Karbon ya da karbondioksit salınımı, diğer bir ifadeyle karbon emisyonu… Yoksa bu minvaldeki kavramlar senin de mi kafanı karıştırıyor? Hadi, karbon salınımına dair derinlemesine bilgi edineceğin sürükleyici bir yolculuğa çıkalım!
Kişisel ve kitlesel olarak yapılan tüm tercihler, küresel iklim krizine çeşitli oranlarda etki ediyor. Ne yazık ki bu etkilerin en büyüğü, çevreye yayılan karbondioksit (CO2) oranını ifade eden karbon salınımından kaynaklanıyor. Kişi ve kurumların her seçimi dünya üzerinde “karbon ayak izi” adıyla somut bir işaret bırakıyor. Bu kavram, atmosferdeki sera gazlarının karbondioksit cinsinden karşılığını oluşturuyor. Karbon ayak izinin fazla olması, gezegeni ve tüm ekosistemi en çok olumsuz etkileyen faktörlerin başında geliyor.
Bilhassa günümüzdeki modern yaşam prensipleri karbondioksit salınımının bir hayli artmasına neden oluyor. Karbon salınımı, sonucunda geri dönülmez sağlık sorunlarından ekosistemin çökmesine kadar birçok korkutucu durumu meydana getirebiliyor. Bu sebeple karbon salınımını azaltmak için bir an önce büyük adımlar atmak gerekiyor. Karbon ayak izini azaltabilmenin yolu ise önce, karbon salınımına dair bilgi edinmekten geçiyor!
Bakınız; İklim Krizi Nedir?
Karbon Salınımı Nedir?
Karbon salınımı, çeşitli sebeplerle ortaya çıkan karbondioksitin doğaya salınmasını ifade ediyor. Karbondioksit, yeryüzünde çoğunlukla insan faaliyetleri sonucunda açığa çıkıyor. Tarım, hayvancılık, endüstriyel üretim, enerji üretimi ve ulaşım karbon emisyonuna en çok neden olan alanları oluşturuyor. Aslında bitki ve hayvanlar da karbon salınımı yapıyor. Ancak bahsedilen beşeri alanlardaki fosil yakıt kullanımı, karbon salınımının asıl ve en büyük sebebini oluşturuyor.
Karbon salınımı ifadesi ile yaygın olarak karbondioksit ifade edilse de, metan ve azot oksit gibi birçok gaz türü de doğaya yayılan zararlı gazlar arasında bulunuyor. Bu gaz çeşitleri de karbon salınımı içerisinde değerlendiriliyor. Günümüzde pek çok ülke, çoğunlukla 2030 ve 2050 yıllarına kadar karbon emisyonlarını azaltacağına dair taahhütte bulunuyor. Bununla birlikte dünya devi markalar da emisyonlarını azaltmak adına hedefler paylaşıyor.
Karbon Emisyonu İklim Değişikliğini Nasıl Etkiler?
Bir tür sera gazı olan karbon, ısıyı emen ve yayan bir gaz çeşidini oluşturuyor. Bu doğrultuda karbon, dünyadaki ısıyı hapsederek her yöne yeniden yayıyor. Böylece küresel ısınmayı büyük oranda hızlandırarak iklim değişikliğinin başlıca sebebi oluyor. Ozon tabakasının incelmesi ve ekosistemin zarar görmesi ise karbon emisyonunun etkilerinden yalnızca birkaçı.
Günümüzde karbon emisyonunu azaltma/sıfırlama çağrılarının nedeni sence de gayet açık değil mi? İnsanlar, yeryüzüne yüksek oranda karbon salan faaliyetlerle atmosferdeki doğal sera gazı etkisinin artmasına ve böylece küresel sıcaklığın daha da yükselmesine neden oluyor. İklim krizi karşısında hızla zaman kaybedildiği ve dünyanın tercihlerini bir an önce gözden geçirmesi gerektiğine dair çağrılar da bu nedenle ortaya çıkıyor. Karbon emisyonunun diğer “can alıcı” etkileri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Kötü hava kalitesi
- Hava kalitesindeki düşüş nedeniyle meydana gelen erken ölümler
- Kronik rahatsızlıklarının artması
- Sağlık sorunlarındaki artış nedeniyle sağlık sistemlerinin çökme ihtimali
- Isı dalgaları, anormal hava koşulları
- Orman yangınları
- Şiddetli kuraklık
- Kasırga ve tropik fırtınalar
- Deniz seviyelerinin yükselmesi
Karbon Salınımının Çevreye Zararları Nelerdir?
Karbondioksit, en fazla emisyon seviyesine sahip sera gazı olduğu için yalnızca çevreyi değil tüm gezegeni kötü etkiliyor. Örneğin; küresel ısınma ve iklim değişikliği, karbon salınımının çevreye verdiği zararlara karşılık gelen en bilindik kavramları oluşturuyor. Atmosferde ısıyı hapseden karbon emisyonu, hava kirliliğinin en önemli sebepleri arasında yer alıyor. Çevreye yayılan zararlı gazlar, insan sağlığında büyük ve kalıcı problemlere neden olabiliyor.
