik krizler ya da sektör bazlı durgunluklarda işletmelerin olumsuzluğa kapılmadan önlerini görebilmelerine, yollarını doğru çizebilmelerine imkan sunuyor.
- Başabaş noktası verisi, bütçede kâr hanesine geçebilmek için hangi aksiyonları almak gerektiğini, nelerin aksadığını görmek açısından faydalı bir analiz yapılmasını sağlıyor. Bu değere bakarak ürünlerin fiyat regülasyonu yapılabilir, yeni ürünler için daha tecrübeli bir iş planı oluşturabilir.
Bir işletmenin kârlılığa giden yoldaki en önemli yardımcılarından biri olan başabaş noktası hakkında detaylı bilgi edindiğine göre, finans dünyasında ilerleyişine Midas’la devam edebilirsin. Her yerde ve her koşulda Midas’tan faydalanmak için App Store ve Play Store üzerinden Midas’ı indirmen yeterli!
Hisse senetleri riskli yatırım ürünleridir. Şirketlere ortaklık, hem kârlarına hemde zararlarına ortaklık anlamına gelir. Ana paranızdan kâr etme ihtimaliniz olduğu gibi, zarar etme ihtimalinizde bulunmaktadır.