Karbon salınımının çevreye verdiği zararlar arasında hava olaylarındaki anormallikler, zehirli asit yağmurları ve zehirli sisler geliyor. Fosil yakıtlardan açığa çıkan kükürt dioksit (SO2) ve nitrojen oksitler (NOx), atmosferde bulunan sülfat ve nitrat partikülleri ile reaksiyona girerek insanları, hayvanları ve tüm ekosistemi etkileyen zehirli hava olayları meydana getiriyor. Hava sıcaklıklarındaki dengesizlik sebebiyle çıkan orman yangınları ve buzulların erimesi de yine küresel ısınmanın, yani karbon salınımının çevreye verdiği zararlar arasında yer alıyor.
En Yüksek Karbon Emisyonuna Sahip Ülkeler
| Çin | 9,9 milyar ton |
| Amerika Birleşik Devletleri | 4,4 milyar ton |
| Hindistan | 2,3 milyar ton |
| Rusya | 1,4 milyar ton |
| Japonya | 1 milyar ton |
Ayrıca bakınız; Ekolojik Ayak İzi Nedir
Karbon Salınımı Nasıl Azaltılır?
Çevre bilinci olan bir kişiysen, “Karbon salınımını azaltmak için neler yapabiliriz?” sorusunu çoktan düşünmeye başlamış olmalısın. Öyleyse gelin, karbon salınımını azaltmak için neler yapabileceğine birlikte bakalım!
Ulaşım Tercihlerini Değiştirin
Ulaşım, en çok karbon salınımına yol açan beşeri faaliyetlerin başında geliyor. Öyle ki ulaşım sektörü, kimi zaman elektrik sistemlerinden kaynaklanan karbon emisyonlarının da ötesine geçiyor. Bu sebeple ulaşım tercihlerini dönüştürmekte büyük bir fayda bulunuyor. Örneğin; havacılık endüstrisi insan kaynaklı karbondioksit emisyonunun %2,1’inden ve tüm ulaşım araçlarından kaynaklanan karbondioksit emisyonunun %12’sinden sorumlu.
Uçak yerine tren gibi karbon emisyonu düşük seyahat tercihlerine yönelmek bu nedenle karbon emisyonlarını azaltma noktasında büyük önem taşıyor. Bununla birlikte, karbon salınımına kişisel katkıda bulunmamak adına ulaşım ihtiyaçlarını olabildiğince toplu araçlardan karşılamak gerekiyor. İçten yanmalı araç satın almak ya da kiralamak yerine elektrikli araçları tercih etmenin önemi de bu noktada çok büyük!
Vejetaryen Beslenmeye Yönelin
Ormanlık alanların hayvan çiftliklerine dönüşmesi, hayvan yemleri üretmek için harcanan kaynaklar ve hayvansal gıda tüketimi karbon salınımında tahmin edilenden daha büyük bir etki yaratıyor. Örneğin; 1 gram sığır eti için 220 gramdan fazla karbondioksit üretildiğini biliyor muydunuz? Üstelik bu oran, toplam sera gazı emisyonunun yaklaşık %4’ünü oluşturuyor.
Oxford Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada, bitki bazlı diyete geçmenin kişisel karbon ayak izini %73 oranında azaltabileceğini paylaşılıyor. Böylesine köklü bir değişim gerçekleştiremeyecek kişilerin ise en azından et tüketimini azaltması atmosferdeki karbon miktarını azaltmak adına güçlü bir adım olabilir!
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kullanın
Enerji tüketimini azaltmak ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek küresel karbon emisyonunu azaltma noktasında büyük önem taşıyor. Örneğin; kömürle çalışan elektrik santralleri fosil yakıt kullanımından kaynaklı olarak çevreye önemli derecede zarar veriyor. Güneş, rüzgar ve yağmur gibi doğal kaynaklardan elde edilen sürdürülebilir enerji hem çevreye etkisi hem de maliyeti bakımından daha avantajlı bir konumda yer alıyor.
Ayrıca bakınız; Yenilenebilir Enerji Kaynakları Nelerdir?
Karbon emisyonunu azaltmak için tercih edilebilecek olan yenilenebilir enerji kaynakları, sonsuz oldukları için sürdürülebilir bir kullanım sağlıyor. Ayrıca ihtiyaçları karşılarken çevreye ve diğer insanlara zarar verme durumunu da büyük oranda ortadan kaldırıyor. Üstelik, yenilenebilir enerji kullanılan tesisler yüksek teknolojiye sahip olduğu için daha düşük arıza riski bulunduruyor. Aynı zamanda daha az bakım gerektiriyor.
Yenilenebilir Enerji Şirketlerine Midas Yatırım Hesabı ile Yatırım Yapın!
Küresel karbon emisyonunu azaltabilmek adına yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş tüm dünyada çok yakın gözüküyor. İklim krizinin etkilerini dengelemek adına yapılan bu dönüşüm, yenilenebilir enerji şirketlerinin piyasadaki değerini fazlasıyla artırıyor. Peki, yerli ve yabancı onlarca yenilenebilir enerji kaynağı şirketine Midas yatırım hesabı ile tek noktadan kolayca yatırım yapabileceğini biliyor muydunuz? Hemen Midas uygulamasını indirin, siz de geleceği görenlerden olun!
Hisse senetleri riskli yatırım ürünleridir. Şirketlere ortaklık, hem kârlarına hemde zararlarına ortaklık anlamına gelir. Ana paranızdan kâr etme ihtimaliniz olduğu gibi, zarar etme ihtimalinizde bulunmaktadır.
